KONYA YERALTISULARINDA KLORLU FENOLLER

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 1, 9 - 18, 01.03.2005

Mehmet Emin Aydın Senar Özcan

Öz

Fenoller tekstil, ilaç, plastik, kağıt ve boya sanayinden, tarım ilaçlarının ve dezenfektanmaddelerin yapısından ve yanma prosesleri sonucu oluşan emisyonlarla çevreye yayılmaktadır. Fenollerçok düşük konsantrasyonlarda dahi suda tat ve koku problemi oluşturan, yüksek konsantrasyonlardaise insan ve su yaşamı bakımından toksik etkisi bulunan bir grup organik bileşiklerdir. Amerika ÇevreKoruma Teşkilatı (EPA) ve Avrupa Birliği (EC) tarafından içme suyunda öncelikli kirleticiler olaraksınıflandırılan fenoller için maksimum izin verilen konsantrasyon 0.5 μg/L olarak verilmiştir. Türkiye’deiçme suyu standartları TS 266 ile belirlenmiştir ve incelenen klorlu fenol bileşikleri ile ilgili sınırlamalaryer almamaktadır. Çalışmada Konya içme suyu kaynağı olarak kullanılan kuyu suyu ve pınar suyukaynaklarından alınan numunelerde fenol, 2,4-diklorofenol (2,4-DKF), 2,6-diklorofenol (2,6-DKF), 2,4,6-triklorofenol (2,4,6-TKF), 2,3,4,6-tetraklorofenol (2,3,4,6-TKF) ve pentaklorofenol (PKF) bileşiklerininvarlığı araştırılmıştır. Analizler EPA Metot 8041A (Phenols by Gas Chromatography) kullanılarakgerçekleştirilmiştir. İçme sularında incelenen fenol bileşiklerinin pg/L seviyelerinde tespiti için sıvı-sıvıekstraksiyon, derivatizasyon, numune temizleme ve GC/ECD ile kantifikasyon aşamalarınınoptimizasyonu yapılarak metot belirlenmiştir. EPA Method 3510C’ye göre sıvı-sıvı ekstraksiyonyönteminin optimizasyonu yapılarak, fortifikasyon deneyleri ile geri kazanım oranı ve ölçüm limitibelirlenmiştir. Ekstraksiyondan sonra su numuneleri pentaflorobenzilbromür (PFBBr) derivatizasyonyöntemi kullanılarak derivatize edildikten sonra EPA Metot 3630C kullanılarak temizlenmiştir.Analizler DB-5 kapiler kolon, elektron yakalayıcı dedektör (ECD), 6890 seri autosampler ile donatılmışHewlett Packard 5890 Seri II gaz kromatografisinde, HP Chem-station programı kullanılarakgerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeraltısuyu, klorlu fenol, gaz kromatografi, Konya.

Chlorinated Phenols in Konya Groundwaters

Öz

Phenols are produced during in various industrial activities including textile, medicine,plastics, paper, paints, pesticides, disinfectants productions. Phenols cause taste and odor problems indrinking waters even in small concentrations. In higher concentrations however, phenols are toxic forhumans and aquatic life. Phenols are classified as priority pollutants by EPA and EC and maximumallowable concentration is set as 0.5 μg/L for phenols. In this work, water samples taken from drinkingwater sources and well waters are analysed in terms of phenol, 2,4-dichlorophenol (2,4-DCP), 2,6-dichlorophenol (2,6-DCP), 2,4,6-trichlorophenol (2,4,6-TCP), 2,3,4,6-tetrachlorophenol (2,3,4,6-TCP) andpentachlorophenol (PCP). Analyses were carried out according to Method 8041A given by EPA.Extraction method was optimized modifying Method 3510C by EPA. Recovery ratios in the analyses offortified samples and detection and quantitation limits were determined using the optimized method.Phenols in water samples were derivatized by Pentafluorobenzylbromide (PFBBr) derivatization methodfollowing the extraction step. Samples were cleaned-up according to Method 3630C by EPA. Afterderivatization analyses were carried out using Hewlett Packard 5890 series II gas chromatographyequipped with DB-5 capillary column, electron capture detector (ECD) and 6890 series autosampler.

Anahtar Kelimeler

Groundwater, chlorinated phenol, gas chromatography, Konya.

Kaynakça

• Akar, A., Kınacı, C., 2002, “TS 266 İçme Suyu Kalite Standardının ve Türkiyede su kalite izleme çalışmalarının değerlendirilmesi”, I. Ulusal Çevre Sorunları Sempozyumu, 13-20, Erzurum.
• Aydın, M.E., 2002, “Suda ve atıksuda organik mikrokirleticiler”, III. Ulusal Kromatografi Kongresi, 106- 114, 19-21 Haziran, Isparta.
• EPA., 2002, 2002 Edition of the Drinking Water Standards and Health Advisories, United States Environmental Protection Agency, EPA Method 8041 A, 2000, Phenols by Gas Chromatography.
• EPA Method 3510 C, 1996, Seperatory Funnel Liquid-Liquid Extraction.
• EPA Method 3630 C, 1996, Silica Gel Cleanup.
• HSDB, 1998, Hazardous Substances Data Bank. National Library of Medicine, National Toxicology Information Program, USA. KOSKİ Su Arıtma Tesisi, 2004, Konya.
• Mol, H.G.J., Sunarto, S., Steijger, O.M., 2000, “Determination of endocrine disruptors in water after derivatization with N-methyl-N (tert.-butyldimethyltrifluoroacetamide) using gas chromatography with mass spectrometric detection, J. Chromatog. A, 879: 97-112.
• Nukatsuka, I., Nakamuna, S., Watanabe, K.,Ohzeki, K., 2000, “Determination of phenol in tap water and river water samples by solid-phase spectrophotometry”, Anal. Sci., 16: 269-273.
• Reitzel, L.A., Ledin, A., 2002, “Determination of phenols in landfill leachate-contaminated groundwaters by solid-phase extraction”, J. Chromatog. A, 972: 175-182.
• Rodriguez, I., Mejuto, M.C., Bollain, M.H., Cela, R., 1997, “Evaluation of two solid-phase extraction procedures for the preconcentration of chlorophenols in drinking water”, J. Chromatog. A, 786: 285-292.
• Tor, A., Cengeloglu, Y., Aydın, M.E., Kir, E., Ersoz, M., Gur, K., 2003, “A study on the analytical method for the analysis of selected chlorinated phenols in wastewater”, 12th International Symposium on Environmental Pollution and its Impact on Life in the Mediterranean Region, October 4-8, Antalya, Turkey.
• TS 266 Türk Standardı, 1997, Sular-İçme ve Kullanma Suları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.