ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TOPRAK EROZYONU KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ “AĞRI İLİ ÖRNEĞİ”

Yıl 2019, Sayı: 79, 333 - 344, 14.10.2019

Pınar Ural Keleş Tülay Dizikısa

Öz

Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin toprak erozyonu konusundaki görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 öğretim yılında Ağrı il merkezinde bulunan bir ortaokulun farklı kademelerinde öğrenim gören, beşinci sınıftan 58, altıncı sınıftan 105, yedinci sınıftan 43 ve sekizinci sınıftan 69 olmak üzere toplam 275 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma özel durum yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak toprak erozyonu konusu ile ilgili dört adet açık uçlu sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler içerik analizine tabii tutulmuştur. Verilerin analizinde öğrencilerin sorulara verdikleri cevaplardan benzer olanları aynı kategori altında toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen verilerin analizi iki araştırmacı tarafından tekrarlanmıştır. Çalışmada araştırmacılar arasındaki ortalama güvenirlik %96 olarak bulunmuştur. Çalışmadan elde edilen bulgular her sınıf kademesi için yüzde ve frekansları hesaplanarak tablolarla okuyucuya sunulmuştur. Çalışma sonucunda beşinci sınıf öğrencilerinden %67’sinin toprak erozyonunu “toprak kayması” olarak ifade ettikleri belirlenmiştir. Bu oran altıncı sınıfta %49, yedinci sınıfta %58 sekizinci sınıfta %65 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca öğrencilerin toprak erozyonunun sebepleri, oluşturacağı sorunlar ve erozyona karşı alınacak önlemler konusunda genel olarak bilgi sahibi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarından hareketle güncellenen 2017 fen bilimleri dersi öğretim programına toprak erozyonu ile ilgili konuların yeniden eklenmesi önerilmektedir. Ayrıca ortaokulda verilen seçmeli çevre eğitimi derslerinin daha etkili ve uygulamalı verilmesi çalışmanın önerileri arasındadır

Anahtar Kelimeler

Toprak Erozyonu, Toprak kayması, Ortaokul Öğrencileri, Öğrenci görüşleri, Kavram Yanılgısı

Kaynakça

• Akgün, A., Gönen, S. ve Yılmaz, A. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının karışımların yapısı ve iletkenliği konusundaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi
• Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/down- load/article-file/87707
• Artun, H. ve Özsevgeç, T. (2014). Çevre eğitimi modüler öğretim programının akademik başarı üzerindeki etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-1(23), p, 9-22. Erişim adresi: https://www.academia.edu/36757896/%C3%87evre_ E%C4%9
• Bozkurt, A., Salman Akın, B. ve Uşak, M. (2004). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin" erozyon" hakkındaki ön bilgilerinin ve kavram yanılgılarının tespiti, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 277-285 Erişim adresi: http://kefad.ahievran.edu.tr/InstitutionArchiveFiles/f44778c7-
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Coştu, B., Ayas, A. ve Ünal, S. (2007). Kavram yanılgıları ve olası nedenleri: Kaynama kavramı, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 123-136. Erişim adresi: http://www.kefdergi.com/pdf/15_1/123.pdf
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Genişletilmiş 3. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Doğan, O. (2011). Türkiye’de erozyon sorunu nedenleri ve çözüm önerileri. Bilim ve Ak- lın Aydınlığında Eğitim, 134, 62-69. Erişim adresi: http://vizyon21y.com/docu- man/Genel_Konular/
• Kiassari, E.M., Nikkami, D., Mahdian, M.H. ve Pazira, E., (2012). Investigating rainfall erosivity indices in arid and semiarid climates of Iran. Turk J Agric For, 36, 365-378. doi:10.3906/tar-1103-9
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sour- cebook (2nd ed.). Thousand Oaks, California: Sage.
• Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının erozyon konusuna yönelik genel akademik bilgi düzeylerinin incelenmesi: Gazi Üniversitesi Örneği. Dicle Üniversitesi Z. G.
• Eğitim Fakültesi Dergisi. 18, 82-105. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/787006
• Özgen, N. (2013). Öğretmen adaylarının erozyon kavramına yönelik algıları: Fenomenografik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-2). Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/view/500004810
• Öztürk, N. ve Atalay, N. (2012). Öğretmen adaylarının ses konusundaki kavram yanılgı- larının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1). Erişim adresi: http://efdergi.inonu.edu.tr/article/view/5000011597/500001194
• TEMA (2011). Dünya'da erozyon. http://www.tema.org.tr/Sayfalar/
• Turan, Y. ve Kartal, A. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin doğal afetler konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 13(3). 67-81. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-14239
• Ural Keleş, P. ve Aydın, S., (2014, Eylül). The 8 grade students’ opınıons on the erosion concept, Kafkasya Üniversiteler Birliği Uluslararası Ağrı Sosyal Bilimler Kongresi, 25-27 Eylül 2013, Ağrı, Türkiye. Tam metin bildiri kitabı, IC İbrahim Çeçen Vakfı Yayınları, 215-220.
• Ural Keleş, P. ve Öner, A., (2017). Seçmeli bilim uygulamaları dersinin 7. Sınıf öğrencilerinin fen tutumuna etkisi, International Journal Of Education, Science And
• Technology. 3 (1), 13-22. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/ar- ticle-file
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005, Eylül). Ortaöğretim kurumlarında çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri. XIV. Ulusal Eğitim
• Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28–30 Eylül. Denizli.
• Vatandaşlar C., (2015). Toprak erozyonu risk analizinde bitki örtüsü ve ürün yönetimi faktörünün (c-faktör) uzaktan algılama yöntemleriyle tahmini, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Artvin Çoruh Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Artvin.
• Wellington, J. (2000). Educational research, contemporary ıssues and practical approaches. London: Continuum.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. ve Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağla- mında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya
• Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120- 132. Erişim adresi: https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/787008