Almanya’da Kültürel Farkların Eğitimde Ayrımcılık Üzerinde Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 16, 60 - 85, 26.12.2023

Hande Ortay

https://doi.org/10.25069/spmj.1224246

Öz

İnsanlar gibi kültürler de farklılık gösterir. Göç, önemli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Birleşmiş Milletlerin 2020 verilerine göre, uluslararası göçmen nüfusu, 271 milyon kişiye ulaşmış durumda. Bu insanlar, gittikleri ülkelere farklı kültürel özelliklerini de taşıyorlar. Ten renkleri ile kıyafetleriyle, farklı dilleri, sosyal ilişkileri ve dini inançları ile geldikleri toplum tarafından hemen fark edilip, yadırganıyorlar. Bunun en önemli sebebi ise onlara hiç benzememelerinin ve farklı olmaları olduğu söylenebilir. Bu çalışmanın amacı, Almanya’da kültürel farkların eğitimde ayrımcılık üzerinde etkilerini incelemektir. Araştırmada, Türk göçmen çocukları için ayrımcılık oluşturduğu düşünülen eğitimde imkan ve fırsat eşitliği, eğitim hakkı, genellik ve eşitlik gibi temel ilkeler ile Almanya’nın Türk çocukları için uyguladığı eğitim politikaları incelenmiştir. Bu amaçla, Almanya’da kültürel farkların eğitimde ayrımcılık üzerinde etkileri incelenmiştir. Araştırmanın temel araştırma soruları, “Almanya’da kültürel farkların eğitimde ayrımcılık üzerinde etkileri vardır” şeklindedir. Sosyal İnşacılık Kuramı çerçevesinde, betimsel yöntemin kullanıldığı araştırmada, problemle ilgili literatür taranmış, elde edilen veriler araştırmanın amacına uygun olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonunda, ulaşılan sonuçlardan en önemlileri şunlardır: Türk çocukları, Almanya eğitim sistemi içinde Alman ve diğer yabancıların çocuklarına göre nitelik ve nicelik olarak oldukça geri bir seviyededirler. Bunun en önemli nedenlerinden biri ayrımcılıktır. Bu ayrımcılığın en önemli nedeninin de kültürel farklılıklardan kaynaklı olduğu, bunun bilinçli olarak yapıldığı, Almanya’da uygulanan ve göçmenlerin eğitim durumunu iyileştirici politikalara, Türk çocuklarının diğer yabancı çocuklara kasıtlı olarak göre daha az dahil edildikleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Almanya’da kültürel farklar, Almanya’da kültürel farkların eğitimde ayrımcılık, Ayrımcılık üzerinde etkiler, Almanya, Eğitim ayrımcılık.

The Effects of Cultural Differences on Discrimination in Education in Germany

Öz

Cultures differ, as do people. Migration is an important phenomenon. According to the 2020 data of the United Nations, the international immigrant population has reached 271 million people. These people also carry their different cultural characteristics to the countries they go to. With their skin colors, clothes, different languages, social relations and religious beliefs, they are immediately noticed by the society they came to and they are found strange. The most important reasons for this are immigrants do not resemble them at all and they are different. The aim of this study is to examine the effects of cultural differences on discrimination in education in Germany. In the research, basic principles such as opportunity and equality of opportunity in education, the right to education, generality and equality, which are thought to constitute discrimination for Turkish immigrant children and the education policies implemented by Germany for Turkish children were examined. For this purpose, the effects of cultural differences on discrimination in education in Germany, were examined. The main hypothesis of the research is that “Cultural differences in Germany have an impact on discrimination in education.” In the research in which the descriptive method was used within the framework of Social Constructivism Theory, the literature related to the problem was searched and the data obtained were evaluated in accordance with the purpose of the research. The most important of the results reached at the end of the research are as follows: Turkish children are at an extremely low level in terms of quality and quantity compared to the children of Germans and other foreigners in the German education system. One of the most important reasons for this is discrimination. It can be said that the most important reason for this discrimination is due to cultural differences, this is done consciously and the fact that Turkish children are deliberately less included in the policies implemented in Germany to improve the educational status of immigrants compared to other foreign children.

Anahtar Kelimeler

Cultural differences in Germany, Educational discrimination of cultural differences in Germany, Effects on discrimination, Germany, Educational discrimination

Kaynakça

• Abadan Unat, N. (2002). Avrupa'daki Türkler: Misafir İşçiden Ulus Ötesi Vatandaşa. Berghahn Kitapları.
• Acar, M. (2014). Almanya’da bir Yaşam Süreci Olarak Göçmenlik ve Uyum Sorunu. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: (12), 83-97. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/diclesosbed/issue/61619/920199, Erişim tarihi: 1 Kasım 2021).
• Akgül Açıkmeşe, S. (2008). Kopenhag Okulu ve Realist Güvenlik Çalışmaları’nda Aktör, Tehdit ve Politika: Avrupa Güvenliği Üzerine Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Allgemeines Gleichbehandlungsgesetz. (2006). Antidiskriminierungsstelle des Bundes. Deutschland: Allgemeines Gleichbehandlungsgesetz. (Erişim adresi: https://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/AGG/agg_gleichbehandlungsgesetz.pdf?__blob=publicationFile, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Aslan, A. (2020). Türkiye Kökenli Almanyalı Müslümanların Sosyal Katılımı: Perspektif Dergisi Örneği. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. Sayı: 3(4), 216-239.
• Aşkın, M. (2010). Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 10(2), 213-220. (Erişim adres: https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2820/38014, Erişim tarihi: 16 Aralık 2021).
• Ataöv, T. (1996). Çatışmaların Kaynağı Olarak Ayrımcılık. Ankara: A.U. S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları.
• Aydın, C. (2017). Göçmenlerin Karşılaştıkları ve Neden Oldukları Bazı Psikolojik Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Analiz. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi. 305-316.
• Babaoğlan, E. (2011). Avrupa’da Yaşayan Türklerin Eğitim Sorunları. Bilig. Sayı: 58, 29-46.
• Bar Tal, D. (1990). Causesand Consequenes of Delegitimization: Models of Conflict and Ethnocentrism. Journal of Social Issues. Sayı: 46(1), 65-81.
• Baran, R. (2002). Federal Almanya Eğitim Yapısı ve Göçmen İşçi Çocuklarının Eğitim Sorunları. (Erişim adresi: www.ozgurpolitika.org/2000/04/22/hab29.html, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Barutçugil, İ. (2011). Kültürler Arası Yönetim. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Baş, M., Molu, B., Tuna, H. İ. ve Baş, İ. (2017). Göç Eden Ailelerin Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Değişiminin Kadın ve Çocuk Yaşamına Etkisi. ITOBİAD: Journal of the Human & Social Science Researches. Sayı: 6(3), 1680-1693.
• Başaran, İ. E. (1984). Eğitime Giriş. (5. Basım). Ankara: Sevinç Matbaası.
• Bıçakçı, G. (2003). PISA’dan Sonra Alman Eğitim Sisteminden Neler Bekliyoruz? (Erişim adresi: https://www.tuerkischeelternfoederation.de/0-ISTMLER/seite9.htm, Erişim tarihi: 30 Kasım 2021).
• Bilgin, A. ve Oksal, A. (2018). Kültürel Kimlik ve Eğitim. Academy Journal of Educational Sciences. Sayı: 2(1), 82-90. (Erişim adres: DOI: 10.31805/acjes.346729, Erişim tarihi: 16 Aralık 2021).
• Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. İzmir: Aşina Kitaplar.
• Bingöl, A. S. ve Özdemir, M. Ç. (2014). Almanya ve Hollanda’da Türk Göçmen İşçi Çocuklarına Uygulanan Eğitim Politikaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. Sayı: 12(2), 134-157.
• Borkert, M. ve Bosswick, W. (2007). Migration Policy-Making in Germany: Between National Reluctance and Local Pragmatism. International Migration, Integration, and Social Cohesion (IMISCOE) Working Paper. Sayı: 20. (Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.474.3060&rep=rep1&type=pdf, Erişim tarihi: 2 Aralık 2021).
• Boyer, P. ve Pardini, V. (2013). Current Immigration and İntegration Debates in Germany and the United States: What we can Learn From Each Other. Washington, DC: Heinrich Böll Stiftung. (Erişim adresi: https://www.boell.de/sites/default/files/2013-08-Boyer-Pardini_Immigration-and-Integration.pdf, Erişim tarihi: 2 Aralık 2021).
• Cashmore E. E. (1988). Dictionary of Race and Ethnic Relations. London: Routletge.
• Ceylan, Y. (2016). Çok Kültürlülük Avrupa Modelleri (Almanya Örneği). Journal of International Social Research Dergisi. Sayı: 9(43), 1207-1207.
• Çakırer Özservet, Y. (2016). Uluslararası Göç, Yerel Yönetimler ve Toplumsal Uyum. TBB İller ve Belediyeler Dergisi. Sayı: 813, 48-55.
• Çelik, C. (2014). Almanya’da Türkler: Sürekli Yabancılık, Kültürel Çatışma ve Din. Milel ve Nihal. Sayı: 5(3), 105-142.
• Çetintaş, H. ve Vergil, H. (2011). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Tahmini. Doğuş Üniversitesi Dergisi. Sayı: (1), 15-30.
• Çömez Polat, F. ve Kaya, E. (2017). Bir Ötekileştirme Pratiği: Türkiye’de Yaşayan Suriyelilere Yönelik Tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 1(1), 38-48. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/meusbd/issue/33259/370256, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Damgacı, F. (2013). Türkiye’deki Akademisyenlerin Çok Kültürlü Eğitime İlişkin Tutumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Damgacı, F. ve Aydın, H. (2013). Akademisyenlerin Çok Kültürlü Eğitime İlişkin Tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 12(45), 325-341. (Erişim adresi: http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/422/0107155.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Dedeoğlu, H. (2013). Almanya’da Bavyera Eyaleti İlköğretim Ders Kitaplarında Türk İmgesi Üzerine Bir Analiz. Eğitim ve Bilim Dergisi. Sayı: 38(170), 401-417.
• Demirağ, H. ve Kakışım, C. (2018). Almanya’daki Türklerin Göç ve Entegrasyon Süreci: Birinci ve Üçüncü Kuşak Karşılaştırması. Journal of Social Policy Conferences. Sayı: (75), 123-152. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/41800/504496, Erişim tarihi: 20 Ekim 2021).
• Dertli, O. (2018). Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerin Çalışma Hayatına Dair Bazı Tespitler ve Çalışma Hayatının Türk Göçmenler Üzerindeki Etkileri. Diyanet İlmi Dergisi. Sayı: 54(1), 171-192.
• Die Gaste. (2014). Türkiyeli Göçmenlerin Global Sorunları. Sayı: 31.
• Diller, J. V. (2011). Cultural Diversity A Primer for the Human Services. Fourth Edition. Belmont, CA: Thomson Brooks-Cole.
• Ehmke, W. (2006). Almanya ve Türkiye’deki Eğitim Sistemleri Bir Karşılaştırma. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı Yayınları.
• Ekşi, H. Çiftçi, M., Yaman, N., Parlak, S., Dinçer, M., Ulaş, E. ve Ulusoy, M. A. (2016). Almanya’da Yaşayan Türkiye Kökenli Göçmenlerin Yeniden Yaşam İnşası. Middle East Journal of Refugee Studies. Sayı: 1(2), 5-48.
• Faas, D. (2008). From Foreigner Pedagogy to İntercultural Education: An Analysis of the German Responses to Diversity and its İmpact On Schools and Students. European Educational Research Journal. Sayı: 7(1), 108-123.
• Genç, Y. (2004). Almanya'da Çok Kültürlülük, Kültürlerarası Eğitim ve Türk Öğrencilerin Durumu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gomolla, M. ve Radtke, F. O. (2007). Institutional Discrimination: The Production of Ethnic Difference in Schools. (2nd ed.) Wiesbaden Germany: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Gomolla, M. ve Radtke, F. O. (2007). Institutional discrimination: The production of Ethnic Difference in Schools. (2nd ed.) Wiesbaden Germany: VS Verlag fur Sozialwissenschaften.
• Gökalp, E. (2013). Kültür ve Toplum. Sosyolojiye Giriş. (Editor: Nadir Suğur). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Güllüpınar, F. (2010). “Bir İleri Bir Geri”: Almanya’daki Türk Gençlerinin Eğitimdeki Başarısızlıklarının Yapısal Nedenleri Üzerine Sosyolojik Bir Analiz. Türk-Alman İşgücü Anlaşması’nın 50. yılında Almanya Türkleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Güllüpınar, F. (2010). Almanya’da Türk Göçmenlerin Çocuklarının Bölünmüş Kaderleri ve Eğitimdeki Başarısızlıklarının Yapısal Nedenleri: Entegrasyon Aşağı mı Yukarı mı? Eğitim Bilim Toplum Dergisi. Sayı: 8 (31), 65–87.
• Güven, F. (2017). Almanya’da Yaşayan Türklerin Sosyal ve Ekonomik Sorunları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hassoy, H. (2016). Sığınmacılara İlişkin Genel Durum. Savaş, Göç ve Sağlık. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• İnce, C. (2016). Türkiye Bağlamında Dış Göçler, Eğitim Sorunu ve Toplumsal Konumun Yeniden Üretimi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi. Sayı: (32), 293-306.
• İştar, E. (2002). Gazetelerdeki İş İlanlarında Ayrımcılık. Akademik Bakış Dergisi. Sayı: 28, 1-13.
• Kandiyoti, D. ve Saktanber, A. (2002). Kültür Fragmanları. (Z. Yelçe Çev.) İstanbul: Metis Yayınevi.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (34. Basım). Ankara: Nobel Yayınları. (Erişim adresi: https://www.nobelyayin.com/kitap_bilgileri/dosyalar/bilimsel_arastirma_en_180221.pdf, Erişim tarihi: 18 Kasım 2021).
• Kaya, A. (2015). Euro-Türkler, Kuşaklararası Farklılıklar, İslam ve Entegrasyon Tartışmaları. Göç Araştırmaları Dergisi. Sayı: (1), 44-79.
• Koçak, O. (2011). Okul Müdürlerinin Öğrencilik, Öğretmenlik ve Müdürlük Dönemlerindeki Okul Yöneticiliğine İlişkin Metaforik Algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Kömürcü, E. Y. ve Özkan, Y. T. D. (2011). Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerin Sosyo-Kültürel Sorunları: Bir Entegrasyon Çalışması (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Küçük, S. (2006). Kültürler Arası Konumda İki Dilli Öğrenciler İçin Öğretmen Yetiştirme ve Erasmus Programı. Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 8(1), 231-251, Afyon.
• Küçükahmet, L. (2010). Eğitim Bilimine Giriş. (8. Basım). Ankara: Gazi Kitabevi. (Erişim adresi: http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/422/0107155.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Mathis, Robert L. ve Jackson, John H. (2000). “Human Resource Management”. Mason: Cengage Learning. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/558279, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Max Planck Enstitüsü. (2017). Almanya’ya Türk Göçü Serüveni ve Eğitim Sorunlarına Eleştirel Bakış. (Erişim adresi: https://ssdjournal.org/Makaleler/721218678_2_3-12.62%20%c3%96zt%c3%bcrk_382-393.pdf, Erişim tarihi: 2 Aralık 2021).
• Miera, F. (2007). German Education Policy and the Challenge Of Migration. Emilie Working Paper. (Erişim adresi: http://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/en/2008/10/german_education_policy_and_the_challenge_of_migration.pdf, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Niray, N. (2009). Siyasal Kültür Yazıları. İstanbul: Derin Yayınları. Orhan, U. (2015). Sosyal Gerçeklik Mi, Algı Mı? Almanya’daki Türklerin İşyerinde Irksal Ayrımcılık Deneyimleri Üzerine Bir Çalışma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 25(1), 175-184.
• Orman, N. ve Ulutaş, S. (2014). Dilin Gücü Üzerinden Kimliğin Oluşumu. Die Gaeste Zeitschrift. Sayı: 31.
• Öztürk, İ., Gimatdinova Çağaç, F. ve Öztürk, M. H. (2018). Türk Göçünün Almanya’da Oluşturduğu Sorunlar. Journal of International Social Research. Sayı: 11(61), 596-605.
• Parvis, L. (2013). Understanding Cultural Diversity in Today’s Complex World. Fifth Edition. USA: Embrace Publications.
• Perşembe, E. 2008. Türklerin Entegrasyon Sorunlarında Kültürel Kimliğin Değerlendirilmesi ve Öneriler. I.Uluslararası Eğitim ve Kültür Bağlamında Avrupa Türkler Kongresi, Cilt I, 187-206.
• Rainer, M., Seifert, W. ve Ulrich, R. E. (1997). Zuwanderung nach Deutschland: Strukturen, Wirkungen, Perspektiven. Frankfurt: Kampus Verlag.
• Rengi, Ö. ve Polat, S. (2019). Okullarda Kültürel Çeşitliliğe İlişkin Uygulamalar ve bu Uygulamalarla İlgili Öğrenci Görüşleri: Almanya’nın Baden-Württemberg Eyaleti Stuttgart Örneği. Eğitim ve Bilim. Sayı: 44(197), 239-260.
• Rose, M. A. (1995). Education Students Perceptions of Multicultural Education. M.A. Thesis in Educational Psychology, Mount St. Vincent University.
• Sarıkaya, H. S. (2014). Belçika Flaman Bölgesi Eğitim Sisteminde Türk Kökenli Çocukların Yaşadığı Temel Eğitim Sorunlarının İncelenmesi. ASOS. Sayı: 2(8), 246-260.
• Söhn, J. ve Özcan, V. (2006). The Educational Attainment of Turkish Migrants in Germany. Turkish Studies. Sayı: 7(1), 101–124.
• Sönmez Selçuk, S. (2012). Postmodern Dönemde Farklılığın Kutsanması ve Toplumun Parçacıllaştırılması: “Öteki” ve “Ötekileştirme”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. Sayı: 15(2), 77-99. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/sosars/issue/11398/136110, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Sözer, A. (2019). Göç, Toplumsal Uyum ve Aidiyet. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 14(28), 418-431. (Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/907705, Erişim tarihi: 1 Aralık 2021).
• Şahin, C. (2001). “Yurt Dışı Göçün Bireyin Psikolojik Sağlığı Üzerindeki Etkisine İlişkin Kuramsal Bir İnceleme”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 21(2), s. 57-67.
• Şen, F. (1993). 32 Yıllık Göçün Hikayesi: Federal Almanya’da Türkler; Misafir İşçilikten Türk Azınlığa. Essen: Türkiye Araştırmalar Merkezi.
• Tellefsen, T. ve Thomas, G. P. (2005). The Antecedents and Consequences of Organizational and Personal Commitment in Business Service Relationships. Industrial Marketing Management. Sayı: 34, 23-37. (Erişim adresi: http://www.nirvanasosyal.com/h-513-egitimde-aidiyetin-onemi.html, Erişim tarihi: 2 Aralık 2021).
• Unzicker, K. ve Andreas G. (2018). The German Population is Becoming More Tolerant of Diversity, but Polarization is Increasing. (Erişim adresi: https://www.bertelsmann-stiftung.de/en/our-projects/gesellschaftlicher-zusammenhalt/project-news/the-german-population-is-becoming-more-tolerant-of-diversity-but-polarization-is-increasing/, Erişim tarihi: 5 Kasım 2021).
• Wernersson, M. (2015). Evaluation von Automatisch Erzeugten OCR-Daten am Beispiel der Allgemeine Zeitung. ABI Technik. Sayı: 35(1), 23-35.
• Worbs, S. (2003). The Second Generation in Germany: Between School and Labor Market. The International Migration Review. Sayı: 37(04), 1011-1038.
• Yamaç, M. (2020). Avrupa’da Yaşayan Türklerin Dini ve Sosyo-Kültürel Hayatında Türk Diyanet Vakıflarının Yeri ve Önemi. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 2(25), 181-208.
• Zarzavatçıoğlu, E. (2014). Scheinhardt’ın “Drei Zypressen” Adlı Eseri Işığında Almanya’da Yaşayan Türk Gençlerinin Kimlik Problemi ve bu Problemlere Yönelik Çözüm Önerileri. Türk Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. Sayı: 1(3), 123-134.
• Zora, K. (2015). Güvenlikleştirme: Hukuksal Meşruiyetten Siyasal Meşruiyete Evrilme ve Kopenhag Okulu. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-126.