SPOR FARKINDALIĞI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 1, 46 - 58, 17.03.2020

Yalçın Uyar , Hakan Sunay

https://doi.org/10.33689/spormetre.672441

Cited By: 8

Öz

Bu çalışma, spor farkındalığını ölçmeye yarayan, geçerli ve güvenilir ölçümler yapabilen bir ölçme aracının geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma tarama modelinde hazırlanmıştır. Araştırmanın birinci ölçek deneme formunun çalışma grubu 429 kişiden oluşmaktayken, İkinci ölçek deneme formunun çalışma grubunu 310 kişiden oluşmaktadır. Örneklem büyüklüğünün faktörleştirmeye uygunluğunun belirlenmesi için Kaiser-Meyer-Olkin ve Bartlett’s Küresellik Testlerine bakılmış, ölçek maddelerinin spor farkındalığı kavramının özelliklerini hangi seviyede ölçebildiğinin belirlenebilmesi amacıyla da madde toplam test korelasyonuna hesaplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliği için Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmış, Açımlayıcı Faktör Analizi sonucunda ölçeğin 30 madde ve 2 alt boyuttan oluştuğu görülmüştür. Geçerlilik kanıtı elde etmek için yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizi ile ortaya çıkarılan modelin uygunluğu teyit edilmiştir. Ölçeğin güvenilirliği için Cronbach Alpha Güvenilirlik Katsayısına bakılmış, ölçeğin geneli ve alt boyutlarının yüksek güvenilirlikte olduğu tespit edilmiştir. Analizler sonucunda şekillenen ölçeğin alternatif uyum indeks değerlerinin yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. 5’li Likert tipinde hazırlanan ölçeğin “Spor Bilgisi ve Bilgiyi Ayırt Etme” olarak adlandırılan boyutu 21 maddeden oluşmaktayken, “Sosyal ve Bireysel Fayda” olarak adlandırılan boyut 9 maddeden oluşmuştur. Sonuç olarak, elde edilen geçerlilik ve güvenirlik kanıtları değerlendirildiğinde geliştirilen Spor Farkındalığı Ölçeği’nin ileriki çalışmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir ölçümler yapabilen bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Spor, farkındalık, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Büyüköztürk Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, İstatistik Araştırma Deseni Uygulamaları Ve Yorum 17. Baskı Ankara: Pagem Akademisi.
• Özdamar K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler). Kaan Yayıncılık. Eskişehir.
• Yılmaz V, Çelik H. E. (2009). Lisrel İle Yapısal Eşitlik Modellemesi–I. Pegem Akademi, Ankara.
• Kline R. B. (2005). Principles And Practice Of Structural Equation Modelling. New York, Ny: Guilford.
• Baykul Y.(1979). “Örtük Özellikler Ve Klasik Test Kuramları Üzerine Bir Karşılaştırma” (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 1979
• Schermelleh E. K., Moosbrugger H. (2003). Evaluatingthe Fit Of Structural Equation Models: Tests Of Significance And Descriptive Goodness Of Fit Measures. Methods Of Psychological Research Online, 8(2): 23-74.
• Diamantopoulos A., Sıguaw J. (2000). Introducing Lısrel: A Guide For The Uninitiated (Introducing Statistical Methods Series). Sage Publications, London.
• Tabachnick B. G., Fıdell L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. 5nd Ed. Usa: Pearson
• Büyüköztürk Ş. (2012). Örnekleme Yöntemleri Erişim Adresi: [W3.Balikesir.Edu.Tr/~Msackes/Wp/Wp-Content/Uploads/2012/.../Bay-Final- Konulari.Pdf.]. Erişim Tarihi: 07.02.2018.
• Çokluk Ö. S., Şekercioğlu G., Büyüköztürk S., (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: Spss ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık..
• Davis L. L. (1992). Instrument Review: Getting The Most From A Panel Of Experts. Applied Nursing Research, 5: 194-7
• Jolliffe I. (2002). Principal Component Analysis. Springer. 2nd Edition.
• Kabat-Zinn J. (2009). Letting Everything Become Your Teacher: 100 Lessons İn Mindfulness. New York, Ny: Bantam Dell.
• Atalay M. (2008). Ben = Farkındalık. İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. 16: 355-369.
• Dökmen Ü. (2002). Yarına Kim Kalacak? Evrenle Uyumlaşma Sürecinde Varolmak Gelişmek Uzlaşmak. İstanbul: Kişisel Gelişim Dizisi Sistem Yayıncılık. Yayın No: 242.
• Germer C. (2004). What İs Mindfulness? Insight Journal, 22: 24- 29.
• Kabat-Zinn J. (2005). Full Catastrophe Living: Using Thewisdom Of Your Body Andmindtofacestress, Pain, Andıllness, 3.Baskı, New York, Bantam Dell.
• Sıegel Rd., Germer Ck., Olendzki A. (2009) Mindfulness: What İs İt? Where Did İt Come From?, Clinical Handbook Of Mindfulness, 1. Baskı, F. Didonna (Ed), New York: Usa, Springer Publishing, S.17-35.
• Brown K W., Ryan R M. (2003). The Benefits Of Being Present: Mindfulness And İts Role in Psychological Well-Being. Journal Of Personality And Social Psychology, 84: 822-848.
• Çatak P D, Ogel K. (2010).Bir Terapi Yöntemi Olarak Farkındalık. Nöropsikiyatri Arşivi 47 (1): 69-73
• Funk D C., James J. (2001). The Psychological Continuum Model: A Conceptual Framework For Understanding An İndividual's Psychological Connection To Sport. Sport Management Review, 4(2): 119-150.
• Brown K W, Ryan R M. (2003). The Benefits Of Being Present: Mindfulness And İts Role İn Psychological Well-Being. Journal Of Personality And Social Psychology, 84: 822-848.
• De Vellis R F. (2014). Ölçek Geliştirme: Kuram Ve Uygulamalar (Ed. Tarık Totan), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Davis K M, Lauma, Caırns D R. (2009). Development And Preliminary Validation Of A Traitversion Of The Toronto Mindfulnes Scale. Journal Of Cognitive Psychotherapy, 23: 185-197.
• Conte H R., Ratto R., Karasu T B. (1996). The Psychological Mindedness Scale: Factor Structure And Relationship Toout Come Of Psychotherapy. Journal Of Psychotherapy Practice And Research, 5(3): 250-259.
• Funk D C., James J. (2015). The Psychological Continuum Model: An Evolutionary Perspective, İn Routledge Handbook Sports Theory İn Sports Management (Ed. Cunningham, G.B., Fink, J.S., Doherty, A.). 1st Edition. Routledge. New York.
• Sönmez V. (1993). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. 4. Baskı. Ankara: Adım Yayıncılık. Bölüm 3, 4, 5.
• Ghorbani N., Watson P J., Hargis M B. (2008). Integrative Self-Knowledge Scale: Correlations And İncremental Validity Of A Cross-Cultural Measure Developed İn Iran And The United States. The Journal Of Psychology, 142(4): 395-412.
• Güldüren C., Çetinkaya L., Keser H. (2016). Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (Bgfö) Geliştirme Çalışması. Elementary Education Online. 15(2): 682-695, Erişim Adresi: [Dergipark.Ulakbim.Gov.Tr/İlkonline/Article/View/5000161980]. Erişim Tarihi: 17.08.2018.
• Langer E. J. (1989). Mindfulness. Reading, Ma, Us: Addison-Wesley/Addison Wesley Longman.
• Kağıtçıbaşı Ç. (1998). İnsan ve İnsanlar. Evrim Basım Yayım. İstanbul.
• Kağıtçıbaşı Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar. Evrim Yayınevi. 10. Baskı. İstanbul.
• Kılıç H., Yılmaz S., Şahin İ. (2009). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Olimpiyatlar Hakkındaki Farkındalığı. Spor Bilimleri Dergisi. 20 (2): 51–58.
• İlhan E L., Esentürk O K. (2015). Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Ölçeği (Zebseyfö) Geliştirme Çalışması. Cbü Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1): 19-36.
• Köklükaya A N., Selvi M. (2015). Elektromanyetik Kirliliğe Sebep Olan Teknolojik Cihazların Bilinçli Kullanımına İlişkin Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(3): 105-121.
• Özer N., Keleş Ö. (2016). Çevre Etiği Farkındalık Ölçeği Geliştirme Çalışması. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi 4(1):47-64.
• Shıll M A., Lumley M A. (2002). The Psychological Mindedness Scale: Factor Structure, Convergent Validity And Gender İn A Non-Psychiatricsample. Psychologyand Psychotherapy: Theory, Research And Practice. 75: 131-150.
• Şahin H Ş., Yeniçeri Z. (2015). “Farkındalık” Üzerine Üç Araç: Psikolojik Farkındalık, Bütünleyici Kendilik Farkındalığı Ve Toronto Bilgece Farkındalık Ölçekleri. Türk Psikoloji Dergisi, 30 (76): 48-64.
• Takagıshı Y., Uji M., Adachı K. (2014). Examining The Factor Structure Of The Psychological Mindedness Scale İn The Japanese Population Through Exploratory And Confirmatory Factor Analyses. Japanese Psychological Research, 56(2): 201-209.
• Thienot E., Jackson B., Dimmock J., Grove J R., Bernıer M, Fouriıer, J F. (2014). Development And Preliminary Validation Of The Mindfulness Inventory For Sport. Psychology Of Sport And Exercise. 15: 72-80.
• Yılmaz E., Şahin Y L., Akbulut Y. (2015). Dijital Veri Güvenliği Farkındalığı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Online Academic Journal Of Information Technology 6 (21): 24-40.
• Tavşancıl E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve Spss İle Veri Analizi. 5. Baskı, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karasar N (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, Teknikler Ve İlkeler. 27. Baskı, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tekin H. (2000) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Yargı Yayınevi, Ankara. s.262.
• Pallant J. (2005). Spss Survival Manual: A Step By Step Guide To Data Analysis Using Spss (12. Version). (2nd Edition). Maidenhead: Open Univercity Press.