ANCIENT ROMAN BATHS FROM LEISURE TIME AND WELLNESS PERSPECTIVE

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 1, 13 - 23, 31.03.2023

Rabia Kaya , Ümmü Arda , Esen Kızıldağ Kale , Umut Davut Başoğlu

https://doi.org/10.33689/spormetre.1175886

Öz

The aim of this study was to examine the similarities and differences between Roman baths and today's wellness and SPA (Selus Per Aqua) centers by considering the social access of Roman people to Ancient Roman baths from a leisure perspective. Relation to this perspective the literature about Roman baths and the social structure of that period was reviewed and then the health and SPA centers of today were compared by compiling the literature. The Romans, who had an advanced civilization and power in their own time, also had a clear division in terms of social class. In this division, there were Patricians, Plebeians, Cliens, and Slaves. At that time, low prices were provided to all social groups to get the baths to control the people. In terms of the class having power, these centers met a time of purification with their slaves. The leisure time concept has gained important with the effect of industrialization and the increase in production and the need for labor since the 19th century, based on the great similarities they have, it can be deduced that the Roman baths look like the ancient counterparts of the businesses under the framework of today's wellness and SPA centers. In addition to the similarities of the Ancient Roman baths and today's wellness SPA centers, it is seen that the access to the two structures and the participation of these structures by the social class differ in terms of being public and private enterprises. Attrack the attention that there are similarities between the ancient Roman baths and today's wellness centers, as well as sport facilities, pools, snack bar and SPA centers. Although the use of these facilities by everyone regardless of social class shows the similarities between the past and the present, everyone's access to these facilities is limited compared to the past in terms of cost. In conclusion, when it is analyzed the Ancient Roman baths from today, it is thought that the Ancient Roman baths were ancient wellness and SPA centers, although there are differences in Ancient Roman baths compared to today’s wellness and SPA center for purposes and forms.

Anahtar Kelimeler

Leisure time, recreation, wellness, sports, Roman baths

SERBEST ZAMAN VE WELLNESS PERSPEKTİFİNDEN ESKİ ROMA HAMAMLARI

Öz

Bu çalışma Roma halkının Eski Roma hamamlarına toplumsal boyutta erişimini serbest zaman bakış açısıyla ele alıp Roma hamamlarının günümüz wellness ve SPA (Selus Per Aqua) merkezleriyle olan benzerlik ve farklılıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Roma hamamları ve o dönemin toplumsal yapısıyla ilgili literatür taranmış sonrasında literatürden elde edilen bulgular derlenerek günümüz wellness ve SPA merkezleri karşılaştırılmıştır. Kendi döneminde ileri bir medeniyete ve güce sahip olan Romalılarda toplumsal sınıf açısından da belirgin bir ayrışma bulunmaktadır. Bu ayrışmada, Patriciiler, Plebler, Cliensler ve köleler bulunmaktadır. O dönemde hamamlar halkın kontrolünü sağlamak için kullanıldığından tüm toplumsal gruplara düşük ücretler karşılığında sağlanmaktaydı. Gücü elinde bulunduran sınıf açısından ise bu merkezler köleleriyle birlikte bir arınma zamanını karşılamaktadır. Sanayileşmenin etkisiyle 19. yüzyıldan itibaren üretimin ve iş gücüne olan ihtiyacın artmasıyla da günümüze değin serbest zaman kavramı önem kazanmıştır. Barındırdığı büyük benzerliklere dayanarak Roma hamamlarının günümüz wellness ve SPA merkezi çatısı altında olan işletmelerin antik muadili görünümünde olduğu çıkarımı yapılabilir. Eski Roma hamamlarının ve günümüz wellness SPA merkezlerinin benzerliklerinin yanında iki yapıya olan erişimin ve bu yapıların kamu ve özel işletmeler olması yönüyle de toplumsal sınıf tarafından katılımın farklılaştığı görülmektedir. Roma dönemi hamamları ile günümüz wellness merkezleri arasında spor alanları, havuzlar, yeme-içme alanları ve SPA alanları arasında benzerlik olduğu göze çarpmaktadır. Ayrıca toplumsal sınıf ayrımı olmadan herkes tarafından bu alanların kullanımı geçmiş ile günümüz arasında benzerlik gösterse de maliyet açısından herkesin erişimi günümüzde kısıtlılık göstermektedir. Sonuç olarak günümüzden Eski Roma dönemi hamamlarına bakıldığında amaçları ve biçimleri bakımından farklılıklar olsa da Eski Roma hamamlarının birer antik wellness ve SPA merkezleri olduğu düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Serbest zaman, rekreasyon, wellness, spor, Roma hamamları

Kaynakça

• Alpman, C. (1972). Eğitimin Bütünlüğü İçinde Beden Eğitimi ve Çağlar Boyunca Gelişimi. İstanbul: Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları.
• Aydoğan, F. (2003). Kitle Kültürü ve Sirk Kültürü. Selçuk İletişim Dergisi, 2(4), 13-20.
• Barrow, R. H. (2006). Romalılar. E. Gürol (Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Başa, A. B. (2009). Türk Hamam Kültürünün Spa & Wellness Mekanlarının Tasarımına Etkileri. Journal of World of Turks. 1(1), 207-220.
• Bunson, M. (2002). Encyclopedia of the Roman Empire. New York: Facts on File.
• Burgan, M. (2009). Great Empires of the Past: Empire of Ancient Rome. New York: Chelsea House Publishers.
• Burks, A. M. (2008). Roman Slavery: A Study of Roman Society and Its Dependence on Slaves. Electronic Theses and Dissertations. East Tennessee State University, The Faculty of the Department of History, Johnson City. https://dc.etsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3303&context=etd
• Carcopino, J. (1964). Daily Life in Ancient Rome. E. O. Lorimer (Çev.). London: Penguin Books.
• Çeli̇k, E. (2018). Modern Toplumda Serbest Zamanın İşlevi ve Planlanması. Akademik Hassasiyetler. 5(9). 77-92.
• Deighton, H. J. (1999). Eski Roma Yaşantısında Bir Gün. H. K. Ersoy (Çev.). İstanbul: Homer Kitabevi.
• Dunn, H. L. (1972). High-Level Wellness. Virginia: R. W. Beatty.
• Dupont, F. (1993). Daily Life in Ancient Rome. C. Woodall (Çev.). Cambridge: Blackwell Publishers. Ergüven, M. H. (2013). Turizmde Termal ve SPA Hizmetlerinin Yeri ve Önemi. Termal ve SPA Hizmetleri, içinde (58-75). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ertüzün, E. (2016). Sağlık Perspektifinden Rekreasyon ve Esenlik (Wellness). S. Karaküçük (Der.), Rekreasyon Bilimi, içinde (545-590). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Fagan, G. G. (1999). The History of Ancient Rome. Virginia: The Great Courses.
• Karaküçük, S., Gürbüz, B. (2007). Rekreasyon ve Kent(li)leşme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karakuş, E. (2019). Antik Kaynaklar Işığında Roma Cumhuriyeti’nin Yıkılış Süreci. Yayımlanmamış Doktora tezi, Karamanoğlu Mehmet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Karaman. Kraus, R. (1998). Recreation and Leisure in Modern Society. Canada: Jones and Bartlett Publishers. Epub.
• Leitner, M. J., Leitner, S. F. (2012). Leisure Enhancement. Illionis: Sagamore Publishing LLC.
• May, M. R. (1986). The Impact of the Populace on Government of the City of Rome in the Fourth Century A.D, Durham theses, Durham University.
• Novovic, I. K., Jankovic, M. A., Nikolic, V. M. (2019). Bathing in the Roman Province: Local Characteristics of Baths in Moesia Superior. Journal of Historical Researches, 30, 24-44. DOI:10.19090/i.2019.30.24-44
• Okan, O. (2013). Kurumlar Sosyolojisi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğretim Fakültesi Ders Kitabı.
• Özbey, S., Çelebi, M. (2014). Rekreasyon. N. Mirzeoğlu (Ed.), Spor Bilimlerine Giriş, içinde (269-300). Ankara: Spor Yayınevi ve Kitabevi.
• Sayar, M. H., Küçüksipahioğlu, P. (2013). Roma Tarihi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ders Kitabı.
• Schalock, R. L., Kiernan, W. E. (1990). Recreation and Leisure from a Wellness Perspective. R. Taylor & L. Sternberg (Ed.), Habilitation Planning for Adults with Disabilities, içinde (83-94). New York: Disorders of Human Learning, Behavior, and Communication.
• Tekinçay, Y. S. M., Yurcu, G., Akıncı, Z. (2019). Wellness ve Spa Tarihi. N. Tüfekci (Ed.), Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları, içinde (63-75). Klaipeda: Str Academic Publishing.
• Tekin, O. (2008). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Torkildsen, G. (2005). Leisure and Recreation Management. Newyork: Taylor & Francis ELibrary.
• Uzunaslan, A. (2005). Antik Roma’da Gladyatör Oyunları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 15-58.
• Ürük, Z. F. (2016). Medeniyetler İçinde Hamamın Gelişimi ve Kültürel Olarak Mekân Analizleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(28), 185-209.
• Wiedemann, T., Gardner, J. (2002). Representing the Body of the Slave. London: Routledge.
• Yegül, F. K. (2009). Anadolu Su Kültürü: Türk Hamamları ve Yıkanma Geleneğinin Kökleri ve Geleceği. Anadolu, (35), 99-118.
• Zorba, E., Gönülateş, S. (2016). Herkes İçin Spor, Sağlıklı Yaşam ve Wellness. S. Karaküçük (Der.), Rekreasyon Bilimi, içinde (95-126). Ankara: Gazi Kitabevi.