İÇSEL DİNÎ MOTİVASYON VE ÖZSAYGI İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Sayı: 66, 159 - 176, 28.04.2016

Behlül Tokur

Öz

Bu çalışma, İçsel Dini Motivasyon ile Öz-saygı olguları arasındaki ilişkiyi, katılımcıların yaş, cinsiyet, sınıf, sosyo-ekonomik düzey, anne-baba tutumu gibi demografik özelliklerini de dikkate alarak incelemeyi amaçlamaktadır. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden oluşan 397 kişilik bir örneklem grubu ile gerçekleştirilen bu araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (1965) ve Hoge’ün İçsel Dini Motivasyon Ölçeği (1972) kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, t testi, tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, içsel dini motivasyon ile öz-saygı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu, içsel dini motivasyon düzeyi yüksek olan öğrencilerin öz-saygı düzeylerinin de yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İçsel Dini Motivasyon, Öz-Saygı, Din, Dindarlık, Anne-Baba Tutumu.

Kaynakça

• Abdel-Khalek, Ahmed M., Religiosity, Subjective well-being, Self-esteem, and Anxiety among Kuwaiti Muslim Adolescents. Mental Health, Religion & Culture, 2011, C.14, S.2, s.129–140.
• Allport, Gordon W., The Person in Psychology, Beacon Press, Boston, Usa 1968, s. 257- 258.
• Ayten, Ali, Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, s. 185-204.
• Cengil, Muammer, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 1. Sınıf Öğrencilerinin Benlik Saygısı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, C.8, S.15, s. 77-102.
• Christopher, B.Smith, Self – Esteem and Religiosity An Analysıs of Catholıc Adolescents from Fıve Cultures, journal for the Scıentıfıc study and relıgıon, 1979, s.51-60 Çuhadaroğlu, Füsun. Adolesanlarda Benlik Saygısı, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Bölümü, 1986.
• , Adolesanlarda Özdeğer Duygusu ve Çeşitli Psikopatolojik Durumlarla İlişkisi, Düşünen Adam, 1990, s.71-75.
• Ellison, C. G. and J. S. Levin, ‘The Religion- Health Connection: Evidence, Theory, and Future Directions’, Health Education & Behavior, 1998, s.700–720.
• Fuller, Andrew R., Psychology&Religion: Eight Points of View, Third Edition, Rowman&Littlefield Publisher Inc., Lanham, Maryland, Usa, 1994, s.115-116.
• Gecas, Viktor, The self as a social force In Timothy, J. Owens, Sheldon Stryker, Norman Goodman (Eds.), Extending self-esteem theory and research, sociological and psychological currents. Cambridge: Cambridge University Press 2001, s.87.
• Fehra, Lawrence A. & Heintzelmana, Mark E., Personality and Attitude Correlates of Religiosity: A Source of Controversy. The Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 1977, s.63-66.
• Greenway, A. Phılıp, Lısa C., Mılne, Veronıca, Clarke, Personality variables, self-esteem and depression and an individual’s perception of God, Mental Health, Religion & Culture, 2003, s.55.
• Hoge, R., A Validated Intrinsic Religious Motivation Scale. Journal for the Scientific Study of Religion, 1972, s.369-376
• I. Maton, Kenneth, The Stress- Buffering Role of Spiritual Support: Cross- Sectional and Prospevtive Investigations, Journal for the Scientific Study of Religion, 1989, s.310-323.
• Krause, Neal - Chrstopher, G.Ellison, Parantel Religious Socıalızatıon Practices And Self Esteem In Late Life, Reviev of Religious Research, 2007, s.109-127
• , Church-Based Social Relationships and Change in Self-Esteem Over Time Journal for the Scientific Study of Religion, 2009, C.48, S.4, s.756–773 Karaca, Faruk, Ölüm Psikolojisi, Beyan Yayınları, İstanbul 2000.
• , Din Psikolojisinde Metot Sorunu ve Bir Dindarlik Ölçeğinin Türk Toplumuna Standardizasyonu. EKEV Akademi Dergisi, Erzurum 2001, C.3, S.1, s. 187– 201.
• Kimter, Nurten, Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Koç, Mustafa, Dindarlık İle Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2009, C.18, S.1, 2009, s.473-493.
• Markstrom, Carol A., Religious Involvement and Adolescent Psychosocial Development, Journal of Adolescence, 1999, 205-221.
• Myers, David G., Social Psychology, fifth edition. New York: The McGraw-Hill Companies Inc., 1996, s.39.
• Özyurt, Berrin Eylen, “Gelişim Konularına Genel Bakış”. Âlim Kaya (Ed.), Eğitim Psikolojisi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2010, s.1-28.
• Paloutzian, Raymond F.,Invitation to the Psychology of Religion, Second Edition, Allyn and Bacon Company, Needham Heigths, Massachusetts, USA 1996, s. 12.
• R. Hills, Peter, Leslie J. Francis, and Penny Jennings, Religious Behavior, Personality, and Dimensions of Self-Esteem Among 13- to 15-year-oId Adolescents Journal of Research on Christian Education, Spring 2006, s.61-76
• Reiland S., Lauterbach D., Effects of Trauma and Religiosity on Self-Esteem. Psychological Reports, 2008, s. 779-790.
• Rice, Phillip L., Stress and Health, Brooks/Cole Publishing Company, New York 1999, s.111.
• Rosenberg, Morris, Society and the Adolescent Self-Image. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1965.
• , Conceiving the self. New York: Basic Books, 1979, s.54;
• Schıeman, Scott, Religiosity and Health: The Differential Effects of Self-Esteem and the Sense of Mastery Journal for the Scientific Study of Religion, s.710–724 Schiraldi, Glenn R., 10 Simple Solutions for Building Self-Esteem, New Harbinger Publications, Oakland, 2007, s.3.
• Şahin, Adem, Ergenlerde Dindarlık-Benlik Saygısı İlişkisi. SÜİFD, 2005, S. 19, s.187- 197.
• Thao, N. Le, Religiousness and Depressive Symptoms in Five Ethnic Adolescent Groups, The Internatıonal Journal fort The Psychology Of Religion, 2007, s.209–232
• Topuz, İlhan, Dindarlık Tipolojileri İle Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Bir Araştırma. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013, s.139-154.
• Watson, Paul J.; Hood, Ralph W.; Morris, Ronald J.; Hall, James R., Religiosity, Sin and Self-esteem. Journal of Psychology and Theology, 1985, s.116-128.
• Williams, E., Francis, L.J., & Robbins, M., Rejection of Christianity and self-esteem. North American Journal of Psychology, 2006, s.193-196.
• Wells, L. Edward, Self-Esteem and social inequality, In Timothy, J. Owens, Sheldon Stryker, Norman Goodman (Eds.), Extending self-esteem theory and research, sociological and psychological currents, Cambridge: Cambridge University Press, 2001, s.306-307.
• Wulff, David M., Psychology of Religion, John Wiley&Sons Inc., NewYork, Usa 1997, s. 653.
• Yavuzer, H. (2004). Çocuk Psikolojisi (26. Baskı), Remzi Kitabevi Yayıncılık, İstanbul 2004.
• Yıldız, Murat & Çapar, Betül, Ortağretim öğrencilerinde benlik saygısı ile dindarlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2010, C.10, S.1, s.103-131.