Anadolu’dan Viyana’ya İmam-Hatipler: Modernleşme, Diaspora ve Eleştiri

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 81 - 94, 30.04.2015

İsmail Çağlar

https://doi.org/10.19126/suje.94930

Cited By: 3

Öz

Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve sosyal elitleri genelde dindar muhafazakârlar özelde ise onların en önemli yukarı doğru sosyal hareketlilik mecrası olan İmam Hatip Liseleri üzerinde sürdürdükleri kısıtlayıcı politikaları 1997 yılında yaşanan 28 Şubat Süreci paralelinde hızlandırdılar. Uygulamaya konulan yeni yüksek öğrenim sınav sistemi ve üniversitelerdeki başörtüsü yasağı İmam Hatip Lisesi mezunlarının Türkiye yüksek öğretim hayatında mevcudiyetlerini imkansız hale getiriyordu. Bu imkansızlık neticesinde çok sayıda İmam Hatip mezunu üniversite okumak için göç etti ve Avrupa’da bir İmam Hatip diasporası oluşturdu. Bu diasporik varoluşun ve Avrupa’da üniversite okumanın bu öğrencilerin Türkiye’de dindar muhafazakar toplumsallığa bakışında bir dizi değişikliğe neden olduğu gözlemlenmiştir. Bu değişikliklerin önde geleni bizatihi dindar muhafazakar çevrelerin diaspora algısına karşı geliştirilen eleştiridir. İkinci olarak gözlemlenen değişiklik ise dindar muhafazakar çevrelere ve özellikle İmam Hatip camiasına karşı geliştirilen eleştirel tutumdur. Son olarak Avrupa’da üniversite okuyan İmam Hatip Mezunu öğrencilerin siyasi söylemi terk ederek belirgin bir şekilde kültürel söyleme yöneldikleri gözlemlenmiştir. Bu çalışma Avusturya, Almanya, Hollanda ve Bosna-Hersek’de çeşitli şehirlerde üniversite okuyan h50’den fazla öğrenciyle yapılan yüz yüze mülakatlara ve katılımcı gözlemlere dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İmam Hatip Lisesi, Modernleşme, Diaspora, Eleştiri, 28 Şubat Süreci

Kaynakça

• Aktay, Y. (2003). Diaspora and Stability: Constitutive Elements in a Body of Knowledge. In H. Yavuz & J. Esposito (Ed.), Turkish Islam and the Secular State: The Gulen Movement (pp. 133-140). New York: Syracuse University Press.
• Altun, V. K. & Yiğit, A. (2011). İmam-Hatip Lisesi 9. ve 10. Sınıf Öğrencilerinin Sosyo Ekonomik Profili Araştırması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 353-369.
• Ardıç, N. (2008). Türk Sekülerleşmesi İncelemelerinde Paradigma Değişimine Doğru. Türkiye Araştırma- ları Literatür Dergisi, 6(11), 61-92.
• Baloğlu, Z. (1990). Türkiye’de Eğitim: Sorunlar ve Yapısal Uyum Önerileri. İstanbul: Tüsiad Yayınları.
• Berkes, N. (2012). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çağlar, İ. (2013). From Symbolic to Physical Exile: Turkey’s Imam Hatip Schools, the Emergence of a Conservati- ve Counter-Elite, and its Knowledge Migration to Europe. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Çağlar, İ. (2013). Türk Modernleşmesi Literatürünün Avrupamerkezcilik Penceresinden Değerlendiril- mesi. İnsan ve Toplum Dergisi, 3(6), 135-153.
• Dozy, R. (1908). Tarih-i İslamiyet. İstanbul: İctihad Matbaası.
• Düzdağ, M. E. (2007). Üstad Ali Ulvi Kurucu: Hatıralar 1. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Frey, F. (1956). The Turkish Political Elite. Cambridge: M.I.T. Press.
• Göle, N. (2000). Snapshots of Islamic Modernities. Daedalus, 129(1), 91-117.
• Göle, N. (2014). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hanioğlu, S. (1997). Garbçılar: Their Attitudes Towards Religion and Their Impact on the Official Ideol- ogy of the Turkish Republic. Studia Islamica, 86, 133-158.
• Kara, İ. (2009). Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak İslam. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Karaman, H. (2008). Bir Varmış Bir Yokmuş: Hayatım ve Hatıralar 1. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Lewis, B. (2011). Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Reed, H. A. (1955). Turkey’s New Imam Hatip Schools. Die Welt Des Islams, 4(2), 150-163.
• Tunaya, T. Z. (2003). İslamcılık Akımı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınevi.
• Ünsür, A. (2005). Kuruluşundan Günümüze İmam-Hatip Liseleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Öcal, M. (2008a). Tanıkların Dilinden Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Dini Hayat II. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Öcal, M. (2008b). Tanıkların Dilinden Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Dini Hayat III. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Yıldız, A. (2000). 28 Şubat: Belgeler. İstanbul: Pınar Yayınları.