Sağlık Hizmetlerinde İş Kazaları ve Kesici-Delici Alet Yaralanma Araştırmaları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 135 - 182, 01.03.2020

Ali Kurttekin , Erturul Taçgın

Öz

Çalışmamızda
sağlık çalışanının, kesici-delici alet yaralanmaları ve kan/vücut sıvılarına
maruziyet en fazla karşılaştığı yaralanmalar olduğu tespit edilmiştir. Perkütan
yaralanmalardan en sık karşılaşılanı enjektörlerle yaralanma, yaralanmaya neden
olan uygulamalar ise genellikle enjektör ucu kapatma-ayırma ve iğneyi atık
kutusuna atma esnasında olduğu gözlenmiştir. Şiddetin de en çok karşılaşılan iş
kazalarından olduğu gözlenmiştir. Çalışmamız, sağlık hizmeti sektöründe maruz
kalınan iş kazalarına dikkat çekmek için hazırlanmış bir derleme çalışmasıdır. Çalışmamızda
sağlık kurumlarında literatür taraması yoluyla İSG alanında elde edilen
dokümanlar incelenmiş, değerlendirilmiş ve bu doğrultuda geliştirilen önerilere
yer verilmiştir. Sağlık çalışanlarının maruz kaldığı en sık iş
kazası olan kesici-delici alet yaralanmaları üzerine detaylı veri çalışması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık sektörü, sağlık çalışanı, hastane, iş sağlığı ve güvenliği, iş kazaları, kesici-delici alet yaralanmaları

Kaynakça

• 1. Uçak, A. (2009). “Sağlık personelinin maruz kaldığı iş kazaları ve geri bildirimlerinin değerlendirilmesi” Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 2. Uçak, A., Kiper, S., Karabekir, H. S. (2015). “Sağlık Çalışanlarının Karşılaştıkları İş Kazaları Ve Eğitimin İş Kazalarını Azaltma Durumuna Etkisi”, Bozok Tıp Dergisi, 3:(7-15).
• 3. Yazar, S., Yücetaş, U., Özkan, M., Zulcan, S. (2016). “Sağlık Çalışanlarının Delici Kesici Aletler İle Gerçekleşen Yaralanma Deneyimleri ve Yaralanmaya Yönelik Alınacak Tedbirler”, İstanbul Medical of Journal, 17:(5-8).
• 4. Altıok M, Kuyurtar F, Karaçorlu S, Ersöz G, Erdoğan S. (2009). “Sağlık çalışanlarının delici kesici aletlerle yaralanma deneyimleri ve yaralanmaya yönelik alınan önlemler”, Maltepe Üniversitesi Hemşire Bilim Sanat Dergisi, 3(2):70-9.
• 5. Kuruüzüm, Z., Elmalı, Z., Günay, S., Gündüz, Ş., Yapan, Z. (2008). “Sağlık çalışanlarında kan ve beden sıvılarıyla oluşan mesleksel yaralanmalar: Bir anket çalışması”, Mikrobiyoloji Bülteni, 42(1), 61-9.
• 6. Turan, H., Togan, T. (2013). “Hastane Personelinde Görülen Kan ve Vücut Sıvılarıyla İlişkili Yaralanmaların Değerlendirilmesi”, KLIMIK Dergisi, 26(3), 98.
• 7. Tuğrul İ. (2015). “Hastane yaşamında mesleki maruziyetten kaynaklanabilecek iş sağlığı ve güvenliği risklerinin incelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• 8. İstanbullu İ. T., Yıldız H., Zora H. (2016). “Sağlıkta Performans Ve Kalite” Dergisi. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı, 4:(1-17).
• 9. Davas, A., Türk, M., Yüksel, M. (2017). “Çalışma Koşulları ı̇le İş Kazaları Arasındakı̇ İlı̇şkı̇sı̇: Bı̇r Hastane Örneğı̇”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 16(60-61).
• 10. Saçaklıoğlu, F. Aksan Davas H.A. (2005). “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde Çalışan Hemşirelere İş Kazası Kayıt Sisteminin Geliştirilmesi ve İzlenmesi” Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• 11. Dikmen, A. U., Medeni, V., Uslu, İ., Altun, B., Aycan, S. (2015). “Ankara’da Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Geçirdiğini İfade Ettiği İş Kazalarının Değerlendirilmesi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 14(53).
• 12. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (30 Haziran 2012). “ 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm (Erişim tarihi: 31.12.2018). Resmi Gazete Sayı: 28339.
• 13. Taşçıoğlu, İ. (2007). “Lüleburgaz Devlet Hastanesi ve Lüleburgaz 82. Yıl Devlet Hastanelerinde iş ve çalışma ortamından kaynaklanan riskler ve bu riskleri hemşirelerin algılama düzeylerinin saptanması” Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• 14. Özkan, Ö. (2005). “Hastanede çalışan hemşirelerin iş ve çalışma ortamı tehlike ve riskleri ile risk algılarının saptanması” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 15. Aydın Aktekin, F. (2010). “İş sağlığı ve güvenliğinin hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi” Doctoral dissertation, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 16. Ceylan, C. (2009). “Hastanede çalışan hemşirelerin bildirimlerine dayalı iş kazalarının incelenmesi" Doctoral dissertation, DEÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 17. Önder, Ö. R., Ağırbaş, İ., Yaşar, G. Y., Aksoy, A. (2011). “Ankara Numune Eğitim Ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hekim Ve Hemşirelerin Geçirdikleri İş Kazaları Ve Meslek Hastalıkları Yönünden Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi Dikimevi SHMYO Dergisi, Cilt 10, Sayı 1.
• 18. Özarslan, A. (2009). “Ankara’da bir eğitim hastanesinde çalışan hemşirelerde iş kazası sıklığı” Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kazaların Demografisi Ve Epidemiyolojisi Anabilim Dalı, Ankara.
• 19. Ünsal, G., Erbay, A., Demir, M. I., Kader, Ç. (2015). “Bozok Üniversitesi Hastanesi Sağlık Çalışanlarında Kan ve Vücut Sıvılarıyla İlişkili Maruziyetlerin Değerlendirilmesi” Gazi Medical Journal, 26(4), Yozgat.
• 20. Terzi, Ö., Pekşen, Y. (2016). “İntörnlerin Çalışma Ortamında Karşılaştıkları Risklerin Değerlendirilmesi” Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(1), 65-71.
• 21. CDC. (1988). Guidelines for Protecting the Safety and Health of Health Care Workers, NIOSH Publication No. 88-119. http://www.cdc.gov/niosh/docs/88-119/ (Erişim tarihi: 31.12.2018).
• 22. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (26 Aralık 2012). “İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği”, http://www.resmigazete.gov.tr/Eskiler/2014/04/20140418-17.htm (Erişim tarihi: 18.11.2018). Resmi Gazete Sayı: 28976.