Shanghai Cooperation Organization and Future Perspective in Turkish Foreign Policy

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 77 - 94, 30.05.2017

Erdem Eren

https://doi.org/10.25069/spmj.305263

Cited By: 6

Öz

Following the end of the Cold War, as a result of the
disintegration of the USSR, many new states has gained their independence in
Turkistan, Central Asia and the South Caucasus and multipolar global system has
ended and following that the new order emerged building USA as a global power.
However, this led to instability in many regions. Firstly, with the emergence
of the Independent States Community headed by the Russian Federation, and then
a growing giant of China the Shanghai Cooperation Organization was established against
the unilateral order of the United States. In Turkey's foreign policy, the
organization has been seen as an alternative to the EU which has been on the
verge of membership for many years, and which was applied for the application
for membership in 2007. However, Turkey needs to be analyzed multidimensionally
with positive and negative aspects of membership process; it seems that Turkey
can build a long-term relationship with Russia and China based on mutual trust
and benefit.

Anahtar Kelimeler

Turkish Foreign Policy, Shanghai Cooperation Organization, Turkey, Russia, China, UN, NATO, EU, Multipolarity, Regional Integration

Şangay İşbirliği Örgütü ve Türk Dış Politikasında Gelecek Perspektifi

Öz

Soğuk savaşın bitimini takiben SSCB’nin dağılması
sonucunda Orta Asya ve Güney Kafkasya’da birçok yeni devlet bağımsızlığını
kazandığı gibi çok kutuplu küresel sistemde sona ermiş, ABD’nin küresel güç
olduğu yeni bir düzen başlamıştır. Ancak bu durum birçok bölgede
istikrarsızlığa sebep olmuş, ilk olarak başını Rusya Federasyonu’nun çektiği
Bağımsız Devletler Topluluğu kurulmuş daha sonra ise Çin’in de büyüyen bir dev
olarak ortaya çıkmasıyla ABD’nin tek kutuplu düzenine karşı olarak Şanghay
İşbirliği Örgütü kurulmuştur. Türkiye dış politikasında örgütü, yıllardır
üyeliği için ayak diretilen AB’ye alternatif olarak görmekte olup ilk olarak
2007 yılında üyelik başvurusu yapmıştır. Ancak Türkiye’nin üyelik sürecinin olumlu
ve olumsuz yönleriyle çok boyutlu olarak analiz edilmesi gerektiği gibi
üyeliğinin; Türkiye’nin Rusya ve Çin ile karşılıklı güven ve faydaya dayalı
uzun vadeli bir ilişkiyi de inşa etmesiyle mümkün olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Dış Politikası, Şanghay İşbirliği Örgütü, Türkiye, Rusya, Çin, BM, NATO, AB, Çok Kutupluluk, Bölgesel Bütünleşme

Kaynakça

• Adıbelli, Barış. (2008). “Asya-Pasifik’te 11 Eylül Sonrası Dönemde Çin-ABD İlişkileri.” Stratejik Analiz Dergisi, Sayı 93, Ocak.
• Akal, Mustafa, Adnan Doğruyol ve Kürşat Bilişli (2011). “Şanghay İşbirliği Örgütü ve Türkiye-İran Savunma Harcamaları Nedenselliği Testi.” Kırgızistan: Akademik Bakış Dergisi, Sayı 23, Ocak-Şubat-Mart.
• Akçadağ, Emine (2010). “Şanghay İşbirliği Örgütü: Rusya-Çin Ortaklığı Mı, Rekabeti Mi?” http://www.bilgesam.org/incele/1239/sanghay-isbirligi-orgutu--rusya-cin-ortakligi-mi--rekabeti-mi-/#.V_-AYx-hqko, Erişim Tarihi: 27.10.2016.
• Alperen, Ümit (2013). “Şanghay İşbirliği Örgütü Türkiye İçin Bir Alternatif Midir?” http://www.bilgesam.org/incele/117/sanghay-isbirligi-orgutu-turkiye-icin-bir-alternatif-midir-/#.WA3JGR-hqkq, Erişim Tarihi: 24.10.2016.
• Andican, Ahat (2006). “Çin Satrancında Orta Asya.” Avrasya Dosyası, Cilt 12, Ocak-Şubat-Mart-Nisan, Sayı 1, ASAM Dergisi, s. 7-36.
• Çelik, İsmail (2012). “Şanghay İşbirliği Örgütü ve Çin.” http://www.uiportal.net/sanghay-isbirligi-orgutu-ve-cin.html, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Çiftçi, Cenk ve Ersin Topçuoğlu (2011). “Küreselleşen Dünyanın Bir Diğer Aktörü Şanghay İşbirliği Örgütü, 8. Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi, 12-14 Mayıs 2011, Uşak Üniversitesi.
• Çoğal, Nejat (2012). “Çok Kutuplu Dünya Projesi: Şanghay İşbirliği Örgütü.”http://nejatcogal.com/2015/06/09/cok-kutuplu-dunya-projesi-sangay-isbirligi-orgutu/,Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Çolakoğlu, Selçuk (2004). “Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Geleceği ve Çin.” Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 173-197.
• Çomak, Hasret ve Gökalp Ayşegül (2010). “2010’lu Yıllarda Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Geleceği ve Türkiye.” II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi, 22-24 Ekim 2008, Bişkek, Kırgızistan, s. 336-344.
• Demirkaya, Yüksel (2015). “Strategic Planning in the Turkish Public Sector.” Transylvanian Review of Administrative Sciences, S. I., pp. 15-29 (SSCI Indexed, ISBN 1842-2845).
• Demirkaya, Yüksel (2016). “Performance Management Experiences of Municipalities in Turkey.” In Demirkaya, Y. (ED.), New Public Management in Turkey: Local Government Reform, Routledge, New York.
• Demirtepe, M. Turgut (2014). “Şanghay İşbirliği Örgütü Genişleme Yolunda.” http://ekoavrasya.net/duyuru.aspx?did=153&Lang=TR, Erişim Tarihi: 14.10.2016.
• Deniz, Taşkın (2013). “Mekânsal Güç Asya’nın Siyasi Gücü: Şanghay İşbirliği Örgütü.” Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 18, Sayı 30, s. 217-228.
• Ergenç, Sedat (2006). “Şanghay İşbirliği Teşkilatı AB’ye Alternatif Olabilir Mi?” http://sedatergenc.blogcu.com/sangay-isbirligi-teskilati-ab-ye-alternatif-olabilir-mi/1819145, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Erkin, Ekrem (2012). “Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü Üyeliği.”http://www.sde.org.tr/tr/authordetail/-turkiyenin-sanghay-isbirligi-orgutu-uyeligi/1107, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Garnett, Sherman (2001). “Challenges Of The Sino-Russian Strategic Partnership.” The Washington Quartely, Cilt 24, Sayı 4, Ağustos 2001, s. 45.
• Harada, Chikahito (1997). “Russia And North-East Asia.” International Institute For Strategic Studies, Adelphi Paper, Sayı 310, s. 40.
• Işık, Nalan (2016). “Türkiye ile Şanghay İşbirliği Örgütü Arasındaki Ticaret Akımlarının Panel Çekim Modeli İle Analizi.” International Journal Of Economic and Administrative Studies, s. 151-174. http://ulakbim.dergipark.gov.tr/download/article-file/202093, Erişim Tarihi: 05.12.2016.
• Kalra, Prajakti and Siddharth S. Saxena (2007). “Shanghai Cooperation Organisation And Prospects Of Development In The Eurasia Region.” Turkish Policy Quartely, Vol. 6, No. 2, Pp 95-99.
• Karaca, R. Kutay (2003). Dünyadaki Yeni Güç Çin; Tek Kutuptan,Çift Kutuba, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Karaca, R. Kutay. (2004). “Çin Halk Cumhuriyeti’nin Yeni Güvenlik Kavramı, Şanghay İş Birliği Örgütü Ve Türkiye’nin Bölgedeki Örgütlenmeye Bakışı.” Stratejik Araştırmalar Dergisi Sayı 3, Şubat, s. 200-211.
• Karaca, R. Kutay. (2014). Güç Olma Stratejisi Çin: Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Çin İlişkileri, Şanghay Fikir Okulu, http://sanghayfikir.com/wp-content/uploads/2014/08/guc-olma-stratejisi-cin-pdf.pdf, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Kartal, Burak ve Sofyalıoğlu, Çiğdem. (2011). “Türkiye’deki Gençliğin Şanghay İşbirliği Örgütüne Yönelik Tutumuna Pazarlama Perspektifiyle Bakış.” International Conference On Eurasian Economies, s. 24-29.
• Kessikbayev, Askhat (2012). “Şanghay Şanghay İşbirliği Örgütü: Güvenlik Teşkilatından Bölgesel Kutup’a Doğru.” TASAM,http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/145/sanghay_beslisinden_sanghay_isbirligi_orgut, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Kucera, Joshua (2010). “Pakistan And The SCO.” http://www.eurasianet.org/node/33003, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Kucera, Joshua (2011). “Turkey, China And The Shanghai Cooperation Organization.” http://www.eurasianet.org/node/63650, Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Lukin, Aleksandr (2004). “Shanghai Cooperation Organization: Problems and Prospects.” Moscow State Institute, International Affairs, No. 3, Vol. 50, pp. 31-40.
• MFA, “Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ).” http://www.mfa.gov.tr/sanghay-isbirligi-orgutu.tr.mfa, Erişim Tarihi: 21.10.2016.
• Oğan, Gökçen. (2007). “Üye Devletlerin Perspektifinden Şanghay İşbirliği Örgütü.” Stratejik Analiz Dergisi, Sayı 91, Kasım.
• Örmeci, Ozan (2011), “Şanghay İşbirliği Örgütü.”http://www.politikadergisi.com/konuk-yazar/sanghay-isbirligi-orgutu?page=1 , Erişim Tarihi: 13.10.2016.
• Özdaşlı, Esma (2012). Çin ve Rusya Federasyonu’nun Perspektifinden Şanghay İşbirliği Örgütü.” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 4, Sayı 6.
• Sagbansua, Lutfu ve Can, Nurettin (2011). “Shanghai Cooperation Organization, Turkic Republics and Turkey: Economic and Business Dimensions.” Canadian SocialScience, Vol 7, No 2, Pp. 80.
• Sezgin, M. Fatih (2016). “Kafkasya ve Orta Asya Bağlamında Şanghay İşbirliği Örgütü.” http://www.sde.org.tr/tr/newsdetail/kafkasya-ve-orta-asya-baglaminda-sanghay-isbirligi-orgutu/4509, Erişim Tarihi: 26.10.2016.
• Taşdemir, İnci (2008). “AB ve Diğer Uluslararası Birlikler İle İlişkilerde Türkiye’nin Seçenekleri.” Cilt 1-2, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Weitz, Richard (2006). “Towards a New Turkey-NATO Partnership in Central Asia.” Turkish Policy Quarterly, Vol. 5. s. 2.
• Yardımcıoğlu, Mahmut ve Hüseyin Koçarslan (2012). “Çok Kutuplu Dünyaya Doğru: Şanghay İşbirliği Örgütü.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 163-174.
• Yılmaz, Sait (2008).“Yükselen Güç Çin’in Güvenlik Politika ve Stratejileri.”Beykent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, s. 77-98.
• Zeyrek, Can (2010), “Orta Asya’da Etkin Bölgesel Bütünleşme Çabaları: Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ).” Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 10,Sayı 3, s. 871-884.