ÇELİK BORU BAĞLANTI ELEMANI TEDARİKÇİSİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI: DOĞALGAZ DAĞITIM İŞLETMESİ UYGULAMASI

Yıl 2019, Sayı: 79, 403 - 420, 14.10.2019

Ural Gökay Çiçekli Mustafa Kadir Şengül

Öz

Şirketlerin başarılı olabilmesi için tedarikçi seçim kararı çok önemlidir. En uygun tedarikçinin seçimiyle ihtiyaç duyulan mal ya da hizmeti en az maliyetle, en yüksek kalitede, doğru kaynaktan ve doğru zamanda temin edilebilmektedir. Yapılan çalışmanın amacı, doğalgaz dağıtım sektöründe faaliyet gösteren bir işletme için yatırım malzemelerinden biri olan çelik boru bağlantı elemanı temininde en uygun tedarikçinin belirlenmesidir. Bu kapsamda alımı yapılacak malzemelerin bütçede büyük bir yer kaplaması, kaliteli ürün gerekliliği, teslim süresinde yaşanan gecikmelerin tüm işleyişi etkilemesi gibi nedenlerle satın alma faaliyetlerinde doğru tedarikçi seçimi oldukça önemlidir. Bu çalışmada bir doğalgaz işletmesinde analitik hiyerarşi prosesi ile en uygun çelik boru bağlantı elemanı tedarikçi seçimi yapılmıştır. Doğalgaz sektöründe tedarikçi seçimine yönelik akademik ve sektörel çalışmaların olmaması çalışmanın önemini arttırmaktadır. Analitik hiyerarşi prosesi yöntemi, kriterlerin ağırlık derecelerinin belirlenmesi ve tedarikçilerin sıralanması amacıyla kullanılmıştır. Çalışma sonucunda doğalgaz dağıtım şirketlerinde tedarikçi seçim süreci için AHP yönteminin uygulanabilirliği konusunda olumlu bir uygulama ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tedarikçi Seçimi, Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Prosesi, Doğalgaz, Çelik Boru Bağlantı Elemanı.

Kaynakça

• Abratt, R. (1986). Industrial buying in high-tech markets. Industrial Marketing Management, 15(4), 293–298.
• Ayhan, E. (2013). Satın alma sürecinde tedarikçi seçimi ve yönetimi üzerine mobilya endüstrisinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baynal, K., & Yüzügüllü, E. (2013). Tedarik zinciri yönetiminde analitik ağ süreci ile tedarikçi seçimi ve bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 77-92.
• Billesbach, T. J., Harrison, A., & Croom-Morgan, S. (1991). Supplier performance measures and practices in JIT companies in the US and UK. International Journal of Purchasing and Materials Management, 21(4), 24–28.
• Bowersox, D.J., Closs, D.J., & Cooper, M.B. (2002). Supply chain logistics management. The Mcgraw-Hill: Irwin
• Cheng, E. W., & Li, H. (2001). Analytic hierarchy process: an approach to determine measures for business performance. Measuring Business Excellence, 5(3), 30-37.
• Dağdeviren, M., & Eren, T. (2001). Tedarikçi firma seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin kullanılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52.
• Dağdeviren, M., Eraslan, E., Koç, M., & Dizdar, N.E. (2005). Tedarikçi seçim problemine analitik ağ süreci ile alternatif bir yaklaşım. Teknoloji, 8(2), 115-122.
• De Boer, L., van der Wegen, L., & Telgen, J. (1998). Outranking methods in support of supplier selection. European Journal of Purchasing & Supply Management, 4(2- 3), 109-118.
• Dickson, G. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions. Journal of Purchasing, 2(1), 5-17.
• Dursun, E. (2009). Bulanık AHP yöntemi ile tedarikçi seçimi ve tekstil sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eroğlu, E., & Lorcu F. (2007). Veri zarflama analitik hiyerarşi prosesi (VZAHP) ile sayısal karar verme. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 36(2), 30-53.
• Ertuğrul, I., & Aytaç, E. (2008). Tedarik zinciri yönetiminde ağ tasarımı: karma tamsayılı programlama modeli. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği, 28. Ulusal Kongresi Bildirisi, İstanbul: Galatasaray Üniversitesi.
• Ertuğrul, İ., & Karakaşoğlu, N. (2008). Comparison of fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS methods for facility location selection. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 39(7-8), 783-795.
• Görçün, Ö.F. (2013). Örnek olay ve uygulamalarla tedarik zinciri yönetimi. İstanbul: Beta Basım.
• Güner,H.(2005).Bulanık AHP ve bir işletme için tedarikçi seçimi problemine uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ha,S.H.,&Krishnan,R.(2008).Ahybrid approach to supplier selection for the maintenance of a competitive supply chain. Expert systems with applications, 34(2), 1303- 1311.
• Ho, W., & Ma, X. (2018). The state-of-the-art integrations and applications of the analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, 267(2), 399- 414.
• Ho, W., Xu, X., & Dey, P. K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: A literature review. European Journal of Operational Research, 202(1), 16-24.
• Kamaruzzaman, S. N., Lou, E. C. W., Wong, P. F., Wood, R., & Che-Ani, A. I. (2018). Developing weighting system for refurbishment building assessment scheme in Malaysia through analytic hierarchy process (AHP) approach. Energy Policy, 112, 280-290.
• Kasapoğlu Ö.A., & Şimşek, U.T. (2006). Pnömatik valf tedarikçisi seçiminde analitik hiyerarşi prosesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 17(53), 40-51.
• Kazançoğlu, Y. (2008). Lojistik yönetimi sürecinde tedarikçi seçimi ve performans değerlendirmesinin yöneylem araştırması teknikleri ile gerçekleştirilmesi: AHP (analitik hiyerarşik süreç) ve DEA (veri zarflama analizi). Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Lehmann, D. R., & O’Shaughnessy, J. (1974). Difference in attribute importance for different industrial products. Journal of Marketing, 38(1), 36-42.
• Naim, M.M., Towill, D.R., & Wikner, J. (1992). Industrial dynamics simulation models in the design of supply chains. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 22(5), 3-14.
• Nevşehirli,E.E.(2007). Tedarik zinciri yönetiminde tedarikçi değerlendirmesi ve ayakkabı sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• New, S.J., & Payne, P. (1995). Research frameworks in logistics: three models, seven dinners and a survey.International Journal of Physical Distribution and Logistics Management, 25(10), 60-77.
• Oktafianto, M. R., Al Akbar, Y. F., Zulkifli, S., & Wulandari, A. M. (2018). Dismissal working relationship using analytic hierarchy process method. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 118(7), 177-184.
• Perreault, W.D., & Russ, F. A. (1976). Physical distribution service in industrial purchase decisions. Journal of Marketing, 40(1), 3-10.
• Saaty, L.T., & Tran, L.T. (2007). On the invalidity of fuzzifying numerical judgetments in the analytic hierarchy process. Mathematical And Computer Modelling, (46), 962-975.
• Saaty, T.L., & Niemira, M.P. (2006). A framework for making a better decision. Research Review, 13(1),1-4.
• Saaty, T.L., Vargas, L.G., & Dellmann, K. (2003). The allocation of ıntangible resources: the analytic hierarchy process and linear programming. SocioEconomic Planning Sciences, 37, 169-184.
• Scott, C., & Westbrook, R. (1991). New strategic tools for supply chain management. International Journal of Physical Distribution and Logistics, 21(1), 23-33.
• Tekeş, M. (2002). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ve türk silahlı kuvvetlerinde kullanılan tabancaların bulanık uygunluk indeksli analitik hiyerarşi prosesi ile karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Türer, S., Ayvaz, B., Bayraktar, D., & Bolat, B. (2009). Tedarikçi değerlendirme süreci için bir yapay sinir ağı yaklaşımı: Gıda sektöründe bir uygulama. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 20(2), 31-40.
• Weber, C.A., Current,J.R., & Benton, W.C. (1991). Vendorselection criteria and methods. European Journal of Operational Research, 50(1), 2–18.