Safahat'ta "Yürüme"nin İşlevleri

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 172 - 196, 29.04.2024

Ahmet Akgül

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1434890

Öz

Bu makale, Mehmet Âkif Ersoy’un Safahat’ında dikkati çeken yürüme ameliyesinin şiirde ne gibi bir işlevde kullanıldığını tespit etmeye çalışmaktadır. Safahat’ı parça parça okuyan bir okur Âkif şiirinde, bir devinimin ve bu devinim içinde de yürümenin dikkat çeken bir öge olduğunu fark edecektir. Safahat tekmil okunduğunda ise yürüme ameliyesinin yoğunluğu daha bariz bir biçimde ortaya çıkar. Günlük hayatında yürümeyi çok seven ve çokça yürüyen Mehmet Âkif, şiirlerini meydana getirirken yürüyüşü de şiir oluşum sürecine katar. O yürüme ameliyesini özellikle manzum hikâye türündeki şiirlerde kullanır. Yürüme ameliyesi merkezli bir Safahat okumasında, yürümenin Âkif tarafından çokça kullanıldığı görülmektedir. Bununla birlikte onun şiirinde yürüme ameliyesi üç işlevde kullanılır: 1) Âkif, tahkiyeli metinlerinde yürüme ameliyesini, şiirine bir girizgâh mahiyetiyle ve tek parça uzun manzumelerindeki farklı bölümlerin başında yine aynı işlevle kullanır. 2) Âkif uzun manzumelerinde farklı konulara değinir. Farklı konular arasında geçiş yaparken yürüme bahsini veya bilfiil yürümenin kendisini şiirine dâhil eder ve yürüme ameliyesini bu işlevde kullanır. 3) Âkif şiirlerinde aydın bir nazarla fertlere, topluma, döneminin tarihî ve siyasî meselelerine, bireysel acılara yer vermektedir. Yürüme ameliyesi bu hususta kendisine bir gözlemleme fırsatı sunmakta ve Âkif’in şiirinde bu işlevde kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Âkif Ersoy, Safahat, Yürüme Ameliyesi, Şiir, Biyografi

Functions of Walking in Safahat

Öz

This article tries to determine what function the walking action draws attention in Mehmet Âkif Ersoy's Safahat is used in that poetry. A reader who reads Safahat part by part will realize that a movement in Âkif's poem and walking in this movement is a remarkable element. When the phase is read as a whole, the intensity of the walking action emerges more clearly. Mehmet Âkif, who loves to walk and walks a lot in his daily life, as we will see shortly, includes walking in the process of creating poetry while writing his poems. He uses the act of walking especially in narrative in verse. In a reading of Safahat centered on the act of walking, it is seen that walking is used a lot by Âkif. And in his poetry, the act of walking is used in three functions: 1) Âkif uses the act of walking in his narrative texts as an introduction to his poetry and with the same function at the beginning of different sections in his one-piece long poems. 2) Âkif mentions on different subjects in his long poems. While switching between different subjects, he inserts the walking topic or actually direktly walking into his poetry and uses the act of walking in this function. 3) In his poems, Âkif refers individuals, society, historical and political issues of his period, and individual pains with an intellectual view. The act of walking offers him an opportunity to observe on this topics and is used in this function in Âkif's poetry.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Âkif Ersoy, Safahat, Walking Action, Poem, Biography

Kaynakça

• Anar, Turgay (2019). Âkif’in Şehirleri İstanbul Avrupa Yakası. İsanbul: Pendik Belediyesi.
• Arıbal, Celal Davut (1949). Şair Mehmed Âkif Bir Büyük Orta Pehlivandı. İstanbul: Zafer Gazetesi, 28 Aralık 1949, s 4.
• Cevizci, Ahmet (1999). Felsefe Sözlüğü. (3. bs). İstanbul: Paradigma Yayınları
• Doğan, D. Mehmet (2006). Camideki şair Mehmet Âkif (3.bs). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Düzdağ, M. Ertuğrul (2014). Mehmet Âkif Hakkında Araştırmalar I (5.bs). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Edib, Eşref (1960). Mehmed Âkif Hayatı-Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları (2. bs). İstanbul: Sebilüreşad Neşriyatı.
• Ersoy, Mehmet Akif (2014). Safahat. (Haz: Ö. F. Huyugüzel vd.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gros, Frederic (2021). Yürümenin Felsefesi (18.bs). ( Çev: A. Ulutaşlı). İstanbul: Kolektif Kitap.
• İz, Mahir (1975). Yılların İzi, İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Karakoç, Sezai (2015). Mehmet Âkif (15.bs). İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Kaya, Mahmut (2004). Meşşaîyye. TDV İslam Ansiklopedisi.
• Kaya, Mahmut (2020). İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri (12.bs). İstanbul: Klasik Yayınları.
• Kuntay, Mithat Cemal (2012). Mehmet Âkif (hayatı-seciyesi-sanatı) (9.bs). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Le Breton, David (2003), Yürümeye Övgü, (Çev: İsmail Yerguz.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Mehmet Âkif’in Mektupları 1, Hazırlayanlar: Turinay N., Soydan M. R., Karakılıç S. (2021), Ankara: TBMM Yayınları.
• Okay, Orhan. (1989). Bir Karakter Heykelinin Anatomisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öztürkçü İbrahim (2021). Dalgalı Bir Ömürde Dosdoğru Yürümek: Mehmet Âkif’in Yürüyüş Felsefesi. 2. Uluslararası Mehmet Âkif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Burdur: MAKÜ Yayınları.
• Sılay, Mehmet (2009). Seyyah-ı Beyâban Mehmet Âkif (Mehmet Âkif’in seyahatleri). İstanbul: Erguvan Yayınevi.
• Şahiner Bulut, Raziye ve Özalp, Hasan. (2020). Meşşaî Filozoflarda İnayet Kavramı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti: Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 51-94.
• Thoureau, Henry David (2020). Yürümek (4. bs). (Çev: Selçuk Işık), İstanbul: Can Yayınları.