REHBERLİ-SORGULAMAYA DAYALI ÖĞRETİM TEMELLİ ÖĞRENME ORTAMININ ÖĞRENCİLERİN KAVRAMSAL ANLAMA, SORGULAYICI ÖĞRENME BECERİLERİ VE ÖĞRENME STİLLERİNE ETKİSİ

Yıl 2024, Sayı: 99, 309 - 330, 29.09.2024

Öznur Çambay , Sefa Kazanç

https://doi.org/10.17753/sosekev.1399795

Öz

Bu araştırmanın amacı, rehberli-sorgulamaya dayalı öğretim temelli öğrenme ortamının 7.sınıf öğrencilerinin kavramsal anlama, sorgulayıcı öğrenme becerileri ve öğrenme stillerine olan etkisini belirlemektir. Araştırmada, ön test- son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Elâzığ ilçe merkezinde bir devlet okulunda öğrenim görmekte olan 7. Sınıfta öğrenim gören 70 öğrenci (35 deney ve 35 kontrol) oluşturmaktadır. Araştırma, fen bilimleri dersinin “Işığın Soğrulması ve Aynalar” konuları ile yürütülmüştür. Araştırma, altı hafta uygulama ve iki hafta veri toplama süreci olmak üzere toplam sekiz hafta sürmüştür. Bu süreçte “Işığın Soğrulması ve Aynalar” konuları deney grubunda rehberli-sorgulamaya dayalı öğretim yaklaşımına uygun olarak hazırlanan etkinlikler ile işlenmiş, kontrol grubunda ise mevcut öğretim programına yönelik etkinlikler ile işlenmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında, Sorgulayıcı Öğrenme Becerisi Ölçeği (SÖBÖ) ve Öğrenme Stilleri Ölçeği (ÖSÖ) ile araştırmacı tarafından geliştirilen Kavramsal Anlama Testi (KAT) kullanılmıştır. SPSS paket programında analiz edilen nicel verilerden elde edilen bulgulara göre kontrol ve deney grubunda yer alan öğrencilerin kavramsal anlama, sorgulayıcı öğrenme becerileri son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı farklılık olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin öğrenme stilleri son test puanlarının da deney grubu lehine anlamlı farklılık gösterdiği, işbirlikçi ve rekabetçi öğrenme stillerinin baskın olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri eğitimi, Kavramsal anlama, Öğrenme stilleri, Rehberli-Sorgulamaya dayalı öğretim, Sorgulayıcı öğrenme becerileri

Kaynakça

• Areepattamannil, S. (2012). Effects of inquiry-based science instruction on science achievement and interest in science: Evidence from Qatar. Journal of Educational Research, 105(2), 134–146.
• Arthur, C. (1993). Teaching science through discovery. Macmillan Publishing Company.
• Bağçeci, B., Döş, B., & Sarıca, R. (2013). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566.
• Balbağ, M. Z. & Karaer, G. (2018). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde karşılaştıkları sorunlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 28-46.
• Balım, A. G., & Taşkoyan, S. N. (2007). Fen’e yönelik sorgulayıcı öğrenme becerileri algısı ölçeği'nin geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 58-63.
• Banchi, H., & Bell, R. (2008). The many levels of inquiry. Science and Children, 46(2), 26–29.
• Baviskar, S.N., Hartle, R.T., & Whitney, T. (2009) Essential criteria to characterize constructivist teaching: derived from a review of the literature and applied to five constructivist-teaching method articles. International Journal of Science Education, 31(5), 541-550. https://doi.org/10.1080/09500690701731121
• Bozkurt, O., Ay, Y., & Fansa, M. (2013). Araştırmaya dayalı öğrenmenin fen başarısı ve fene yönelik tutuma etkisi ile öğretim sürecine yönelik öğrenci görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 241-256.
• Bybee R., Taylor J.A., Gardner A., van Scotter P., Carlson J., Westbrook A., et al. (2006). The BSCS 5E instructional model: Origins and effectiveness. Colorado Springs, CO: BSCS.
• Creswell, J. W. V., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage.
• Çelik, H., Köken, O., & Kanat, B. (2021). Fen bilgisi öğretmenlerinin sorgulayıcı yaklaşıma uygun laboratuvar kullanım yeterlikleri ve karşılaşılan sorunlar. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 196-223.
• Damsa, C. I., & Nerland. M. (2016). Student learning through participation in ınquiry activities: Two case studies in teacher and computer engineering education. Vocations and Learning, 9(3), 275–294. https://doi.org/10.1007/s12186-016-9152-9.
• de Groot A. (1969). Methodology: Foundations of inference and research in the behavioral sciences. Mouton & Co.
• Diaz, D.P., & Cartnal, R.B. (1999). Students’ learning styles in two classes: Online distance learning and equivalent on-campus. College Teaching, 47(4), 130–135.
• Duban, N. (2016). Sorgulanmaya dayalı öğrenme yaklaşımı. Ş. S. Anagün & N. Duban (Ed). Fen bilimleri öğretimi içinde (ss. 221-240). Anı.
• Ebren Ozan., C. (2018). Fen eğitiminde rehberli sorgulamaya dayalı öğrenmenin etkisi. (Tez No. 504471) [Yüksek Lisans Tezi, Amasya üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Grasha, A. F. (1996). Teaching with style: a practical guide to enhancing learning by understanding teaching & learning styles. Alliance.
• Grasha, A. F., & Yangarber-Hicks, N. (2000). Integrating teaching styles and learning styles with instructional technology. College Teaching, 48(1), 2-10.
• Hall, E., & Moseley, D. (2005). Is there a role for learning styles in personalised education and training? International Journal of Lifelong Education, 24(3), 243-255
• Hmelo-Silver, C. E., Duncan, R. G., & Chinn, C. A. (2007). Scaffolding and achievement in problem-based and inquiry learning: A response to Kirschner, Sweller, and Clark (2006). Educational Psychologist, 42, 99–107.
• Kachergis, G., Rhodes, M., & Gureckis, T. (2017). Desirable difficulties during the development of active inquiry skills. Cognition, 166, 407-417.
• Kanyılmaz, M. B., & Yücel Özata, E. (2020). Öğretmenlerin fen bilimleri dersinde ilkokul öğrencilerinin analitik düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik görüşlerinin ve sınıf içi uygulamalarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 45(204), 23-39. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8876
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Keselman, A. (2003). Supporting inquiry learning by promoting normative understanding of multivariable causality. Journal of Research in Science Teaching, 40(9), 898-921.
• Kirschner, P. A., Sweller, J., & Clark, R. E. (2006). Why minimal guidance during instruction does not work: An analysis of the failure of constructivist, discovery, problem-based, experiential, and inquiry-based teaching. Educational Psychologist, 41, 75–86.
• Kolloffel, B., Eysink, T. H. S., & De Jong, T. (2011). İşbirlikçi ve bireysel sorgulamalı öğrenmede temsili araçların etkilerinin karşılaştırılması. Bilgisayar Destekli Öğrenme, 6, 223–251. https://doi.org/10.1007/s11412-011-9110-3
• Liu, C., Bano, M., Zowghi, D., & Kearney, M. (2021). Analysing user reviews of inquiry-based learning apps in science education. Computers & Education, 164, 104-119. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.104119
• Markant, D. B., Ruggeri, A., Gureckis, T. M., & Xu, F. (2016). Enhanced memory as a common effect of active learning. Mind, Brain, and Education, 10(3), 142–152. https://doi.org/10.1111/mbe.12117
• Martin, L. (2003). Defining inquiry. The Science Teacher, 69(2), 34-37.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018a). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. MEB.
• Minner, D. D., Levy, A. J., & Century, J. (2010). Inquiry-based science instruction—What is it and does it matter? Results from a research synthesis years 1984 to 2002. Journal of Research in Science Teaching, 47(4), 474–496.
• Novak, S., Shah, S., Wilson, J. P., Lawson, K. A., & Salzman, R. D. (2006). Pharmacy students’ learning styles before and after a problem-based learning experience. American Journal of Pharmaceutical Education, 70(4), 1-8.
• Osborne, J., & Dillon, J. (2008). Science education in europe: critical reflections (Vol. 13). The Nuffield Foundation.
• Ostlund, K. (1992). Science process skills assessing hands-on student performance. Addison-Wesley.
• Pedaste, M., Mäeots, M., Siiman, L. A., de Jong, T., van Riesen, S. A. N., Kamp, E. T., Manoli, C. C., Zacharia, Z. C., & Tsourlidaki, E. (2015). Phases of inquiry-based learning: Definitions and the inquiry cycle. Educational Research Review, 14,47– 61.
• Retinoate, E., Ayres, P., & Seller, J. (2018). Collaborative Learning Effects When Students Have Complete or Incomplete Knowledge. Applied Cognitive Psychology, 32(4), 681–692. https://doi.org/10.1002/acp.3444.
• Tan, M., & Temiz, A. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (13), 89-101.
• Teig, N., Scherer, R., & Nilsen, T. (2018). More isn’t always better: the curvilinear relationship between inquiry-based teaching and student achievement in science. Learning and Instruction, 56, 20–29. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2018.02.006.
• Tezel Ö., & Bıyık, A. (2018). Sorgulamaya dayalı fen öğretimi. O. Karamustafaoğlu, Ö. Tezel, & U. Sarı (Eds.), Güncel yaklaşım ve yöntemlerle etkinlik destekli fen öğretimi (ss. 74-98). Pegem Akademi.
• Tezel, Ö., Semiz, N., & Uçar, S. (2020). Sorgulama temelli öğretim etkinliğinin 5. sınıf öğrencilerinin ışığın yayılması konusunu öğrenme başarılarına etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 210-232. https://doi.org/10.7822/omuefd.718243.
• Uçar, C. (2018). Argümantasyon tabanlı öğretimin öğrencilerin bilimsel yaratıcılıkları, girişimcilikleri ve sorgulayıcı öğrenme becerileri üzerine etkisi. (Tez No. 530611) [Yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Wua, H. K., & Hsieh, C. E. (2006). Developing sixth graders’ inquiry skills to construct explanations in inquiry-based learning environments. International Journal of Science Education, 28(15), 1289-1313.
• Yazgan Sağlamer, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin araştırma-sorgulama becerilerine ve çevreye karşı tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yeşilyurt, E. (2019). Öğrenme stili modelleri: Teorik temelleri bağlamında kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 2169-2226. https://doi.org/10.26466/opus.603506.
• Zereyak, E. (2005). Grasha-Riechmann öğrenci öğrenme stilleri ölçeği’nin Türkçe uyarlaması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 4(8), 117-138.
• Zhang, L., Kaliyuga, S., Lee, C., & Lei, C. (2016). Effectiveness of collaborative learning of computer programming under different learning group formations according to students’ prior knowledge: A cognitive load perspective. Journal of Interactive Learning Research, 27(2), 171–192.