ÖRGÜTSEL ADALETİN BİREYSEL PERFORMANS ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BİR İNŞAAT FİRMASI ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 84, 67 - 86, 27.12.2020

Bahar Suvacı Görkem Ünal

Öz

Adalet bir toplum içindeki bireyin nasıl yaşayacağı ve davranacağına dair bir kılavuzudur. Örgütsel adalet ise, çalışanlar tarafından örgüt yönetiminin vermiş olduğu kararların ve gerçekleştirdikleri uygulamaların nasıl algılandığını ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı, örgütsel adalet algısının çalışanların bireysel performansları üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu amaçla Bursa’da faaliyet gösteren bir inşaat firmasının 19 beyaz yaka ve 134 mavi yaka olmak üzere 153 çalışanından anket yöntemi kullanılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler üzerinden araştırmada kullanılan örgütsel adalet ve performans değerlendirme ölçeklerine faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca örgütsel adalet ölçeğinde yer alan alt boyutların çalışanların performans düzeyleri ile aralarındaki ilişkiyi belirlemek üzere korelasyon analizleri yapılmıştır. Örgütsel adalet algısının çalışan performansı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla da regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre örgütsel adalet ve örgütsel adaletin alt boyutlarından prosedürel ve dağıtımsal adalet algıları ile performans ortalamaları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre ise performans üzerindeki değişimin % 23,2’sinin örgütsel adalet ile açıklanabildiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Adalet, Örgütsel Adalet, Performans, Bireysel Performans, İnşaat Firması.

Kaynakça

• Atalay, D. İ. (1990). İş değerleme ve başarı değerleme yöntemleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Aykut, S. (2007). Örgütsel adalet, birey -örgüt uyumu ile çalışanların işle ilgili tutumları: Pendik ilçesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baykal Ersöz, R. (2013). Örgütsel adalet algısı ile performans değerlendirme sistemleri arasındaki ilişki ve bir örnek çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi, SBE.
• Can, H., Akgün, A. & Kavuncubaşı, A. (2001). Kamu ve özel kesimde insan kaynakları yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakmak, Ö.K. (2005). Performans değerlendirme sistemlerinde örgütsel adalet algısı ve bir örnek olay çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
• Çeçen, A. (2003). Adalet kavramı: Adalet kavramının göreliliği üzerine bir deneme. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elamin,A.M. &Alomaim N. (2011). Does organizational justice ınfluence job satisfaction and self-perceived performance in SaudiArabia work environment? International Management Review, 7(1), 38-49.
• Erdinç, B.S. (2009). Turizm işletmelerinde çalışan muhasebe personelinin örgütsel adalet algılamaları ve adalet türlerinin performans üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler.
• Erdoğan, B. (1998). Performans değerlemede adalet algısını oluşturan faktörler. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 27(2), 77-90.
• Erel, D.(1997).Başarım değerlemede adalet ve iş görenlerin doyumu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52(1-4), 287-298.
• Folger, R. & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. London: Sage Publications.
• Greenberg, J. (1990). Looking fair versus being fair: managing ımpressions of organizational justice. Research in Organizational Behavior, 12(1), 11-157.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İşcan, Ö.F. & Naktiyok, A. (2004). Çalışanların örgütsel bağdaşımlarının belirleyicileri olarak örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algısı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 59(1), 181-201.
• Kaleem, M.M., Jabeen, B. & Twana, M.J. (2013). Organizational justice in performance appraisal system: Impact on employees satisfaction and work performance. International Journal of Management & Organizational Studies, 2(2), 28-37.
• Kanfer, R., Sawyer, J., Earley, Pc.C. & Lind, E.A. (1987). Fairness and participation in evaluation procedures: Effects on task attitudes and performance. Social Justice Research, 1, 235-249.
• Kavanagh, P., Benson, J. & Brown, M. (2007). Understanding performance appraisal fairness. Asia Pacific Journal Of Human Resources, 45(2), 132- 150.
• Lam, S.S.K., Schaubroeck, J. & Aryee, S. (2002). Relationship between organizational justice and employee work outcomes: A cross-national study. Journal of Organizational Behavior, 23, 1-18.
• Moon, H., Kamdar, D., Mayer, D.M. & Takeuchi, R. (2008). Me or we?, The role of personality and justice as other-centered antecedents to ınnovative citizenship behaviors with in organizations. Journal of Applied Psychology, 93(1), 84-94.
• Moorman, R.H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions ınfluence employee citizenship? Journal Of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
• Özçelik, A.O. (2000). Performans değerlendirmenin etkinliği üzerine bir holdinge bağlı kuruluşlarda çalışanların görüş ve tutumlarının incelenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim, 11(35), 41-54.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireyler arası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Rawls, J. (1985). A theory of justice. Oxford: Oxford University Pres.
• Seymen, O.A., Girgin, G.K., Giritlioğlu, İ. veAksu, M. (2009). İşgörenlerin etkileşim adaleti algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisinin incelenmesi: Çanakkale ilinde faaliyet gösteren otel işletmelerinde bir araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Sökmen, A., Bilsel M. A. & Erbil, C. (2013). Örgütsel adaletin çalışan motivasyonu ve performansı üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 41-60.
• Suliman, A.M.T. (2007). Links between justice, satisfaction and performance in the workplace: A survey in the UAE and Arabic context. Journal of Management Development, 26(4), 294-311.
• Taylor, A. J. W. (2003). Justice as a basic human need. New Ideas in Psychology, 21, 209-219.
• Williams, S. (1999). The effects of distributive and procedural justice on performance. The Journal of Psychology, 133(2), 183-193.