5-6 YaşÇocuklarinin Akran İlişkileri ve Sosyal Konumlarinin Okula Uyum Düzeyleri Üzerindeki Yordayici Etkisi Boylamsal Çalışma

Yıl 2013, Sayı: 30, 453 - 163, 01.08.2013

Hülya Gülay Ogelman Hatice Erten

Öz

Araştırmanın amacı, 5-6 yaşçocukların akran ilişkilerinin ve sosyal konum düzeylerinin birlikte, okula uyum düzeyi üzerinde yordayıcıetkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Denizli ili merkezinde, Serinhisar ve Tavas ilçelerinde okul öncesi eğitim almaya devam eden 175 91 kız, 84 erkek çocuk ve 12 anaokulu öğretmeni oluşturmaktadır.Araştırmada veri toplama araçlarıolarak “Kişisel Bilgi Formu, Ladd ve Profilet Çocuk DavranışÖlçeği, Akranların Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği, 5-6 YaşÇocukları İçin Okul Uyumu Öğretmen Değerlendirme Ölçeği, Resimli Sosyometri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde; çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, 5-6 yaşçocuklarının eğitim-öğretim yılıboyunca, dört ölçüm içindede olumlu sosyal davranışdeğişkeninin okula uyum düzeyini en yüksek düzeyde yordayan değişken olduğu bulunmuştur. Genel olarak okula uyumu yordayan diğer değişkenler ise; korkulu kaygılıolma, saldırganlık, sosyal olmayan davranış, aşırıhareketlilik ve sosyal konumdur. Okula uyumu istatistiksel açıdan anlamlıolarak yordamadığıtespit edilen değişkenler; dışlanma ve akran şiddetine maruz kalma değişkenleridir. Olumlu sosyal davranışve sosyal konum düzeyleri arttıkça okula uyum düzeylerinde artışmeydana gelmektedir. Korkulu-kaygılıolma, sosyal olmayan davranış, aşırıhareketlilik ve saldırganlık değişkenlerinin düzeyleri arttıkça okula uyum düzeyinde azalma görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okula uyum, sosyal konum, akran ilişkileri

Following Relations of 5-6 Year-Old Children, Who Attend Preschool Education, in Terms of Social Position, Peer Relationships and School Adjustment Levels Longitudinal Study

Öz

The purpose of this study is to examine whether the peer relationships and social position levels of 5-6 year old children have a predictor effect on their school adaptation level or not. The sample group of the study is consisted of 175 91 female, 84 male children, who continue to receive preschool education in Serinhisar and Tavas districts of the city center of Denizli during the school year of 2010-2011, and 12 kindergarten teachers. In the study, “Personal Information Form, Ladd and Profilet Child Behavior Scale, Peer Victimization Scale, Teacher Rating Scale of School Adjustment for 5-6 Year Olds, Picture Sociometry Scale” were used as data collection tools. Multiple regression analysis was used for the analysis of the data. The study results concluded that prosocial behavior variable of 5-6 year old children is the variable that predicts school adaptation at highest level for four measurements throughout the school year. In general, other variables that predict the school adaptation are anxiousfearful, aggression, asocial behavior, hyperactivity and social position. The variables that do not predict the school adaptation in a statistically significant way were the variables of exclusion and peer victimization. As the prosocial behavior and social position levels increase, the level of school adaptation increases as well. It is observed that as the levels of the variables of anxious-fearful, asocial behavior, hyperactivity and aggression increase, the level of school adaptation decreases. Leaving the mother’s bosom and starting the kindergarten is the biggest change in children’s lives. The child not only becomes the member of a peer group, but also gets the opportunity of being acquainted with the teacher and the concept of school by starting the kindergarten. Starting the kindergarten represents the process of adjustment for both children and parents. Children who receive preschool education primarily get separated from the family environment and experience the excitement of being involved in a different environment. Thus, both the school and the family should have numerous duties for the child to overcome this process in a compatible way. Relational survey method was used in the study. Relational survey method includes the research models that aim to determine the existence and/or extent of the covariance between two and more variables

Anahtar Kelimeler

School adaptation, social position, peer relationships

Kaynakça

• Balkaya, İ. ve Tuğrul, B. (1998). Anaokulun Yeni Başlayan Çocukların Okula Uyum Süreçlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulları Yayınları, 2, 145.
• Chen, X., Chang, L., He, Y. and Liu, H. (2005). “The Peer Group as a Context: Moderating Effects on Relations Between Maternal Parenting and Social and School Adjusment in Chinese Children”, Child Development, 2(76):417-434.
• Gülay, H. (2008). “5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Akran Ilişkileri Ölçeklerinin Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları ve Akran Ilişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gülay, H. (2011). “5-6 Yaş Grubu Çocuklarda Okula Uyum ve Akran İlişkileri” Elektronik Soysal Bilimler Dergisi, 10(36):1-10.
• Gülay, H. ve Erten, H. (2011). “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Akran Kabullerinin Okula Uyum Değişkenleri Üzerindeki Yordayıcı Etkisi”. E-International Journal of Educational Research, 1(2): 81-92.
• Karasar N. (2009). “Bilimsel Araştırma Yöntemi”. 20. Baskı, Ankara, Nobel Dağıtım.
• Ladd, G. W. (1990). “Having Friends, Keeping Friends, Making Friends and Being Liked By Peers in the Classroom: Predictors of Children’s Early School Adjustment?”. Child Development, 61: 1081-1100.
• Ladd, G. W., Birch, S. H. and Bush, E. S. (1999). “Children’s Social and Scholastic Lives in Kindergarten: Related Spares of Influence?”. Child Development, 70(6):1373-1400.
• Oktay A. (2000). “Yaşamın Sihirli Yılları: Okulöncesi Dönem”. 2. Baskı, İstanbul, Epsilon Yayınları.
• Önder, A. ve Gülay, H. (2007). “5-6 Yaş Çocukları İçin Okula Uyum Öğretmen Değerlendirme Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması”. II. Uluslar Arası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, Marmara Üniversitesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Eğitim Anabilim Dalı 24-27 Ekim 2007 sunulmuştur.
• Önder, A. ve Gülay, H. (2010). “5-6 Yaş Çocukları İçin Okula Uyum Öğretmen Değerlendirme Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması”. Uluslar Arası Online Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2): 204-224.
• Öztürk, A. (2008). “Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim 1. ve 3. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Becerilerine Etkisinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Polat-Unutkan, Ö. (2003). “Çocuğunuz Okula Hazır Mı?”. Ve Eğitim İletişim Dergisi, Ağustos-Eylül Sayısı, 31-34.
• Wentzel, K. R. (1999). “Social-Motivational Processes and Interpersonal Relationships: Implications for Understanding Students’ Academic Success”. Journal of Educational Psychology, 91, 76–97.
• Yavuzer, H. (2005). “Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi”. İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, Y. (2003). “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 6 Yaş Grubu Çocukları İçin Okul Olgunluğu Kontrol Listesinin Geliştirilmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.