SANAT EĞİTİMİ ALAN VE ALMAYAN ERGENLERİN ÖZ-YETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 79, 43 - 52, 14.10.2019

Belgin Liman Aylin Mentiş Köksoy

Öz

Sanat eğitimi, kazandırdığı geniş perspektif ile ergenlerin içinde bulundukları dönemi daha uyumlu, daha yaratıcı ve üretken olarak geçirmelerine, kendilerini tanıyarak (ne yapıp ve yapamayacaklarına), sağlıklı benlik ve kişilik geliştirmelerine yardımcı olabilmektedir. Nitekim sorunlarıyla baş edebilme, kendini ifade edebilme, (deşarj olabilme güdüsünün ve ortamının oluşturulması) duygusal, sosyal ve akademik öz yeterliğin gelişimine önemli katkıda bulunacaktır. Bu nedenle araştırmanın çalışma kapsamında, lise öğrencilerinin sanat eğitimi alıp almama durumunun öz-yeterlik düzeylerini etkileyeceği düşünülerek, 9. ve 11. sınıf öğrencilerinin öz-yeterlik düzeylerinin (duygusal, sosyal ve akademik) incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tarama modelindedir. Çalışma 2017- 2018 eğitim öğretim yılında Niğde ili merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı iki farklı lisede yapılmıştır. Araştırmaya her iki okuldaki 9. sınıf (n=213) ve 11. sınıfta (n=290) öğrenim görmekte olan toplam 393 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak "Çocuklar İçin Öz-yeterlik Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma sonucunda okul türü açısından duygusal, sosyal öz-yeterlik puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı; akademik öz-yeterlik puan ortalamaları arasında ise anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur. Ayrıca 11. sınıf öğrencilerinin ortalama olarak 9. sınıf öğrencilerine göre duygusal öz-yeterlik düzeylerinin daha yüksek olduğu; sosyal ve akademik öz-yeterlik düzey puan ortalamalarının birbirine yakın olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Sanat Eğitimi, Duygusal Öz-Yeterlik, Akademik Öz-Yeterlik, Sosyal Öz-Yeterlik.

Kaynakça

• Acar, F. (2002). Duygusal zekâ ve liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12, 53-68.
• Altun F. ve Yazıcı H. (2013). Ergenlerin benlik algılarının yordayıcıları olarak: akademik öz-yeterli inancı ve akademik başarı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 145- 156.
• Artut, K.(2009). Sanat eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlkögretim matematik ögretmenliği örgencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21, 1-8.
• Bandura, A.,Pastorelli, C., Barbaranelli, C. and Caprara, G. V. (1999). Self-Efficacypath ways to childhood depression. Journal of Personalit yand Social Psychology, 76(2), 258-269.
• Bayhan, P. ve Işıtan, S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: akran ve romantik ilişkilere genel bakış, Aile ve Toplum Dergisi, 5(20), 33-44.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı(İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Carroll, A.,Houghton, S., Wood, R., Unsworth, K., Hattie, J., Gordon, L. and Bower, J. (2009). Self-efficacy and academic achievement in Australian highs choolstu- dents: The mediating effects of academic aspirations and delinquency. Journal of Adolescence, 32, 797–817.
• Güven, E. D. (2008). Bir hazır giyim işletmesinde çıraklık eğitimi kapsamında çalışan ergenlerin öz-yeterlik inançlarının kimlik, sosyal karşılaştırma eğilimi ve demografik değişkenler bağlamında incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Pamukkale.
• Kılıç, T. (2013). Bireysel ve kolektif yeterlilik süreci, belirleyici ve sonuçlarına ilişkin bir model önerisi. Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Köksal, A. (2000). Müzik eğitimi alan ve almayan ergenlerin empatik becerileri ve uyum düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 99-107.
• Ludwig, K. B. and Pittman, J. F. (1999). Adolescent prosocial values and self-efficacy in relation to delinquency, risky sexua lbehavior, and druguse. Youth & Society, 30(4), 461-482.
• Özmenteş, S. (2005). Müzik eğitiminin boyutları ve çalgı eğitimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, (9), 89-98.
• Peter R, Leslie J. and Penelope J. (2011). The measurment of childreen’s self efficacy. Universty of Warwick,1(1), 1-9.
• Sezer, F., İşgör, İ.Y., Özpolat, A.R. ve Sezer, M. (2006). Lise öğrencilerinin öz yeterlilik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 129-137.
• Tanrıdağ, R. (1994). Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin uyum düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 18(91), 58-64.
• Telef, B.B. (2011). Öz-yeterlikleri farklı ergenlerin psikolojik semptomlarının incelenmesi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ensititüsü, İzmir.
• Telef, B. B. ve Karaca, R. (2012). Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psikolojik semptomlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü Dergisi, 8(16), 499-516.
• Totan, T., İkiz, E. ve Karaca, R. (2010). Duygusal Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanarak tek ve dört faktörlü yapısının psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 71-95.
• Toy, B. (2006). Sanat eğitimi alan ve almayan15-17 yaş grubundaki ergenlerin sosyal uyumlarının ve benlik tasarım düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünver, D. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin genel öz yeterlik inançları ile müzik, dans ve oyun derslerine ilişkin motivasyonlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ünver, E. (2016). Neden ve nasıl sanat eğitimi. İdil Sanat Ve Dil Dergisi, 2016, 5(23), 865-878.
• Van der Bjil, J. J. and Shortridge-Baggett, L.M. (2001). Self-efficacy: theory and measurement. Scholarly Inquiry for Nursing Practice, 15 (13), 189-207.
• Willemse, M. (2008). Exporing the relationship betwen self-efficacy and aggression in a group of adolescents in the peri-urban town of worcester. Unpublish Master of Art Thesis. University of Stellenbosch.