Herkes İçin Geçerli Uygun Değerleri Belirlemek ve Öğretmek Mümkün mü? Değer Eğitimi Yaklaşımları Bağlamında Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 432 - 445, 25.08.2017

Mahmut Zengin

https://doi.org/10.19126/suje.307128

Cited By: 2

Öz

İnsani varlık alanına özgü bir kavram olarak değer/ler, siyasetten iş dünyasına, eğitimden medyaya kadar hayatın birçok alanında üzerinde durulan önemli bir konudur. Büyük bir değişim ve dönüşüm yaşayan dünyanın yeni şartları, değerlerin öğretilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmış ve eğitim kurumlarının bu konuda çeşitli sorumluluklar üstlenmesi gündeme gelmiştir. Ancak pozitivist bilim anlayışının bir yansıması olarak eğitim çevrelerinde “okullar değerleri öğretmeli mi?” meselesi tartışılmış, daha sonra bu tartışmaların mantıklı ve gerçekçi olmadığı anlaşılmış, ardından da “okullar değerleri nasıl öğretebilir?” konusuna odaklanılmıştır. Bu noktada okulların hangi değerleri/kimin değerlerini öğreteceği, herkes için geçerli uygun değerlerin belirlenip belirlenemeyeceği meseleleri önemli bir tartışma alanını oluşturmuştur. Bu tartışmaların bir sonucu olarak da değerler eğitiminde farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Herkes için geçerli uygun değerleri belirleme ve öğretmenin imkânını çeşitli açılardan değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışmada “değer” kavramı üzerinde durulmakta, değerler eğitimini bir ihtiyaç olarak ortaya çıkaran gelişmeler ele alınmakta, uygun değerlerin belirlenmesinde uzlaşmayı güçleştiren bir konu olarak değerlerin kaynağı sorunu irdelenmekte ve okullarda değerler eğitiminin nasıl dizayn edilebileceğine dair genel bir çerçeve sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Değerler, değerler eğitimi, ahlak, ahlak eğitimi

Is it Possible to Specify and Teach Acceptable and Appropriate Values for All? An Evaluation in the Context of Values Education Approaches

Öz

Value(s), as a concept which is related with the realm of human existence, is an important theme accentuated in many fields of life from politics to business and from education to media. The world’s new conditions of great change and transformation have revealed the need to teach values and it has come to the point that educational institutions undertake various responsibilities in this regard. However, as a reflection of the positivist understanding of science, the issue of “should schools teach values?” was discussed in educational community, then it was understood that these discussions were not reasonable and realistic, and then the focus was “how can schools teach values?” At this point, the issues of which values/whose values schools teach and whether the appropriate values for everyone can be determined have generated important discussions. As a result of these discussions, different approaches emerged in the teaching of values. This study aims to evaluate the possibility of specifying and teaching of acceptable and appropriate values from various aspects. In this study, the concept of “value” is emphasized, developments that reveal values education as a necessity are discussed, the problem of the source of values as a subject that makes compromise difficult in determining appropriate values is examined and a general framework about how to design values education in schools is presented.

Anahtar Kelimeler

Values, values education, moral education, character education

Kaynakça

• Arabacı, F. (2007). Çağdaş Değerler Karşısında Dini/Dinileştirilmiş Değerler ve Normların Kırılma Noktaları. Din-Kültür ve Çağdaşlık Sempozyum ve Müzakeleri İçinde (288-307). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Arslan, Z. Ş. & Yaşar, F. T. (2006). Yükselen “Değer” Kavramı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım. DEM Dergi, 1/1. 8-11 Aydın, M. (2011). Değerler, İşlevleri ve Ahlak. Eğitime Bakış Dergisi. 7/19. 39-45. Ekşi, H. (2003). Temel insanî değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), s.79-96. Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları Halstead, j, M. (2005). Values and Values Education in Schools. (edt: J.M. Halstead & M.J. Taylor) Values in Education and Education in Values içinde (2-13). UK: The Falmer Press. Hökelekli, H. (2006). Değer odaklı eğitim, DEM Bülten-Dergi, 50-55. Kaymakcan, R. & Meydan, H. (2014). Ahlak, Değerler ve Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları Lickona, T. (1991). Educating for Character: How Our Schools Can Teach Respect and Responsibility. Newyork: Bantam Books. Lickona, T. (1993). The Return of Character Education. Educational Leadership. November 1993. 6-11. Mengüşoğlu, T. (1992). Felsefeye Giriş. İstanbu: Remzi Kitabevi Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), s. 217-239. Poyraz, H. (2006). Ahlakın Dikotomisi İç Ahlak/Dış Ahlak. (Edit: Y. ve A.U. Mehmedoğlu) Küreselleşme Ahlak ve Değerler içinde (169-194). İstanbul: Litera Yayıncılık. Toku, N. (2002). Değerlerin Dilemması: Subjektiflik ve Objektiflik. (Edit: Ş. Yalçın) Bilgi ve Değer içinde (101-113). Ankara: Vadi Yayınları. Uysal, E. (2003). Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve Bir Erdem Tasnifi Denemesi: İnsanî Erdemler–İslâmî Erdemler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.12, S.1, 51-69. Uysal, E. (2008). Çağımızda Değer Kaymalarının Doğurduğu Sonuçlar ve Etik Kimliğin Korunması. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/1. 67-79. Veugelers, W. & Vedder, P. (2003). Values in teaching, Teachers and Teaching, 9/4, 377-389 Zecha, G. (2007). Opening the Road to Values Education, (Edt. David N. Aspin & J.D. Chapman) Values Education and Life Long Learning içinde (48-60). Netherlands: Springer.