KÖK AİLE İLİŞKİSİNİN BUGÜNKÜ EVLİLİK YAŞANTISINA ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2024

Buket Gerdan , Gülsüm Çamur

https://doi.org/10.61861/spshcd.1504221

Öz

Farklı kültür ve ailelerde yetişmiş farklı genetik yapıya sahip iki insanın bir araya gelmesiyle oluşan ailede her iki bireyinde kalıtsal özelliklerini taşıyan, her iki bireyden de eğitim alan, onları gözlemleyen bir çocuk yetişmektedir. Ailenin ortak öğretileriyle ve çevrenin de katkısıyla kendi ailesinin bir yansıması olan çocuk zamanla bu yansımaya kendi deneyimlerini de ekleyerek hayata karşı bakış açısı oluşturmaktadır. Yaşamını birleştirdiği kişi ile karşılıklı bu bakış açılarını geliştirdikleri, kök ailelerinden aldıkları öğretileri yaşamlarına aktararak yeni bir aile oluşumu meydana getirmektedirler. Bu süreçlerde aileler zaman zaman işlevselliğini korumuş zaman zamanda bu işlevselliği koruyamamışlardır.
Kök aileyi Hovestadt ve arkadaşları (1985) ‘’ Kişinin fiziksel, psikolojik ve duygusal olarak içinde yaşadığı yetiştiği aile’’ olarak tanımlamışlardır. Kişinin yetiştiği kök ailesinin tüm yaşamında evliliği üzerinde etkileri bulunduğunu belirten ve bu etkiyi açıklamaya çalışan kuramlar bulunmaktadır. Bununla birlikte kişilerin evlilik sürecinde yaşanan sorunların kök ailelerinde öğrendiklerinin uzantısı olduğu öne sürülmektedir. Kök ailenin evlilik üzerine etkilerinin açıklandığı kuramsal yaklaşımlarda ailede yaşanan olayların, gözlemlerin, anne baba arasındaki iletişimin ve ebeveynlerden edinilen bilgilerin kişilerin evlilikleri üzerinde etkili olabileceği görülmektedir. Kişilerin evlilik süreçlerinde kullanılan iletişim yöntemlerini ailelerinden edindikleri, çekirdek aileyi anlamanın ve sorunların çözülmesinin yolunun kişilerin kök aile ilişkilerinin de detaylı incelenmesi ve yapılacak müdahale ve alınacak önlemlerde etkili olacağı yapılan çalışmalardan anlaşılmıştır.
Bu çalışmada kök aile konusunda araştırmaları ve aile sistemleri teorisi ile aile danışmanlığı literatürüne katkı sağlamış Murray Bowen’in Bowen Aile Sistemleri Kuramı temel kavramları açıklanmış, amaçlar çerçevesinde hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu on iki kişiye nitel araştırma yöntemi ile uygulanmıştır. Benliğin farklılaşması, üçgen, kardeş konumu, çekirdek ailenin duygusal sistemleri, aile yansıtma süreci, duygusal kopma, toplumsal gerileme, kuşaklar arası geçiş süreçleri gibi aile sisteminin temel kavramları incelenmiştir. Kök aile ilişkisinin bugünkü evlilik yaşamına etkisinin ele alındığı araştırmanın literatüre ve aileye müdahale süreçlerinde katkı sağlaması amaçlanmaktadır .

Anahtar Kelimeler

Kök aile, aile sistemleri kuramı, Bowen aile terapisi

Etik Beyan

Araştırmanın saha sürecine başlamadan önce Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan çalışmanın yapılabilmesi için gerekli etik izni almak üzere başvuruda bulunulmuştur. Başvuru 27.10.2023 tarihli 2023-864 karar sayılı etik kurul izni alınmıştır. Ulaşılacak katılımcılara araştırma hakkında detaylı bilgi verilmiş, gizlilik anlatan etik kurul, gönüllü olduklarına dair beyanları alınmış talep edenlerle görüşme formu görüşme öncesinde paylaşılmıştır. Böylelikle katılımcıların araştırma hakkında düşünme fırsatı olmuştur.

The Effect of Root Family Relationship on Today’s Marriage Life

Öz

The family formed by the union of two individuals with different cultural and familial backgrounds, as well as different genetic makeup, gives rise to a child who inherits genetic traits from both parents, receives education from both, and is observed by them. They create a new family by developing these mutual perspectives with the person they share their lives with and transferring the teachings they received from their root families into their lives. During these processes, families have at times maintained their functionality, while at other times, they have failed to do so.
Hovestadt et al. (1985) defined the root family as ‘the family in which the person lives physically, psychologically and emotionally, and grows up’. There are theories that state that the family of origin a person grows up in has an impact on his/her marriage throughout his/her life and try to explain this effect. However, it is suggested that the problems people experience during their marriage are extensions of what they learned in their family of origin. In theoretical approaches where the effects of the root family on marriage are explained, it is seen that events in the family, observations, communication between parents and information obtained from parents can have an impact on people’s marriages. It has been understood from the studies that people acquire the communication methods used in marriage processes from their families, and that the way to understand the nuclear family and solve the problems will be effective in the detailed examination of people’s family relationships and the interventions and precautions to be taken.
In this study, the fundamental concepts of Murray Bowen’s Bowen Family Systems Theory, which contributed to research on the nuclear family and family counseling literature with family systems theory, were explained. A semi-structured interview form prepared in light of the literature was applied to twelve individuals using qualitative research methods. Basic concepts of the family system such as differentiation of self, triangle, sibling position, emotional systems of the nuclear family, family reflection process, emotional rupture, social regression, intergenerational transition processes were examined. In the literature review, it is thought that the research on the effects of the family of origin relationship on today’s married life will contribute to the literature and family intervention and support processes.

Anahtar Kelimeler

The root family, family systems theory, bowen family therapy

Kaynakça

• Aktaş, A. (1994). Kırsal kesimdeki dönüşüm sürecinde alevi aile yapısında meydana gelen değişmeler, Cilt:2, Sosyoloji Derneği Yayınları, Ankara.
• Baran, G. (2020). Aile Yaşam Dinamiği. Ankara: Pelikan Yayınevi.
• Berksun, O.E. ve Hızlı Sayar, G. (2019). Aile ve eş terapileri. Detay Yayıncılık: Ankara.
• Bilgin, E. (2022). Evli bireylerde kök aile ilişkileri (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bowen, M. (1978). Family therapy in clinical practice. New York: Jason Aronson.
• Doğancı, H. K., & Tuncay, T. (2022). Kaçarak evlenen kadınların yaşam deneyimlerinin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(55), 339-376. Duman, N. (2018). Boşanmanın psiko-sosyal sebepleri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 2(1), 246-255.
• Falcke, D., Wagner, A. & Mosmann C.P. (2008). The relationship between family of origin marital adjustment for couples in Brazil. Journal of Family Psychotherapy, 19 (2), 170-186.
• Ghoroghi, S., Hassan, SA ve Baba, M. (2012). Putra Malezya Üniversitesi’ndeki evli İranlı öğrenciler arasında menşe aile deneyimlerinin ve evlilik uyumunun işlevi. Uluslararası Psikolojik Araştırmalar Dergisi, 4 (3), 94.
• Harvey, D. M., & Bray, J. H. (1991). Evaluation of an intergenerational theory of personal development: Family process determinants of psychological and health distress. Journal of Family Psychology, 4 (3), 298-325.
• Haws, W. A. ve Mallinckrodt, B. (1998). Separation-individuation from family of origin and marital adjustment of recently married couples. American Journal of family therapy, 26 (4), 293-306.
• Hovestadt, A. J., Anderson, W. R., Piercy, F. P., Cochran, S. W., & Fine, M. (1985). A family-of-origin scale. Journal of Marital and Family Therapy, 11(3), 287-297.
• Kılıçaraslan, S. ve Şahan, B. (2019). Divorce in Turkish Society: Personal and Family of Origin Characteristics. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50 (2), 1003-1032.
• Kuş, E. (2012). Nicel-nitel araştırma teknikleri: Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri: Nicel mi nitel mi?. Ankara: Anı Yayıncılık. Neuman, W. L. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar(7. bs). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Öselemiş, F.E. (2022). Kök aile işlevselliği, benlik ayrımlaşması ve ilişki doyumu: nişanlı ve evli bireylerde bir aracılık modeli (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli. Özabacı, N. ve Erkan, Z. (2023). Aile danışmanlığı: Kuram ve uygulamalara genel bir bakış. Ankara: Pegem Akademi
• Sanders, P. (1982). Phenomenology: A new way of viewing organizational research. Academy of Management Review, 7(3), 353-360.
• Solmaz, N. (2020). Evli çiftlerin kişilik inançlarına göre eş seçimi, evlilik uyumu ve psikopatolojileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gelişim Üniversitesi Klinik Psikoloji Bilim Dalı, İstanbul.
• Tekindal, M., & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-172.
• Timmer, E., Westerhof, G. J., Dittmann-Kohli, F. (2005). “When looking back on my past life I regret…”. Retrospektive regret in the second half of life. Death Studies, 29(7), 625-644.
• Tiryaki Göksu, Y. (2023). Evli bireylerde kök aile ilişkileri ve çift uyumu arasındaki ilişki:Benliğin ayrımlaşması ve nesne ilişkilerinin aracı rolü (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Turan, N. (2012). Birey ve aileler ile sosyal hizmet. Ankara: Öz Baran Ofset Matbaacılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (12. bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, B. (2020). Sosyal Hizmet Uygulamasında Bowen’ın Aile Sistemleri Yaklaşımı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20 (47), 287-312.