An Analysis on Song Translation Within The Context Of The Pentathlon Principle: High School Musical 2

Yıl 2025, Sayı: Çeviribilim Özel Sayısı II, 96 - 112, 25.03.2025

Güneşnaz Kuru Pazarlıoğlu , Arsun Uras

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1597344

Öz

Song translation requires a nuanced evaluation due to its textual and musical components. Peter Low, a key figure in this field, proposed strategies like translation, adaptation, and replacement for lyrics (2013) and introduced the Pentathlon Principle (2005) to address songs' complex structures. This principle compares the translator to a pentathlete balancing five criteria: singability, meaning, naturalness, rhythm, and rhyme. Furthermore, "logocentric" and "musico-centric" approaches emerged, focusing on the relative importance of lyrics and music. This study examines You Are The Music in Me from High School Musical 2 (2007) and its Turkish adaptation İçimdeki Müzik Sensin. The original song, part of an award-winning soundtrack, gained immense popularity, prompting Walt Disney to dub songs from the sequel into Turkish. Performed as a duet and chorus in the original, the Turkish version features a solo performance by Keremcem, boosting its appeal in Turkey and influencing this study’s focus. The research evaluates the linguistic elements of both versions in terms of translation strategies and compares their melodic qualities using Low’s Pentathlon Principle. Ultimately, it situates İçimdeki Müzik Sensin within the logocentric-musico-centric spectrum, offering insights into Turkish song translation practices.

Anahtar Kelimeler

Song translation, Pentathlon Principle, High School Musical 2, logocentric, musico-centric

Pentatlon İlkesi Bağlamında Şarkı Çevirisi Üzerine Bir Değerlendirme: High School Musical 2

Öz

Şarkı çevirisi, barındırdığı metinsel ve müzikal özellikleri nedeniyle çok katmanlı bir değerlendirme gerektirmektedir. Şarkı çevirisi alanında önemli çalışmalar kaleme alan Peter Low, metin düzeyinde çeviri, uyarlama ve yerine koyma çeviri stratejilerini ortaya koyarken (2013), melodi düzeyinde ise şarkının daha karmaşık yapısı nedeniyle Pentatlon İlkesini ileri sürmüştür (2005). Low, şarkı çevirmenini pentatlonda yarışan bir atlete benzetmiş ve söylenebilirlik, anlam, doğallık, ritim ve kafiye alanlarında en iyi skora ulaşmaya çalıştığını ifade etmiştir. Bunun sonucunda, söz ve müziğe atfedilen öneme göre çeviriye yönelik “sözmerkezci” ve “müzikmerkezci” gibi kavramlar ileri sürmüştür. Bu doğrultuda, 2007 yılında yayınlanan High School Musical 2 müzikal filmindeki You Are The Music in Me adlı şarkı ile Türk müzik dizgesine İçimdeki Müzik Sensin adıyla kazandırılan şarkı çalışmanın bütüncesini oluşturmaktadır. Özgün parçanın yer aldığı ve filmle aynı sene piyasaya sürülen soundtrack albümü The American Music Awards kapsamında “Yılın Soundtrack Albümü” ödülünü kazanmıştır. Ayrıca erek dildeki parça yerli dizgede büyük bir başarı elde etmiş ve bu başarı sayesinde Walt Disney’in üçüncü filmdeki şarkıları Türkçe dublajla seslendirmesine yol açmıştır. Düet ve hatta koro şeklinde söylenen You Are The Music in Me’nin Türkiye’de sadece tek bir şarkıcı Keremcem tarafından seslendirilmesi, şarkının erek kültürde popülaritesini arttırmasının yanı sıra bu çalışmanın bütünce seçiminde de rol oynamıştır. Bu bağlamda, kaynak ve erek şarkının dilsel öğeleri çeviri stratejisi açısından değerlendirilirken, melodi niteliği de Low’un Pentatlon İlkesi doğrultusunda karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Sonuç olarak High School Musical 2’da yer alan ve Türkçeye çevrilen İçimdeki Müzik Sensin parçasının sözmerkezci-müzikmerkezci spektrumdaki yeri araştırılacak; bu açıdan Türkçe şarkı çevirisi alanyazınına katkı sağlayabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Şarkı çevirisi, Pentatlon İlkesi, High School Musical 2, sözmerkezci, müzikmerkezci

Kaynakça

• American Music Awards. https://www.theamas.com/winners-database/?winnerKeyword=&winner Year=2007. Erişim tarihi: 31.01.2024.
• Genius Lyrics. https://genius.com/Zac-efron-and-vanessa-hudgens-you-are-the-music-in-me-lyrics. Erişim tarihi: 02.04.2024.
• High School Musical Wiki. https://high-school-musical.fandom.com/wiki/High_School_Musical _Around_the_World. Erişim tarihi: 13.03.2024.
• Kaleş, Damla (2015). Translation and Adaptation of English Song Lyrics into Turkish between 1965 and 1980: Analysis within the Framework of Polysystem Theory and Song Translation Strategies. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Larson, Paloma Miya (2016). The Mixed Race Mouse: Discovering Mixed Race Identity in Disney Channel Programs from High School Musical to K.C. Undercover. Berkeley Undergraduate Journal, 29(2), 1-38.
• Low, Peter (2005). The Pentathlon Approach to Translating Songs. Song and Significance. Amsterdam ve New York: Rodopi, 185-212.
• Low, Peter (2013). When Songs Cross Language Borders: Translations, Adaptations and ‘Replacement Texts’. The Translator, 19(2), 229-244.
• Low, Peter (2017). Translating Song: Lyrics and texts. Londra ve New York: Routledge.
• Pesen, Alaz (2022). Singability and Naturalness in Opera Translation. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 17, 1-18.