MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ŞARKI SÖYLEMEYE İLİŞKİN ALGILARI: METAFOR ANALİZİ

Yıl 2024, Sayı: 100, 73 - 86

Serkan Otacıoğlu , Ömer Üçer

https://doi.org/10.17753/sosekev.1495377

Öz

Bu çalışmanın amacı, müzik öğretmeni adaylarının şarkı söylemeye ilişkin metafor algılarının keşfedilmesidir. Bu amaç doğrultusunda nitel yöntem araştırması olan “fenomenoloji” deseni kullanılmıştır. Çalışmanın grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Atatürk, Hakkâri, Kafkas ve Marmara Üniversiteleri Müzik Eğitimi lisans programında öğrenim gören 112 müzik öğretmeni adayı oluşturmuştur. Araştırmada toplanan veriler içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında müzik öğretmeni adayları tarafından 74 metafor üretildiği görülmüştür. Müzik öğretmeni adaylarının şarkı söylemeye ilişkin metaforik algıları 8 kategoride (duygu ve deneyim, sağlık, özgürlük/bağımsızlık, zamandan ve mekândan bağımsızlık, temel ihtiyaç, canlılık, kendini ifade etme, eğlence) ortaya çıkmıştır. Müzik öğretmeni adaylarının şarkı söylemeye ilişkin en fazla ürettiği kategori duygu ve deneyim, en az metafor ürettikleri kategorisi ise eğlence kategorisi olmuştur. Araştırma müzik öğretmeni adaylarının şarkı söylemeye ilişkin en çok tercih ettiği metaforların sırasıyla özgürlük, terapi, ilaç ve nefes almak olduğu görülmüştür. Çalışmanın sonuçları doğrultusunda müzik öğretmeni adaylarının şarkı söylemeye ilişkin ürettikleri metaforların genel olarak olumlu olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın geçerlilik güvenirliği Miles ve Huberman modeli ile sağlanmış ve kodlayıcılar arasında uyumun %88,8 olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Şarkı söyleme, Metafor, Müzik öğretmeni adayı, Fenomenoloji

Etik Beyan

Kafkas Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu 08.05.2024 tarih ve 2024-58 sayılı kararı.

Destekleyen Kurum

Kafkas Üniversitesi

Kaynakça

• Acay-Sözbir, S., & Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “müzik” kavramına ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, (42), 269-282. https://doi.org/10.9761/JASSS3248
• Akça, O. M., Şen, Ç., & Kurtaslan, Z. (2019). Bilim ve sanat merkezleri müzik alanı öğrencilerin müzik kavramına yönelik algılarının belirlenmesi: bir metafor analizi çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 5(10), 123-145.
• Antović. M. (2015). Metaphor in music or metaphor about music: A contribution to the cooperation of cognitive linguistics and cognitive musicology (Antović M., Trans.). In Stanojević M. (Ed.), Metaphors we study: Contemporar (pp. 233–254). Srednja Europa. https://doi.org/10.2139/ssrn.2566258
• Aytemur, B., & Elif G. (2022). Flüt öğrencilerinin müziksel yorumlama sürecine metaforlar yoluyla yaratıcı katılımları. İdil, (93), 721–744. https://doi.org/10.7816/idil-11-93-08
• Babacan, E. (2014). AGSL öğrencilerinin müzik kavramına ilişkin algıları: metafor analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(12), 124-132.
• Birol-Bahar, G. (2003, 30-31, Ekim). Müzik öğretmeni adaylarında düzgün, doğru ve etkili konuşma yönünden bireysel ses eğitimi dersinin önemi [Sempozyum Bildirisi]. Cumhuriyetimizin 80. yılında müzik sempozyumu, Malatya: İnönü Üniversitesi, (111-115).
• Bonde, L. O. (2007). Music as metaphor and analogy: A literature essay. Nordic Journal of Music Therapy, 16(1), 73–81. https://doi.org/10.1080/08098130709478173
• Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29(4), 431-444. https://doi.org/10.15700/saje.v29n4a287
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Pegem.
• Calvarho, S. (2012). Metaphor as a teaching and learning tool in music composition, A Contratiempo: Revista de Música en la Cultura, (17), 1-11.
• Corbett, E. P., & Connors, R. J. (1999). Classical rhetoric for the modern student. Oxfort University. Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches]. M. Bütün & S. B. Demir (Edt.). Siyasal.
• Çetinkaya, Y. (2019). Müzik bölümü öğrencilerinin müzik kavramına ilişkin metaforik algıları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(3), 539-547.
• Çevik, S. (2006, 26-28, Nisan). Müzik öğretmenliği eğitiminde ses eğitimi alan derslerinin müzik öğretmenliği yeterlilikleri yönünden değerlendirilmesi [Sempozyum Bildirisi]. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, (641-657).
• Çuhadar, C. H. (2016). Dünyadaki profesyonel müzik eğitiminin incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 243-251.
• Düzgören, H., & Gerekten, S. E. (2017). Anadolu Lisesi öğrencilerinin “müzik dersi’ kavramına ilişkin algıları. Online Journal Of Music Sciences, 2(3), 86-117.
• Ekiz, D. (2007). Bilimsel araştırmalarda nitel veri analizi ve yorum. D. Ekiz (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 189-217). Lisans.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 2. baskı). Anı.
• Girgin, D. (2019). Müzik öğretmeni adaylarının çalgı eğitimine yönelik metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 161-175. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.7m
• Gümüş, Y. E., & Belkıs, Ö. (2021). Sahne sanatları öğrencilerinin yaratıcılık kavramına ilişkin metaforik algıları. Konservatoryum-Conservatorium, 8(2), 179-201. https://doi.org/10.26650/CONS2021-963338
• Güneş, C., & Tezcan, R. (2021). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. B. Kılcal (Ed.), Metafor Nedir, Ne Değildir? içinde (4. baskı, ss. 1-16). Pegem.
• Hallam, S. (2001). “Learning in music”, Issues in Music Teaching. Routledge.
• Inbar, D. E. (1996). The free educational prison: metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77-92. https://doi.org/10.1080/0013188960380106
• Kalay Meydan, S., & Özdemir, S. (2023). A Survey on Perceptions of Playing any Musical Instrument of the Individuals who Receive Amateur Musical Education: A Metaphorical Analysis. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 1427-1438. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1357099
• Karakoç, E., & Aryol, H. (2022). Anadolu Lisesi öğrencilerinin “müzik dinlemek” ve “şarkı söylemek” kavramlarına ilişkin algıları: Metafor analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 211-230. https://doi.org/10.21733/ibad.993181
• Kekeç, D. Y., & Albuz, A. (2008). Müzik öğretmenliği anabilim dallarında uygulanan bireysel ses eğitimi derslerinde Türk müziğine dayalı ezgilerin kullanımına ilişkin bir araştırma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 51-67.
• Krantz, S. C. (1987). Metaphor in Music. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 45(4), 351–360. https://doi.org/10.2307/431325
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago University of Chicago.
• Leino, A. L., & Drakenberg, M. “Metaphor: An educational perspective”. Universityof Helsinki Department of Education Research Bulletin, (84), 1-79.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record. 41(4), 172-175. https://doi.org/10.1080/00228958.2005.10532066
• Macedo, F. (2015). Space as metaphor: The use of spatial metaphors in music and Music writing. Signata, (6), 215-230. https://doi.org/10.4000/signata.1085
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Nasalski, I. (2004). Die politische metapher im Arabischen: Untersuchungen zu semiotik und symbolik der politischen sprache am beispiel Ägyptens. Wiesbaden, Germany: Harrasowitz Verlag. Erişim adresi: https://books.google.com.tr/books? id=ZBICj0JsfdIC&printsec=copyright&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false. [04.05.2024].
• Oxford, R. L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R. Z., Saleh, A., & Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26(1), 3-50. https://doi.org/10.1016/S0346-251X(97)00071-7
• Özdemir, S., & Akkaya, E. (2013). Genel Lise Öğrenci ve Öğretmenlerinin Okul ve İdeal Okul Algılarının Metafor Yoluyla Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 295-322.
• Petrović, M., & Golubović, M. (2018). The use of metaphorical musical terminology for verbal description of music. Rasprave: Časopis Instituta za hrvatski jezik i jezikoslovlje, 44(2), 627-641. https://doi.org/10.31724/rihjj.44.2.20
• Saban, A. (2006). Functions of metaphor in teaching and teacher education: A review essay. Teaching Education, 17(4), 299–315. https://doi.org/10.1080/10476210601017386
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim, 14(55), 459-496.
• Schaerlaeke, S., Glowinski. D., & Grandjean, D. (2021). Linking musical metaphors and emotions evoked by the sound of classical music. Psychol Music, 50(1), 245-264. https://doi.org/10.1177/0305735621991235
• Scruton, R. (1999). The aesthetics of music. Oxford University.
• Smith, J. A., & Osborn, M. (2003). Interpretative phenomenological analysis. In J. A. Smith (Ed.), Qualitative psychology: A practical guide to methods (pp. 51–80). Sage.
• Sonsel, Ö. S., & Ömür, Ö. (2021). Post Covid-19 metaphoric perceptions of preservice music teachers on the concepts of “distance education, home, graduation, university and future”. World Journal of Education, 11(5), 1-16. https://doi.org/10.5430/wje.v11n5p1
• Stone, R. M. (1981). Toward a Kpelle conceptualization of music performance. The Journal of American Folklore, (94), 188–206. https://doi.org/10.2307/540124
• Şengül, S., & Katranci, Y. (2012). Metaphors that prospectives primary school teachers possess on the concept of “mathematics”. Procedia - Social and Behavioral Sciences, (46), 1470-1475. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.323
• Taylor, W. (1984). Metaphors of educational discourse. W. Taylor (Ed.), Metaphors of education, studies in education (pp. 4-20). Heineman Educational Books.
• Töreyin, A. M. (2008). Ses eğitimi temel kavramlar – ilkeler – yöntemleri. Sözkesen.
• Tutar, H. (2023). Nitel araştırma deseni belirleme ölçütleri ve gerekçelendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 334-355. https://doi.org/10.21180/iibfdkastamonu.1190123
• Uçan, A. (1997). Müzik eğitimi temel kavramlar-ilkeler yaklaşımlar. Müzik Ansiklopedisi.
• Uzunkavak, M. Ç., & Gülnihal, G. (2019). Lise öğrencilerinin müzik kavramına ilişkin metaforik algıları. Atlas Journal, 5(20), 481-494.
• Woody, R. H. (2002). Emotion, Imagery and Metaphor in the Acquisition of Musical Performance Skill. Music Education Research, 4(2), 213-224. https://doi.org/10.1080/1461380022000011920
• Yanar-Çelenk, A. E. (2019). Genel müzik eğitimi alan öğrencilerin belirli kavramlara yönelik algılarının metaforik analizi. (Tez No. 607552) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yee, S. P. (2017). Students’ and teachers’ conceptual metaphors for mathematical problem solving. School Science & Mathematics, 117(3–4), 146–157. https://doi.org/10.1111/ssm.12217
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophyand Education, (22), 127-138. https://doi.org/10.1023/A:1022289113443
• Zbikowski, L. M. (1998). Metaphor and music theory: Reflections from cognitive science. Music Theory Online, 4(1), 1–8.