GÖRSEL SANATLAR ÖĞRETMEN ADAYLARININ SANAT OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ İLE ESTETİK BEĞENİ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 81, 411 - 428, 27.03.2020

Selma Taşkesen Seycan Ekici

Öz

Estetik ve sanat okuryazarlığı arasındaki ilişkinin ele alan bu araştırma resim-iş eğitimi öğrencilerinin estetik beğeni ve sanat okuryazarlıkları düzeylerinin belirlenip birbirleriyle ilişkisinin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2018-2019 öğretim yılında Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim-iş Eğitimi Anabilim dalında eğitim alan 63 (36 Kız, 27 Erkek) öğrenciyle yürütülmüştür. Bu araştırma resim-iş eğitimi öğrencilerinin estetik beğeni ve görsel okuryazarlık düzeylerinin tespit edilip aralarındaki ilişkinin açıklanması amacıyla yapılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Sevim, Hisarcıklılar ve Feyzioğlu (2012) tarafından geliştirilmiş olan Estetik Beğeni Ölçeği ve Yüceokur (2014) tarafından geliştirilmiş olan Sanat okuryazarlığı ölçeği kullanılmıştır. Çalışma verilerine dayalı olarak görsel sanatlar öğretmen adaylarının sanat okuryazarlık ve estetik beğeni düzeylerinin iyi olarak nitelendirilebilecek düzeyde olduğu, sanat okuryazarlık ve estetik beğeni düzeylerinin cinsiyete göre farklılık göstermediği bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucuna göre sanat okuryazarlık düzeylerinin 1. sınıftan 4. sınıfa doğru gittikçe arttığı ancak bu artışın anlamlı olmadığı sonucu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sanat okuryazarlığı, estetik beğeni ve genel ağırlıklı not ortalaması puanları arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Yapılan çalışmanın nitel verilerinden genel olarak her resmin ana fikir ve renk sorularına resme yakın ve yeterli düzeyde cevaplar alınırken, biçim ve tasarım sorularına yeterli cevap alınamamıştır. Resimlerin ana fikirleri ve renkleri hakkında bilgi sahibi oldukları gözlemlenen öğrencilerin, biçim ve tasarım konularında yeterli bilgiye sahip olmadıkları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanat Eğitimi, Resim-iş Eğitimi, Sanat Eleştirisi, Sanat Okuryazarlığı, Estetik Beğeni.

Kaynakça

• Adalan, M. (1937). Güzellik. Bursa: Emek Basımevi.
• Bogdan, R. C.,Biklen, S. K. (1992). Qualitati ve researchfor education: Introductionand methods. Boston: Allynand Bacon.
• Chapman, H. L. (1994). A world of images. Worcester, Massachusetts: Davis Publications, Inc.
• Creswell, J.W. (2006). Understanding mixed methods research, (Chapter 1). Available at: http://www.sagepub.com/upm-data/10981_Chapter_1.pdf (20.11.2020 tari- hinde ulaşılmıştır.)
• Creswell, J. W. ve Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları, tasarımı ve yürütülmesi. (Çev. Dede, Y. ve Demir, S. B.) Ankara: Anı Yayıncılık. (Eserin orijinali 2010’da yayımlandı).
• Demirel, İ. N. (2018). Dışavurumcu sanat yoluyla estetik değer öğretimi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 38(2), 695-716
• Eraslan Taşpınar, Ş.(2016).Sanat eğitiminin görsel okuryazarlık becerilerine Etkisi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 6 (3), 335-342.
• Gökay, M. (1998). Birleştirilmiş sanat eğitimi yöntemine göre ilköğretim II. basamağında sanat eleştirisinin uygulanması ve sonuçları, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Gökay, M. & Demir, A.(2006) Farklı eğitim seviyelerinde estetik beğeni, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 329-342.
• Günay, D. (2008). Görsel okuryazarlık ve imgenin anlamlandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, ART-E, 1(1), 1-29.
• Huisman, D. (1992). Estetik. (Çev. Muhtaroğlu, C.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Eserin orijinali 1992’de yayımlandı).
• Kagan, M. (1992). Güzellik bilimi olarak estetik ve sanat. (Çev. Çalışlar, A.), İstanbul: Altın Kitaplar.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Mamur, N.(2012). Kitsch (Kiç) olgusunun sanat eğitiminde estetik beğeniler açısından sorgulanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3),70-79.
• Özalp, H., K. & Gökay, M.(2018) Farklı kültürler içerisinde eğitim gören 12–17 yaş grubu Türk çocuklarının estetik beğeni düzeylerinin karşılaştırılması. OPUS©Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches. 9(16), 1307-1368.
• Özer, B. (2018).Güzel sanatlar fakültelerindeki öğrencilerin sanat okuryazarlık düzeyleri üzerine bir araştırma, EKEV Akademi Dergisi, 22(73),441-450.
• Sevim, O., Hisarcıklılar, E. & Feyzioğlu, N. (2012). Bir estetik duyuş analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 41-57.
• Timuçin, A. (2000). Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Tunalı, İ. (1996). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sanalan, V.A., Sülün, A. & Çoban, T. Ç. (2007). Görsel okuryazarlık Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 33-47.
• Tolstoy, L. (2000). Sanat nedir? (Çev. Demirkıran, K.). İstanbul: Şûle Yayınları.
• Vukadinovic, M, Sad, N. Aesthetic experience and emotional identification in the performances of different types of artistic dance. Art, Emotion and Value. 5th Mediterranean Congress of Aesthetics. 2011, 393–408.
• Yardımcı, İ. (2001). "Sanatta Kitsch Kavramı" Anadolu Sanat. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 11, 233-239.
• Yüceokur, İ.(2014). Sanat okuryazarlığı ölçeğinin hazırlanması ve geliştirilmesi, Sanat Eğitimi Dergisi, 2, 1(2), 112-126.
• Yüceokur, İ. (2015). Güzel sanatlar eğitimi öğrencilerinin sanat okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 62, 669- 676.
• Yüzbaşıyev, M. (2010). Resim sanatının kuralları. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, 213-225.