ÇEVRESEL BELİRSİZLİK ALGISI VE YÖNETİM MUHASEBESİ İLİŞKİSİ: KARS İLİ KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Sayı: 96, 62 - 77, 27.12.2023

Emre Horasan Emel Kılıçbey

https://doi.org/10.17753/sosekev.1371734

Öz

Bu çalışmanın amacı, üst düzey işletme yöneticilerinin çevresel faktörlerin (hükümet politikaları, ekonomi, işletme tarafından kullanılan hizmet ve kaynaklar, ürün pazarı ve talep, rekabet ve teknoloji) geleceğine ilişkin belirsizlik algılamalarını ortaya koymaya çalışırken yönetim muhasebesi tekniklerinden yararlanma düzeyini ölçmektir. Bu amaçla, üst düzey yöneticilerin çevresel faktörlere ilişkin algılarını ölçmek için nesnel sonuçlar elde etmeye odaklanan nicel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma verileri anket yoluyla elde edilmiştir. Hazırlanan anket çalışması Kars'ta faaliyet gösteren toplam 78 (yetmiş sekiz) otel işletmesinin üst düzey yöneticilerine uygulanmış; fakat bunlardan 50 (elli) yönetici geri dönüş yapmıştır. Yapılan anket çalışmasının değerlendirilmesi sonucunda elde edilen veriler SPSS 23.0 paket programında analize tabi tutulmuştur. Analiz sonucundaki bulgulara göre üst düzey yöneticilerin çevresel faktörlerin belirsizliğine ilişkin algılamalarının her bir çevresel faktörde farklılık gösterdiği, ayrıca yöneticilerin birbirinden farklı yönetim muhasebesi tekniklerini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Belirsizlik, Çevresel belirsizlik, Yönetim muhasebesi, Yönetim muhasebesi teknikleri

The Relationship Between Environmental Uncertainty Perception and Management Accounting: An Application in Kars Province Accommodation Businesses

Öz

The purpose of this study is to measure the level of use of management accounting techniques by senior business managers while trying to reveal their uncertainty perceptions regarding the future of environmental factors (government policies, economy, services and resources used by the business, product market and demand, competition and technology). For this purpose, a quantitative research method focusing on obtaining objective results was used to measure the perceptions of senior managers on environmental factors. Research data was obtained through survey. The prepared survey was applied to the senior managers of a total of 78 (seventy-eight) hotel businesses operating in Kars; but 50 (fifty) of them returned. The data obtained as a result of the evaluation of the survey study was analyzed in the SPSS 23.0 package program. According to the findings of the analysis, it was concluded that senior managers' perceptions of the uncertainty of environmental factors differ for each environmental factor, and that managers use different management accounting techniques.

Anahtar Kelimeler

Environment, Uncertainty, Environmental uncertainty, Management accounting, Management accounting techniques

Kaynakça

• Altuğ, O. (1996). Maliyet muhasebesi ve uygulamaları. Evrim.
• Bal, H. (2001). Bilimsel araştırma yöntem ve teknikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Beraha, A. (2014). Stratejik esnekliğin çevresel belirsizlik ile ilişkisi üzerine bir çalışma (Tez No. 375507) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Civelek, M., & Özkan, A. (2011). Maliyet ve yönetim muhasebesi (6. basım). Detay.
• Cruz, C. O., & Marquez, R. C. (2013). Flexible contracts to cope with uncertainty in public-private partnerships. International Journal of Project Management, 31(3), 473–483.
• Daft, R. L., Murphy, J., & Willmott, H. (2010). Organization theory and design. South-Western.
• Dönmez, A., Berberoğlu, P. B., Utku, B. D., & Ersoy, A. (2006). Yönetim muhasebesinin kavramsal gelişim sürecinin değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 178-203.
• Dubitskaya, E., & Tcukanova, O. (2018). Analysis of the influence of external environmental factors on the development of high-tech enterprises. In MATEC Web of Conferences EDP Sciences, 170, 1-7.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz (5.basım). Seçkin.
• Hagedoorn, J., & Schakenraad, J. (1994). The effect of strategic technology alliances on company performance. Strategic Management Journal, 15(4), 291–311.
• Kaya, Ç., Ataman, G., & Elbaşı, İ. H. (2018), Perceived environmental uncertainty and innovation adoption: Exploring the Turkish context. BMIJ, 6(4), 770-789.
• Kaygusuz, S. Y.(2006). Yenilikçi yönetim muhasebesi. Aktüel.
• Kılıçaslan, İ., & Of, S. (2019). İşletme ve çevre duyarlılığı açısından sürdürülebilirliğin maliyet analizine bakış. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(5), 35-41.
• Merdan, E. (2022). Stratejik yönetim sürecinin örgütsel çeviklik ve algılanan çevresel belirsizlik üzerindeki rolünün incelenmesi. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 93-110.
• Miles, R. E., & Snow, C. C (1978). Organizational strategy, structure, and process. McGraw Hill. Miller, K. D. (1993). Industry and country effects on managers' perceptions of environmental uncertainties. Journal of International Business Studies, 24(4), 693-714.
• Mirze, S. K., & Ülgen, H. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim (5. baskı). Beta.
• Nakip, M., & Yaraş, E. (2016). SPSS uygulamalı pazarlama araştırmalarına giriş. Seçkin.
• Özer, G., & Doğru, C. (2021). Yönetim muhasebesi sistemi ve stratejik planlamanın firma performansına etkisi. BMIJ, 9(2), 694-713.
• Özkoç, A. G. & Kendir, H. (2012) Çevresel belirsizlikler karşısında örgütler ve yöneticiler: türk turizm sektörü eksenli bir araştırma. Uluslararası İşletme Yönetimi ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kongresi.
• Tang, H. (1998). An integrative model of innovation in organizations. Technovation, 18(5), 297-309.
• Tutar, H. (2010). İşletme yönetimi. Seçkin.
• Warren, C. S., James M. R., & Jonathan E. D. (2014). Financial & managerial accounting. Cengage Learning.