Façade Systems of Traditional Turkish House in Eskigediz

Yıl 2013, Cilt: 22 Sayı: 2, 189 - 230, 09.09.2014

Harun Ürer

Öz

Eskigediz as a county of the city of Kütahya has moved approximately 7 kilometers northwest after the 1970 earthquake. The major factor in preserving the traditional houses is the transportation of the residents to the center now called as Gediz with the decision taken after the earthquake. As a dwelling abandoned to its destiny the traditional structure of the town remained free from ascending trend of ferroconcrete in architecture. At the same time the street formation, building cluster and squares, the comprehension of traditional dwelling and lifestyle also has been preserved. The decisions taken by the relevant institutions and foundations have provided Eskigediz with the quality of being one of the scarce examples of traditional dwellings and preserved town structures of Anatolia to this day

Anahtar Kelimeler

-

Geleneksel Türk Evi Ölçeğinde Eskigediz Evlerinin Cephe Düzenlemeleri

Öz

Kütahya iline bağlı bir ilçe merkezi olan Eskigediz, 1970 yılında yaşanan deprem felaketinden sonra yaklaşık 7 km. güneybatıya taşınmıştır. Deprem sonrası alınan kararla bölgede yaşayanların bugün Gediz olarak bilinen yerleşim alanına nakledilmiş olması, geleneksel evlerin korunarak bugüne ulaşmasında en büyük etkendir. Bir dönem kaderine terkedilmiş yerleşim bu sayede çarpık yapılaşma ve betonarme yapı tehdidine maruz kalmamış, aynı zamanda sokak dokusu, yapı adaları, geleneksel yerleşim ve yaşam anlayışı da çok fazla zarar görmemiştir. İlgili kurum ve kuruluşlar tarafından korumaya yönelik alınan kararlar, Eskigediz’in Anadolu’nun geleneksel konut potansiyeli yüksek olan ve kent dokusu itibariyle büyük oranda korunarak bugüne gelebilmiş ender yerleşim merkezlerinden biri olmasına vesile olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eskigediz, Ev, Deprem, Cephe Düzeni, Plan Şeması

Kaynakça

• Altıner, A. Turhan – Cüneyt Budak, Konak Kitabı: Geleneksel Türk Konutunun Geç Dönemi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul 1997.
• Arseven, C. E., Sanat Ansiklopedisi, İstanbul 1950.
• Bektaş, C., Türk Evi, İstanbul 1996.
• Çıkış, Ş., “Modern Konut Olarak XIX. Yüzyıl İzmir Konutu: Biçimsel Ve Kavramsal Ortaklıklar”, METU JFA 2009/2, p.p., 211-233.
• Eldem, S. H., Türk Evi Osmanlı Dönemi, I, İstanbul 1987.
• Eldem, S. H., Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul 1954.
• Erpi, F., Buca’da Konut Mimarisi (1838-1934): Bir Yüzyıl Dönemini Kapsayan Mimari Oluşumun Sosyo-Kültürel Analizi ve Tipolojik Sentezi, Ankara 1987.
• Evliya Çelebi Seyahatnamesi, C.8, İstanbul 1985.
• Günay, R., ‘’Osmanlı Konut Mimarisinde Ahşap Kullanımının Sürekliliği’’, EJOS, IV
• (2001), M. Kiel, N. Landman, H. Theunissen, Proceedings of the 11th
• International Congress of Turkish Art, Utrecht- The Netherlands, Ağustos
• 28, 1999, No. 57, 1-22.
• Günay, R., Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, İstanbul 1998.
• Karpuz, H., Türk İslam Mesken Mimarisinde Erzurum Evleri, Ankara 1984.
• Kuban, D., Osmanlı Mimarisi, İstanbul 2007.
• Kuban, D., Sanat Tarihimizin Sorunları. Anadolu-Türk Sanatı, Mimarisi, Kenti Üzerine Denemeler, İstanbul 1975.
• Kuran, A., Anadolu Medreseleri, Ankara 1969.
• Küçükerman, Ö., Turkish House In Search Of Spatial Identitiy, Kendi Mekânının Arayışı İçinde Türk Evi, İstanbul 1996.
• Ögel, B., Türk Kültür Tarihine Giriş 3, Ankara 1978
• Pınar, M., Çağlar Boyunca Gediz, 2004.
• Ramsay, W.M., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Çev. Mihri Pektaş, İstanbul 1961.
• Sözen, M.,- U. Tanyeli, Sanat Kavram Ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 2001.
• Şenocak, B., Levant'ın yıldızı İzmir: Levantenler, Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler, İzmir 2003.
• Texier, C., Description de I’Asie Mineure, C.II, Paris 1862.
• Uğurlu, K., “Orta Asya’dan Bugüne Türk Mesken Sanatında Çadır” Türk Halk Mimarisi Sempozyumu Bildirileri, Ankara 1991, s.205-216.
• Ünal, Z. Gül. -Nilgün Erkan Biçer, “Eskigediz (Kütahya) Kentsel Mimarlık Envanteri 2003”, TÜBA Kültür Envanteri Dergisi 3/2004, s…….
• Yıldız, İ., - E. Koç, “Savur’daki (Çamaşırhane) Yunaklar”, IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 21-23 Nisan 2005, Erzurum2006, s. 473-481.
• Yurt Ansiklopedisi, C.7, İstanbul 1983.