Byzantine Pottery Decorated with Female Figure

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 2, 45 - 60, 14.06.2013

Lale Doğer

Öz

Among women researches, there have been several examinations relating to social, political and religious role of Byzantine women. Studies were visualized and enriched by the assessments made via written resources as well as monumental mural paintings, book paintings and small objects. In this article, it is aimed to observe data on ceramic material decorated with woman figure.
In parallel with the information gained by surface and excavation researches, there are very few antique with woman figure which has publication. However, the general idea obtained is that the woman figures on ceramics which is a cheap and appealing to middle class consumer were scratched very schematically and used to give meaning to the basic functions such as marriage, gifts for a death and vow instead of being the subject of imperial women and lives of high standard.

Anahtar Kelimeler

-

Kadın Figürlü Bizans Seramikleri

Öz

Kadın araştırmaları içinde, Bizans kadının toplumsal, siyasal, ibadet içindeki rolüne ilişkin pek çok irdeleme yapılmıştır. Çalışmalar yazılı kaynakların yanı sıra özellikle anıtsal duvar resmi ile kitap resmi, küçük obje üzerinden yapılan değerlendirmelerle görselleştirilmiş ve zenginleştirilmiştir. Bu makalede kadın figürü ile bezeli seramik malzeme üzerindeki veriler gözlenmek istenmiştir.

Yüzey ve kazı araştırmalarından edindiğimiz bilgilere paralel olarak, kadın figürü taşıyan oldukça az sayıda yayınlı buluntu ile karşılaşılmıştır. Yine de, seramik gibi ucuz ve orta halli alıcıya hitap eden üründeki kadın figürlerinin; imparatorluk kadınları ve yüksek standartta yaşantı kesitlerine konu olmaktan çok, evlilik, ölü hediyesi,  adak amaçlı temel fonksiyonları anlamlandırmak üzere kullanıldıkları ve çok şematik çizildikleri fikri edinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bizans sırlı seramik, kadın figürleri

Kaynakça

• Akın 1965, L. Akın, “Bizans Keramiği”, Ayasofya Müzesi Yıllığı, VI, 1965, 83-96.
• Avcı 2003, C. Avcı, İslam Bizans İlişkileri, İstanbul,2003.
• Benaki Museum 1999, D. Papanikola-Bakirtzi-F. N. Mavrikiou –Ch. Bakirtzi, Byzantine Glazed Pottery in the Benaki Museum, Athens 1999.
• Bryer 1993, A. Bryer “The historian’s Digenis Akrites”, Digenes Akrites: New Approaches to Byzantine Heroic Poetry (ed.R.Beaton-D.Ricks), London, 1993.
• Buckton 1994, D. Buckton (ed.)Byzantium Treasures of Byzantine art and Culture, British Museum Press, 1994.
• Byzantine Glazed Ceramics 1999, Byzantine Glazed Ceramics.The Art of Sgraffito. Ed. Papanikola-Bakirtzi, Athens, 1999.
• Conze 1913, A.v.Conze, Stad und Landschaft, AvP 1,2 (1913).
• Corinth XI, C. H. Morgan, The Byzantine Pottery, Volume XI, Cambridge 1942.
• Çevik 2012, Ö. Çevik, “Urartu’da Kadınlar”, İsmail Fazlıoğlu Anı Kitabı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2012/3, 67-74.
• Çorağan 2007, N.Çorağan, “Duvar Resimleri”, içinde: S. Y. Ötüken, “2005 Yılı Nilolaos Kilisesi Kazısı”, 28. K.S.T. Cilt.2 (2007), 157-174.
• Dalby 2004, A.Dalby, Bizans’ın Damak Tadı, Kokular, Şaraplar, Yemekler, (Çev. A.Özdamar), İstanbul, 2004.
• Denker-Yağcı-Atay 2007, Denker-Yağcı-Atay, “Sultanahmet Eski Cezaevi Kazıları Katalog”, Gün Işığında, İstanbul’un 8000 yılı Marmaray, Metro, Sultanahmet Kazıları, Vehbi Koç Vakfı Yayını, İstanbul 2007, 124-163.
• Dietrich 2009, R.C.Dietrich, Digenes Akrites, Günümüze Ulaşan Tek Bizans Destanı,Tarih Vakfı yurt yayınları, İstanbul, 2009.
• Doğer 2000, L.Doğer, “İnsan Figürlü Bizans Sırlı Seramik Repertuarına Yeni Bir Örnek”, Sanat Tarihi Dergisi sayı: X, Ege Üni. Edebiyat Fak. Yayınları, İzmir, 2000, 57-76.
• Eravşar 2004, E. E. Yücel Eravşar, İnsan Figürlü Sırlı Bizans Seramikleri, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004.
• Erdoğu-Yılankaya Erdoğu 2012, B. Erdoğu-G. Yılankaya-Erdoğu, “Batı Çatalhöyük’te Bulunan İnsan Betimlemeli Boyalı Çanak Çömlekler”, İsmail Fazlıoğlu Anı Kitabı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2012/3, 93-99.
• Eros Grec 1989, Eros Grec. Amour des Dieux et des Hommes. Galeries Nationales Du Grand Palais (6 Novembre 1989-5 Février 1990). Ministére de la Culture de Gréce, 1989.
• Everyday Life in Byzantium 2002, Byzantine Hours Work and Days in Byzantium, Everyday Life in Byzantium. Ed: D. Papanikkola-Bakirtzi, Dist. Hellenic Culturel Heritage S.A, Athens, 2002.
• Ferguson 1955, G.Ferguson, Signs and Symbols in Christian Art, Oxford University Press, 1955.
• Herrin-Kazhdan 1991, J.Herrin-A.Kazhdan, “Marriage”, The Oxford Dictionary of Byzantium II, Washington, 1991, 1305-1305.
• Frantz 1940, A. Frantz, “Akritas and the Dragons”, Hesperia 10 (1940):9-13
• Frick 1997, F.S. Frick, “Cities: an Overview”, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East (ed.Mayers,E.M).vol.2,Oxford, 14-19.
• Garfinkel 2003, Y. Garfinkel, “Dancing at the Dawn of Agriculture, Austin 2003.
• Gerstel 1998, S.E.J. Gerstel, “Painted Sources for Famale Piety in Medieval Byzantium”, DOP 52(1998), 89-111.
• Hill 2003, B.Hill, Bizans İmparatorluk Kadınları, İstanbul, 2003.
• İbn Battûta Seyahatnamesi 2004; İbn Battûta Seyahatnamesi Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. C.I. 2004,
• Kalkınoğlu 1988, G. Kalkınoğlu (Köroğlu), “Bizans’ta Düğün Törenleri”, 51-Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, C:1 Sayı.3 Ayrı Basım, Eylül 1988, 51-56.
• Köroğlu 2000, “Bizans Kuyumculuğu”, P Sanat Kültür Antika Dergisi 17 (2000), 28- 41.
• Necipoğlu 1993, N. Necipoğlu,”Bizans’ta Kadınlar”, Çağlarboyu Anadolu’da Kadın. Anadolu Kadınının 9000 Yılı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1993, 125- 131.
• Notopoulos 1964, J.A. Notopoloulos, “Akritan Iconography on Byzantine Pottery”, Hesperia, XXXIII (1964), 108-133.
• Özdemiroğlu 2006, A.Ö. Özdemiroğlu, “Bizans Baniliğinde Cinsel Kimliğin Figüratif Tanımı”, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi sayı 123(2006), 39-44.
• Papanikola-Bakirtzi 1989, D. Papanikola-Bakirtzi, “Medieval Pottery from Enkomi, Famagusta”, BCH Suppl. XVIII (1989): 233-246.
• Philon 1980, E. Philon, Early Islamic Ceramics. Benaki Museum Athens, Vol. I, G.Britain,1980.
• Pıltz 1996, E.Pıltz, the Von Post Collection of Cypriote Late Byzantine Glazed Pottery, Jonsered, 1996.
• Porter-Watson, V. Porter-O. Watson,”Tell Minis Ware” , Syria and Iran Three Studies in Medieval Ceramics. Islamic Art IV, ed. J. Allan, C. Roberts, Oxford 1987, 175- 221.
• Rice 1930, D.T.Rice, Byzantine Glazed Pottery, Oxford, 1930.
• Ševčenko 1974, N.P. Ševčenko, “Some Thirteenth-Century Pottery at Dumbarton Oaks”, DOP 28(1974), 353-368.
• Papanikola-Bakirtzi ve Zekos 2007, D. Papanikola-Bakirtzi ve N. Zekos, Еφυαλωμένη κεραμική υστεροβυζαντινών χρόνων από τη Θράκη, Απόπειρα ανάγνωσης ανασκαφικών ευρημάτων, Θεσσάλονικη 2007.
• Spieser 1996, J. M. Spieser, Die byzantinische Keramik aus der Stadtgrabung von Pergamon, Forschungen Band 9 (1996).
• Stevenson 1947, R. B. K. Stevenson, “ The Pottery, 1936–37 in: G. Brett-WJ. Macaulay-R. B. K. Stevenson, The Great Palace of the Emperors, Oxford 1947, 29–63.
• Suhr 1960, E.G.Suhr, The Spinning Aphrodite: The Evolution of the Goodness from Earliest Pre-Hellenic Symbolism Through Late Classical Times, New York,1960.
• Tα Βυζαντινα του Παύλου Νεοφύτου, Ιδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, Λευκωσια, 1996.
• Taylor 1936, J.Du Plat Taylor, “Byzantine Bowls Acquired by the Cyprus Museum” RDAC (1936), 34-55.
• Uysal 2005, E. Uysal, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Müzelerinde Bulunan Bizans Dönemi Seramikleri, E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2005.
• Wrigtt 2007, K.I. Wright, “Women and the Emergence of Urban Society in Mesopotamia”, Archaeology and Women. Ancient&Modern Issues (ed. Hamilton,S-Whitehouse, R.D-Wright, K.I)California, 199-245.
• Zalesskaya 1984, V.N. Zalesskaya “Nouvelles Découvertes de Céramique Peinte byzantine du Xe Siécle”, Cahiers Archeologiques 32 (1984), 49-62.