İlköğretim Öğretim Programlarının Felsefi Temelleri Hakkında Öğretmen Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 101 - 120, 30.04.2021

Büşra Öksüz Şener Şentürk

https://doi.org/10.19126/suje.752286

Öz

Eğitim, toplumların sahip oldukları kültürel değerleri ve bilgi birikimlerini gelecek nesillere aktaran, kendi toplum yapısına uygun yurttaş yetiştiren bir sistemdir. Bu sistemde eğitimin amacı, bireylerin nasıl eğitileceği, hangi konuların niçin öğretileceği ve eğitim sisteminin hangi değerler üzerine inşa edileceği gibi sorular, eğitimin iskeletini oluşturan felsefeyle ilişkilidir. Dolayısıyla her toplum, “nasıl bir insan” yetiştirmek istiyorsa eğitim programlarını ona göre oluşturmakta, bu programlar, bilgi ve teknolojik gelişmelere, toplumsal düzenlemelere göre güncellenmektedir. Türkiye’de de belirli zamanlarda eğitim sisteminde reformlar yapılmış, öğretim programlarının felsefesi net olarak açıklanmıştır. Ancak öğretim programlarının felsefesinin, gelecek nesle aktarımındaki en önemli rol, programı öğrenciye aktaracak olan öğretmenlere düşmektedir. Bu nedenle araştırmada ilköğretim kademelerinde çalışan öğretmenlerin öğretim programlarının eğitim felsefesi hakkındaki görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Ayrıca araştırmada, öğretmenlerin öğretim programlarına ilişkin görüşlerinin cinsiyet, yaş, kıdem, görev yeri, eğitim düzeyleri vb. değişkenler bakımından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırmada, yöntem olarak betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veriler, Daimicilik, Esasicilik, İlerlemecilik ve Yeniden Kurmacılık eğitim felsefelerini içeren, “Eğitim Felsefesi Akımları Ölçeği” ile elde edilmiştir. Araştırma, örneklemini Bayburt ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan, farklı branşlardaki 239 öğretmen oluşturmuştur. Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama değerler, t-testi ve Anova kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin İlerlemecilik ve Yeniden Kurmacılık akımlarına karşı olumlu düşüncelere sahip olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet ve yaş değişkeni açısından anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, felsefe, eğitim felsefesi.

Teachers’ Opinions on the Philosophical Foundations of the Elementary Teaching Curriculums

Öz

Education is a system that hands down cultural values and accumulated knowledge of societies to the next generations and that grows citizens in line with the structure of the society. In this system, such issues as purpose of education, how to educate individuals, what to teach and why, and upon which values the education system should be built are associated with the philosophy which form the basis of the education. Each society, therefore, designs their teaching curriculums according to their wishes as to “what kind of individuals societies grow”, and these programmes are updated in line with the information and technological developments as well as societal regulations. Further, there have also been several educational reforms in Turkey, and the philosophy of education has been clearly defined. However, the most important role in transmitting the educational philosophy of teaching curriculums to the next generations belongs to teachers who conduct activities through the curriculum with students. In this sense, the core purpose of this paper was to determine elementary school teachers’ opinions on the philosophical foundations of the teaching curriculums. Further, this study was to examine if there were statistically differences inb terms of the teachers’ socio-demographic characteristics such as gender, age, work experience, workplace, and educational background. A descriptive survey model was used in this study. The data were collected through “the Educational Philosophy Scale”, which includes such educational philosophies as perennialism, essentialism, progressivism, and reconstructionism. A total of 239 teachers from different branches teach in primary and elementary schools affiliated to Ministry of Education in Bayburt Province of Turkey were recruited in this study. The data were analyzed via descriptive statistics, including frequency, percentage mean, t-test and ANOVA. The results show that teachers have positive opinions on such educational philosophies as progressivism and reconsructionism. There were also statistically meaningful differences in terms of gender and age variables.

Anahtar Kelimeler

Education, philosophy, educational philosophy

Kaynakça

• References Acar, T. (2011). Cumhuriyet döneminde ilköğretim I. kademe programlarının özellikleri ve dayandığı eğitim felsefeleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akpınar, B. (2017). Program geliştirmenin felsefi temelleri. B. Oral, T. Yazar (Ed.). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme içinde (s. 43-83). Ankara: Pegem Akademi.
• Aziz, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bingöl, U. & Kinay, İ. (2018). Türkçe öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi (Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 68, 1636-1647.
• Bülbül T., Çuhadır C. & Ilgaz G. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Cevizci, A. (2012). Eğitim felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Research Methods, Design, and Analysis. (Twelfth Edition). England: Pearson Education Limited.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S.B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çalışkan, İ. (2013). Fen öğretmen adaylarının eğitim felsefesi yaklaşımları ile planlama süreçleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), Özel Sayı (1), 68-83.
• Çetin, B., İlhan, M. & Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science, 5 (5), 149-170.
• Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(161), 332-338.
• Doğanay, A. & Sarı, M. (2003), İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değerlendirilmesi, öğretmenlerin eğitim felsefeleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-337. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26131/275241
• Duman B. & Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.
• Ekiz, D. (2005a). Sınıf öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim FaküItesi Dergisi, 19, 1-11.
• Ekiz, D. (2007b). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim FaküItesi Dergisi, 24, 1-12. Erişim adresi: https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/124551-20110819115452-1-12.pdf
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research Education. (Eighth Edition). Newyork: Mc.Graw Hill.
• Geçici, S. & Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(2), 57-64. Erişim adresi: https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/131895-2012041816948-gecici-5.pdf
• Görmez, S. (2015). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin eğitim felsefelerinin belirlenmesi ve eğitim ortamı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gündoğan, A.O. (2018). Felsefeye giriş. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkez Yayınları.
• Ingec, S. K. & Görmez, S. (2014). Examination of physics teachers candidates' philosophical views regarding education environment and purpose of education. International Journal of Academic Research Part B, 6(6).
• İlengiz, F. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim felsefesine dair inançları ile uygulamalarına yönelik görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Kayseri.
• Johnson, B. & Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları nicel, nitel ve karma yaklaşımlar (S. B. Demir, Çev.) (4.Baskıdan çeviri). Ankara: Eğiten Kitap.
• Kant, İ. (2013). Eğitim üzerine, ruhun eğitimi- ahlaki eğitim- pratik eğitim. (A. Aydoğdu, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Karadağ E., Baloğlu N. & Kaya S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Kaygı- Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 12, 181-200.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
• Kaya, S. (2007). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarına karşı eğilimlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kumral, O. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(12-2), 59-68.
• Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (Ed.). (2019). Eğitimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Schreiber, J. & Asner-Self, K. (2011). Educatıonal Research. United States: John Wiley & Sons.
• Sönmez, V. (2008). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tozlu, N. (2014). Eğitimden felsefeye-1. Erzurum: Bayburt Üniversitesi Yayınları.
• Turhan, E. (2019). Varoluşçu felsefe ve eğitim programı üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yapıcı, Ş. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literatüre and History of Turkish or Turkic. 8(8), 1431- 1452.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y. & Çokluk, Ö. (2011). Eğitim inançları ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (1), s. 335–350.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y. & Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
• Yılmaz, K. & Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkisine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4).
• Yokuş, T. (2016). Müzik öğretmeni adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 26-36.