AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASININ SAĞLIK İLETİŞİMİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ VE ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 82, 463 - 486, 22.06.2020

Ülhak Çimen

Öz

Sağlık iletişimi geniş bir yelpazeyi içerimleyen, kapsamlı çalışmaların yapılabileceği güncel ve yeni bir alandır. Kişinin kendi kendine gerçekleştirdiği içsel iletişimden medyada yer alan sağlık iletişimi kampanyalarına kadar sağlığa ilişkin bütün çalışmalar sağlık iletişiminin disiplin alanında yer almaktadır. Kısacası insan ve toplum sağlığının korunmasını, sürdürülmesini, geliştirilmesini ve kalıcı bir bilincin oluşturulmasını hedefleyen çalışmaların tamamı sağlık iletişimi alanına girmektedir. Gelişmiş ülkelerde en üst değerlerden biri olarak görülen sağlık iletişimi akademik çalışmaların kapsamının giderek genişlediği bir disiplin alanıdır. Gelişmesini tamamlamış ülkeler sağlık iletişimini alt başlıklara bölerek daha verimli sonuçlar alma çabası içerisine girmişlerdir. Bu ülkeler hasta-hekim ilişkisinin yer aldığı kişilerarası iletişim için farklı, kitle iletişim araçları çalışmaları için farklı, sağlık pazarlamaları için farklı iletişim yöntemleri geliştirmişlerdir. Sağlık bireysel, sosyal ve ekonomik anlamda verimli olabilmeyi sağlayan yaşam kalitesi unsuru olarak görülmeye başlandığından beri sağlık iletişiminin önemi giderek artmış ve alt başlıklar düzleminde bile ayrıntılı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. İletişimin insan, toplum, ülke ve dünya için önemi göz önüne alındığında doğru sağlık iletişimi çalışmalarının insanlık için faydalı olacağı düşünülmektedir. İletişim bütün bilim alanlarına etki ettiği gibi sağlık bilimine de etki ederek hastalıkların engellenmesi; sağlığın sürdürülebilmesi ve devamlılığı; sağlığın geliştirilmesi vb. konularda önemli hale gelmiştir. Sağlığın geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi için iletişimin ne şekilde etki edebileceği sağlık iletişiminin temel sorunudur. Ülkemizde gerçekleştirilen aile hekimliği uygulamasında hasta ile hekim arasındaki yüz yüze iletişimin ne derece başarılı olduğu merak edilen konulardandır. Bu anlamda çalışmamız Erzurum il merkezinde hizmet vermekte olan A sınıfı aile sağlık merkezinden tedavi hizmeti alan hastaların hekimlerle iletişimdeki memnuniyetlerini belirlemeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık İletişimi, Yüz Yüze İletişim, Aile Sağlık Merkezi, Aile Hekimliği Uygulaması, Erzurum

Kaynakça

• Aile Hekimliği Kanunu, Kanun Numarası:5258, Kabul Tarihi: 24.11.2004.Web: https:// www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5258.pdf
• Akdağ, R. (2012). Türkiye sağlıkta dönüşüm programı değerlendirme raporu (2003- 2011). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları. Web:https://sbu.saglik.gov.tr/Eku- tuphane/kitaplar/SDPturk.pdf adresinden 27.10.2018’de alınmıştır.
• Aktürk, Z., Dağderviren, N., Şahin, E. M., Özer, C., Yaman, H., Göktaş, O., Filiz, T.M., Topsever, P., Onganer, E., Aydın, S., Yarış, F., Maraş, İ. (2002). Hastalar he- kimleri değerlendiriyor: EUROPEP Ölçeği. DEU Tıp Fakültesi Dergisi, 3(16), 153-160.
• Berry, D. (2007). Health communication: Theory and practice. maidenhead: Open University Press. https://books.google.com.tr/books?id=AK_Mg2J5EhUC&p g=PA39&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q&f=false adresinden 03 Ocak 2019’da alınmıştır.
• Bilişli, Y. (2018). Sağlık iletişimi-tıbbileştirme, bireyselleştirme, “Healthism” ve tüketi- me ilişkin sağlık haber çözümlemeleri. İstanbul: Nobel Bilimsel Eserler.
• Cirhinlioğlu, Z. (2001). Sağlık sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çınarlı, İ. (2008). Sağlık iletişimi ve medya. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Dökmen, Ü.(1995). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayınları.
• Emanuel, E. J. ve Emanuel, L. L.(1992). Four models of the physician-patient relationship, Special Communication. JAMA; Apr 22, 16 (267), 2221-2226. https://cyberleninka.org/article/n/434285.pdf adresinden 06 Ağustos 2018’de alınmıştır.
• Ertekin, İ. (2017). Sağlık iletişimi. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Gordon, T.ve Edwards S.(2014). Hasta ve doktor iletişimi. (Çev. O. Aytolu). İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Hasta. http://sozluk.gov.tr/ adresinden 14 Ağustos 2018’de alınmıştır.
• İlhan, M. (2018). Sağlık çalışanlarının iletişimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Mutlu, E. (2012). İletişim sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
• Naidoo,J.veWills,J.(2011).Health promotion: foundations for practice.London:Baillière Tindall. https://www.semanticscholar.org/paper/Health-promotion%3A- foundations-for-practice adresinden 17 Nisan 2018’de alınmıştır.
• Okay, A. (2014). Sağlık iletişimi. İstanbul: Derin Yayınları.
• Sağlık.https://www.who.int/healthpromotion/about/HPR%20Glossary %201998.pdf ad- resinden 1 Temmuz 2018’de alınmıştır.
• Sağlık İletişimi. (b.t.). https://www.cdc.gov/healthcommunication/ adresinden 27 Eylül 2018’de alınmıştır.
• Schweickhardt, A. (2006). Ärztliche gesprächsführung. Kurt F. and Michael W. (Ed.), Psychosomatische Medizin und Psychotherapie (65-94). Heidelberg: Springer Medizin Verlag. http://test.formservices.sk/psychosomatische-medizin- und-psychotherapie-wirsching-michael-fritzsche-kurt-schweickhardt-a.pdf adresinden 11 Ocak 2019’da alınmıştır.
• Sezgin, D. (2010). Sağlık iletişim paradigmaları ve Türkiye: Medya sağlık haberlerinin analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tabak, R. S. (2006). Sağlık iletişimi. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Thomas, R. K.(2010). Health communication. New York: Springer Science+ Business Media Inc.
• Uğurlu, S. (2016). Multi disipliner iletişim. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Yakut, İ. (2008). Sağlık iletişiminde katılımın işlevi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.