The Representation of Women in the Book of Dede Korkut and Beowulf

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 417 - 431, 30.08.2022

Azime Pekşen Yakar

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1111189

Öz

This article aims to analyse the female types in The Book of Dede Korkut and Beowulf, two important national epics that have survived today from the Middle Ages, comparatively. In both works, it is possible to encounter mothers who are praised for the heroism of their sons, and women mourning a loss. Such women are often portrayed as passive, and even their passivity is presented as a virtue in some cases. In addition to this type of woman, there are also strong and active female characters. These are warrior women who are able to ride horses and shoot arrows, and they have the skills to rescue male heroes in distress. Although both works have been analysed in terms of their treatment of gender and women, they have not been examined comparatively on these issues. In this context, this article comparatively examines the female characters of The Book of Dede Korkut and Beowulf by taking into account the geographies in which the works emerged, the conditions of the period, the effects of religions on gender roles, and the settled and nomadic orders of the mentioned societies.

Anahtar Kelimeler

The Book of Dede Korkut, Beowulf, woman, warrior woman, Old English epic poem, Turkic epic poem

Dede Korkut Hikâyeleri ve Beowulf'ta Kadın Temsili

Öz

Bu makale, Orta Çağ’dan günümüze ulaşan iki önemli ulusal destan olan Dede Korkut Hikâyeleri ve Beowulf’ta bulunan kadın tiplerini karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Her iki eserde de oğullarının kahramanlıklarından dolayı övülen annelere, bir kayba ağıt yakan veyahut yas tutan kadınlara rastlamak mümkündür. Bu tip kadınlar genelde pasif olarak resmedilmiştir ve hatta bazı durumlarda bu tip kadınların pasiflikleri erdem olarak yansıtılmıştır. Bu tür tasvirlerin yanısıra güçlü ve aktif kadın karakterler de mevcuttur. Bu tip aktif kadınlar at binip ok atabilen savaşçı kadınlardır ve erkek kahramanları güç durumlardan kurtarabilecek yeteneklere sahiptir. İki destan da tek başına toplumsal cinsiyet ve kadın konusunda çalışılmış olmasına rağmen yine bu konularda karşılaştırmalı olarak incelenmemiştir. Bu bağlamda, bu makale, eserlerin ortaya çıktığı coğrafyaları, dönemin şartlarını, dinlerin toplumsal cinsiyet rollerine etkisini, bahsi geçen toplumların yerleşik ve konargöçer düzenlerini dikkate alarak Dede Korkut Hikâyeleri ve Beowulf’un kadın tiplerini karşılaştırmalı olarak incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Hikâyeleri, Beowulf, kadın, savaşçı kadın, Türk destanı, Eski İngilizce destan

Kaynakça

• Ağıl, Nazmi (2020). (Çev.). Beowulf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ağıl, Nazmi (2014). “Beowulf’un Kadınları”. Kültür ve Edebiyatta Cinsiyet, Cinsellik, Şiddet, eds. Nevin Yıldırım Koyuncu and Dilek Direnç. Ege Üniversitesi Yayınları. Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi No. 1. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, ss. 43-49.
• Britten, Fatoş Işıl (2021). “Hanım! Görelim Neler Söylemiş: Dede Korkut Kitabı ve Beowulf destanlarının karşılaştırılmalı bir incelemesi”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol. 24, ss. 1138-1149.
• Chadwick, Kay Nora ve Victor Zirmunsky (1969). Oral Epics of Central Asia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Duran, Hamiye (2004). “Burla Hatun’dan Terken Hatun’a”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, vol. 32, ss. 79-89.
• Duymaz, Ali (2020). “Dede Korkut Kitabı’nda Alplığa Geçiş ve Topluma Katılma Törenleri Üzerine Bir Değerlendirme”. İslamiyet Öncesi Türk Destanları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Ergin, Muharrem (2008). (Çev.). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Gökyay, Orhan Şaik (2006). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Gökyay, Orhan Şaik (2007). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Kaplan, Mehmet (1951). “Dede Korkut Kitabında Kadın”. Türkiyat Mecmuası, vol. 9, ss. 99-112. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/iuturkiyat/issue/18500/194865
• Kavasoğlu Parlak, Esra (2019). Kadın Çalışmaları Bağlamında Dede Korkut Kitabı’nın İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi.
• Kolikpınar, Merve (2017). Dede Korkut Anlatılarında Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Dil. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ardahan Üniversitesi.
• Reichl, Karl (2012). “Medieval Turkish Epic and Popular Narrative”. Medieval Oral Literature, ed. Karl Reichl. Boston: De Gruyter, ss. 681-700.
• Reis, Huriye (2011). “Dede Korkut Kitabı ve Beowulf Destanında Yaşlılık ve Yaşlanma”. Millî Folklor, vol. 12, no. 91, ss. 25-36.
• Symons, Victoria (2018). “Monsters and Heores in Beowulf”. https://www.bl.uk/medieval-literature/articles/monsters-and-heroes-in-beowulf.
• Şişman, Bekir (2015). “Dede Korkut Hikâyelerinde Ölüm Karşısında Oğuz'un Tavrı”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, vol. 8, ss. 111-120.
• Berktay, Fatma (2014). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul, Metis Yayınları.
• Britten, Fatoş Işıl (2021). “Hanım! Görelim Neler Söylemiş: Dede Korkut Kitabı ve Beowulf destanlarının karşılaştırılmalı bir incelemesi”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol. 24, ss. 1138-1149.
• Dalkesen, Nilgün (2007). Gender Roles and Women’s Status in Central Asia and Anatolia Between the Thirteenth and Sixteenth Centuries. Basılmamış Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Eray Sarıtaş, Şenay (2020). “Dede Korkut Kitabı’nda Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ekseninde Kadınlık Olgusu.” Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, vol. 55, no. 3, ss. 1949-1964.
• Günay, Umay (1989). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Karakterlerin Tahlili-I”. Türk Kültürü Araştırmaları. Ankara, ss. 39-55.
• Lerner, Gerda (1986). The Creation of Patriarchy. Vol. 1. New York ve Oxford, Oxford University Press.
• Neidorf, Leonard ve Chenyun Zhu (2022). “The Germanic Onomasticon and the Etymology of Beowulf’s Name”. Neophilologus, vol. 106, ss. 109-126. https://doi.org/10.1007/s11061-021-09703-8
• Pekşen Yakar, Azime (2021). “The Problematical Representation of the Hero in The Song of Roland”. Eurasian Journal of English Language and Literature, vol. 3, no. 2, ss. 408-415. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jell/issue/67448/1016380.
• Walby, Sylvia (1989). “Theorising Patriarchy”. Sociology, vol. 23, no. 2, ss. 213-234. http://www.jstor.org/stable/42853921.