Çelişik Duygularda Toplumsal Cinsiyet AyrımcılığıSorgusu: Üniversite Gençliğinin Cinsiyet Algısına Dair Bir Araştırma

Yıl 2014, Sayı: 32, 203 - 211, 01.08.2014

Duygu Alptekin

Öz

Ataerkillik toplumun tüm kurumlarına ve sosyal ilişki ağlarına sinerek kadınların aleyhinde işleyen bir toplumsal cinsiyet rejimidir. Bu rejimin dayanakları, cinsiyet hiyerarşisinde erkekleri kadınlardan daha üst düzeylerde tutan geleneksel normlar ve değerlerdir. Her gelenekselliğin bu duruma yönelik bir fonksiyonu olduğu kabulünden ziyade eril tahakkümü sağlayan gelenekselliklere takılmak gerekir. Erkeklerin bu hegomonik durumunu besleyen ve toplumda yerleşik olan normlar ile değerler, gizli güç kaynaklarıolarak işlerlik gösterebildiği gibi aleni biçimde de taraftar toplayabilmektedir. Her koşulda ise cinsiyetler arasında haklara dayalıayrımcılıkların oluştuğu ve eşitsiz toplumsal yaşam koşullarında kadın ve erkeklerin kutuplaştırıldığıaşikardır. Ataerkil toplum yapısının içerdiği bu cinsiyete dayalıayrımcılığın çatışmacıdoğasıgereği, toplumda kadın ile erkek zıtlıklara ve eşitsizliklere dayalıetkileşim örüntüsünde vücut bulur ve bu durum toplumda hakim kılınan toplumsal cinsiyet algısıile sosyo-kültürel olarak devam eder. Bu doğrultuda gençliğin cinsiyet algısı, cinsiyet ayrımcılığısorununun çok boyutlu bir şekilde anlaşılabilmesi ve çözümlenebilmesi, geleceğe dair planlamaların yapılabilmesi için gerekli bir vizyon aracıdır. Buna göre araştırmanın kavramsal modelinin ve yönteminin dayanağıolan toplumsal cinsiyetçilik çalışmalarının önemli kuramlarından Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramıaçıklanarak bu kurama dayanarak geliştirilen ölçek tanıtılacaktır. Erkeklerin, özünde cinsiyet ayrımcılığınıbarındıran kadınlara dair hislerinin ve düşüncelerinin çelişkili yapısıhem kuramsal hem de nicel verilerle değerlendirilecektir. Çalışmada toplumsal cinsiyet ayrımcılığınıÇelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği’nin ÇDCÖ alt boyutlarıolan düşmanca ve korumacıcinsiyetçilik algısıtemelinde açıklamak ve gençliğin geleneksel-modern karşıtlığında cinsiyete dair benimsediği değerleri, savunduğu fikirleri ve bu doğrultudaki davranışve eylemlerini değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla, Selçuk Üniversitesi’nde öğrenim gören gençlerin katılımlarıyla bir alan araştırmasıgerçekleştirilerek, ulaşılan bulgulara çalışmada yer verilmiştir. Gençlerin kadın ve erkek arasındaki güç hiyerarşisine ilişkin algıları; cinsel, ekonomik ve mesleki ayrımcılığa işaret eden ifadeler ile kadın-erkek ilişkilerine dair bağlılık, koruyuculuk, minnettarlık, üstünlük gibi sosyo-psikolojik vurgular içeren ifadelerin yer aldığıÇDCÖ’nin uygulama sonuçlarıile ortaya konulmuştur. Gerçekleştirilen faktör analizinin sonuçları, bu yönde yapılan önceki çalışmaların tespitleri ile harmanlanarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Gençlik

Inquiry Of Gender Discrimination In Contrast Emotions: A Study On Perception Of Gender Of Youth Unıversity

Öz

Patriarchy is a society all institutions and social relations of gender regimes against women pervades the network functioning . The basis of this regime, the men in the gender hierarchy are traditional norms and values than women holding senior . Each tradition 's acceptance rather than being a function for allowing this situation need to be installed in the traditional masculine domination . Hegemonic feeding this situation and established the norms and values of the men in the community can gather supporters openly as well as interoperability can show hidden power sources. In any case, is that it involves discrimination based on unequal rights between the genders and social living conditions of women and men is obvious that polarized . Patriarchal social structure is based on a gender-based discrimination. Due to confrontational nature of discrimination; in a patriarchal society men and women exists in a based on contrasts and inequalities interaction patterns and this situation continues as socio-cultural with dominant gender perception in society. In this context gender perception of youth is a required vision tool for multidimensional understanding and resolving of gender discrimination problem and making projections about future. The aim of the study is explaining the gender discrimination by helping of Ambivalent Sexism Inventory and hostile benevolent sexism which are subdimensions of ASI . Additionally the sexism perception of youth will be try to analyse ın the context of conflict of conventionalism and modernism. For that purpose survey have carried aout with the participation of students at the Selcuk University and the conclusions revealed that reached ampirically Young people's perceptions about the hierarchy of power revealed between men and women; sexual, economic and occupational segregation by pointing to statements about male-female relationships commitment, guardianship, gratitude, expressions containing highlights the superiority of sociopsychological ASI where results are determined by the application. The results of the factor analysis performed in this direction with the detection of the previous studies were evaluated by blending

Anahtar Kelimeler

Gender Discrimination, Ambivalent Sexism Inventory, Youth

Kaynakça

• Ataöv, T. (1996). Çatışmaların Kaynağı Olarak Ayrımcılık, A. Ü. S. B. F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Zirve Ofset, Ankara.
• Butler, J. (2008). Cinsiyet Belası / Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, Çev.: Başak Ertür, Metis Yayınları, İstanbul.
• Ecevit, Y. (2011). “Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç”, Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, Ed.: Yıldız Ecevit & Nadide Karkıner, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, s. 2-29.
• Ercan, N. (2009). Evlilikte Kadına Yönelik Fiziksel Şiddete İlişkin Tutumların Yordayıcıları: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Sistemi Meşrulaştırma ve Dini Yönelim, ODTÜ SBE Psikoloji Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Fine, C. (2010). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması – Zihnimiz, Toplum ve Nörocinsiyetçilik Nasıl Fark Yaratıyor?, Çev.: Kıvanç Tanrıyar, Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Glick, P., & Fiske, S. T. (1996). “The Ambivalent Sexism Inventory: Differentiating Hostile and Benevolent Sexism”, Journal of Personality and Social Psychology, 70 (3), s. 491-512.
• Glick, P., & Fiske, S. T. (1997). “Hostile and Benevolent Sexism Measuring Ambivalent Sexist Attitudes Toward Women”, Psychology of Women Quarterly, 21 (1), s. 119-135.
• Glick, P., & Fiske, S. T. (1999). “The Ambivalence Toward Men Inventory”, Psychology of Women Quarterly, 23 (3), s. 519-536.
• Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., ... & López, W. L. (2000). “Beyond Prejudice As Simple Antipathy: Hostile and Benevolent Sexism Across Cultures”, Journal of Personality and Social Psychology, 79 (5), 763.
• Hlebain, A. (2013). “The Impact of Gender Roles on Benevolent Sexisim”, Sentience The University of Minnesota Undergraduate Journal of Psychology, Vol.8, s. 5-7.
• Okutan, N. (2010). Eşcinsellere Yönelik Tutumlar: Cinsiyetçilik, Romantik İlişkilerle İlgili Kalıpyargılar ve Yetişkin Bağlanma Biçemleri Açısından Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi SBE Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Sakallı-Uğurlu, N. (2002). “Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (Ambivalent Sexism İnventory: A Study of Reliability and Validity)”, Türk Psikoloji Dergisi (Journal of Turkish Psychology), 17, s. 47-58.
• Sakallı-Uğurlu, N. & Ulu, S. (2003). “Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri (Attitudes Toward Violence Against Women in Marriage: The Effects of Ambivalent Sexism, Age, Education and Income Levels.)”, Türk Psikoloji Yazıları (Turkish Psychological Articles), 6, s. 53-65.
• Sakallı-Uğurlu, N. (2008). “Erkeklere İlişkin Çelişik Duygular Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması”, Türk Psikoloji Yazıları (Turkish Psychological Articles), 11 (21), s. 1-11.
• Sipahi, B., Yurtkoru, S. & Çinko, M. (2008). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, Beta Basım, 2. Basım, İstanbul.
• Taşdemir, N. & Sakallı-Uğurlu, N. (2010). “The Relationships Between Ambivalent Sexism and Religiosity Among Turkish University Students”, Sex Roles, 62 (7-8), s. 420-426.