Künstlerroman (Sanatçı Romanı) Bağlamında Murat Gülsoy’un Kurgusal Dünyasına Analitik Bir Yaklaşım

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 49 - 62, 23.06.2020

Emine Ayan

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.692513

Öz

Alman literatüründe bir roman türü olarak dikkat çeken bildunsromanın (oluşum romanı) bir türevi olan künstlerroman (sanatçı romanı), kurmaca bir dünyada yer alan bir sanatçının sanatsal serüveni ile şekillenir. Başta Alman edebiyatı olmak üzere Batı edebiyatı geleneğinde adına sıkça rastlanan bu türün en belirgin örneği James Joyce’un Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi’dir (1916). Künstlerromanın odağına aldığı sanatçı figürasyonları ile 18. ve 19. yüzyıllarda Batı romanına hâkim olan bildungsroman geleneğine 19. yüzyılın sonlarından itibaren farklı bir açılım kazandırdığı görülür.
Batı’daki gelişimine paralel olarak Türk edebiyatında bilhassa 20. yüzyılda sanatçıyı ve sanatsal meseleleri merkeze alan künstlerroman örneklerine rastlanır. Bu çalışmada 1990 sonrası Türk edebiyatının öne çıkan yazarlarından biri olan Murat Gülsoy’un (1967) Bu Filmin Kötü Adamı Benim (2004), Baba Oğul ve Kutsal Roman (2012) ve Nisyan (2013) adlı romanları künstlerroman bağlamında bir incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada söz konusu romanları künstlerroman kılan niteliklerin izi sürülerek Gülsoy’un bu roman geleneği içerisindeki konumu belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Künstlerroman (sanatçı romanı), Murat Gülsoy, Bu Filmin Kötü Adamı Benim, Baba Oğul ve Kutsal Roman, Nisyan

An Analytıcal Approach To Murat Gulsoy's Instıtutıonal World In The Context Of Kunstlerroman (Artıst's Novel)

Öz

Künstlerroman (artist novel), which is a derivative of bildunsroman (formation novel) that draws attention as a genre in German literature, is shaped by the artist's artistic adventure in a fictional world. The most prominent example of this genre, whose name is frequently encountered in the tradition of Western literature, especially German literature, is James Joyce's Portrait of the Artist as a Young Man (1916). It is seen that künstlerroman brought a different perspective to the bildungsroman tradition that dominated the Western novel in the 18th and 19th centuries from the late 19th century.
In parallel with its development in the West, examples of künstlerroman which centered the artist and artistic issues, are encountered especially in the 20th century in Turkish literature. In this study, the novels called Bu Filmin Kötü Adamı Benim (2004), Baba Oğul ve Kutsal Roman (2012) and Nisyan (2013) of Murat Gülsoy (1967) who is one of the prominent writers of Turkish literature after 1990, were examined in the context of künstlerroman. In the study, traces of the qualities that made these novels künstlerroman will be traced and the position of Gülsoy in this novel tradition will be determined.

Anahtar Kelimeler

Künstlerroman (artist novel), Murat Gülsoy, Bu Filmin Kötü Adamı Benim, Baba Oğul ve Kutsal Roman, Nisyan

Kaynakça

• Atabilen, Ezgi. (2012). Paralel evrendeki halimi yazdım. Hürriyet Cafe Keyif, 23. https://muratgulsoy.files.wordpress.com/2011/11/s42.pdf. (erişim 11.02.2020).
• Ateş, Filiz. (2004, Mayıs-Haziran). Murat Gülsoy’la: Kurmacayı Oluşturan Gerçekler Üzerine. düzyazı defteri, 5, 27-35.
• Aytaç, Gürsel. (1981). “Sanatçı Romanı”na Bir Adım: Selim İleri’nin “Yaşarken ve Ölürken”i. Yazko Edebiyat, 13, 111-121.
• Aytaç, Gürsel. (1999a). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Aytaç, Gürsel. (1999b). Edebiyat Yazıları I. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Demir, Mustafa (2013). Reşat Nuri Güntekin’in Sanatçı (Çıraklık) Romanları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek lisans tezi, Kıbrıs: Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Gülsoy, Murat. (2015). Nasıl Yazar/Şair Oldum. http://kurmacabiyografiler.blogspot.com/2015/11/nasil-yazarsair-oldum-17.html. (erişim 31.01.2020).
• Gülsoy, Murat. (2009). 602. Gece Kendini Fark Eden Hikâye. İstanbul: Can Yayınları.
• Gülsoy, Murat. (2016). Nisyan. İstanbul: Can Yayınları.
• Gülsoy, Murat. (2018a). Baba Oğul ve Kutsal Roman. İstanbul: Can Yayınları.
• Gülsoy, Murat. (2018b). Bu Filmin Kötü Adamı Benim. İstanbul: Can Yayınları.
• Kesmez, Melisa. (2013). ‘Bu Roman Bir Yas Günlüğü’ https://muratgulsoy.files.wordpress.com/2011/11/s44.pdf. (erişim 13.02.2020).
• Kılıç, Engin. (2006). Orhan Pamuk’u Anlamak. (3. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koçak Kurt, Merve (2016). “Murat Gülsoy: Yaşanan anlar sanki iki yazma eylemi arasında verilmiş molalar gibi…” EdebiyatHaber.net. http://www.edebiyathaber.net/murat-gulsoy-yasanan-anlar-sanki-iki-yazma-eylemi-arasinda-verilmis-molalar-gibi/. (erişim 11.02.2020).
• Meriç, Tolga. (2008). Edebiyatla Aşk Hep Yeniden Başlar. Akşam-lık. https://muratgulsoy.files.wordpress.com/2011/11/s18.pdf. (erişim 31.01.2020).
• Önen, Yaşar; Şanbey, Cemil Ziya. (1993). Almanca-Türkçe Sözlük. (C.1). (Baskıya Hazırlayan Vural Ülkü). Ankara: TDK Yayınları.
• Öztunç, Mehmet. (2015, Mart). Murat Gülsoy ile Söyleşi. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 759, 38-51.
• Parla, Jale. (1992). Roman ve Kimlik: Beyaz Kale. E. Kılıç (Der.), Orhan Pamuk’u Anlamak içinde (s. 85-98). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parla, Jale. (1995). Sanat ve Yaşam Paradoksunda Bir Genç Adamın Sanatçı Olarak Portresi: Yeni Hayat. E. Kılıç (Der.), Orhan Pamuk’u Anlamak içinde (s. 265-275). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parla, Jale. (2012). Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sıralar, Atahan. (2019). Murat Gülsoy: Edebiyatta 30. Yıl Basında Yazılanlar. İstanbul: Can Yayınları.
• Sevinç, Canan. (2016). Sanatçı Romanı (Künstlerroman) Olarak Karartma Geceleri. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6/11, 95-113.
• Yaşmut, Çağatay. (2012, Temmuz-Ağustos-Eylül). Murat Gülsoy: Baba Oğul ve Kutsal Roman’a Dair. Kitapçı Kültür Sanat ve Kitap Tanıtım Dergisi, 2, 66-71.
• Yıldırım, Serap. (2006). İngiliz edebiyatında Bildungsroman geleneği: Henry Fielding`in Tom Jones, Charles Dickens`in Great Expectation (büyük umutlar), James Joyce`un a portrait of the Artist as a Young Man ( genç bir adamın sanatçı portresi) adlı romanları. Yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Yılmaz, Oylum. (2004). Yazarın Kötü Yüreklisi. Radikal Kitap, 3, 148, 12-13.
• https://muratgulsoy.wordpress.com/about/ (erişim 01.02.2020).