Sosyal Medya Bağımlılığının Sosyal Ortamlardaki Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ile Öznel İyi Oluş Arasındaki Aracılık Rolü

Yıl 2024, Sayı: 53, 36 - 45, 30.04.2024

Beyzanur Kılıç , Nazlı Emine Kefinsiz , Yağmur Kaya

https://doi.org/10.52642/susbed.1336091

Öz

Bu çalışma, sosyal medya bağımlılığının sosyal ortamlardaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile öznel iyi oluş arasında aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmaya katılan 336 yetişkinin 228’i kadın ve 108’i erkektir. Bu katılımcıların yaşları 18-55 yaş (ortalama 24.5) arasındadır. Araştırmada, katılımcılar tarafından doldurulan Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu, Öznel İyi Oluş Ölçeği ve Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği’nden yararlanılmıştır. Çalışmada Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Testi, bağımsız örneklem ve t testi bootstrapping temelli aracılık analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sosyal ortamlardaki gelişmeleri kaçırma korkusunun sosyal medya bağımlılığını pozitif yönde etkilediği, sosyal medya bağımlılığının ise öznel iyi oluşu olumsuz yönde etkilediği ve aynı zamanda sosyal medya bağımlılığının sosyal ortamlardaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile öznel iyi oluş arasında aracı rol oynadığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, yetişkinlerde sosyal medya kullanımı ve psikolojik iyi oluş ile aralarındaki ilişkilerin anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Araştırmanın sınırlılıkları da göz önünde bulundurularak araştırmadan elde edilen bulgular, ilgili literatürle beraber tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Ortamlardaki Gelişmeleri Kaçırma Korkusu, Sosyal Medya Bağımlılığı, Öznel İyi Oluş

The Mediator Role of Social Media Addiction Between the Fear of Missing Out on Social Media and Subjective Well-Being

Öz

The purpose of this research is to examine the role of social media addiction as a mediator between the fear of missing out and subjective well-being in social settings. The study involved 336 adults aged between 18 and 55 (mean age 24.5), comprising 228 women and 108 men. The participants completed the Personal Information Form, Social Media Addiction Scale-Adult Form, Fear of Missing Out on Developments in Social Environments Scale, and Subjective Well-Being Scale. Various statistical analyses, such as independent sample t-tests, one-way analysis of variance, Pearson Moments Multiplication Correlation Technique, and bootstrapping-based mediation analyzes, were employed in the research. The findings revealed that the fear of missing out on developments in social environments positively predicted social media addiction, which in turn negatively affected subjective well-being. Furthermore, social media addiction played a mediating role between subjective well-being and the fear of missing out on developments in social environments. In conclusion, the fear of missing out on social developments among adults was found to predict subjective well-being, and social media addiction emerged as a significant intermediary factor between these variables. The implications of these results were discussed in the context of existing literature, and the study's limitations were duly considered.

Anahtar Kelimeler

Fear of Missing Out on Social Media, Social Media Addiction, Subjective Well-Being

Kaynakça

• Angner, E. (2010). Subjective well-being. The Journal of Socio-Economics, 39(3), 361–368. https://doi.org/10.1016/j.socec.2009.12.001
• Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 276-295. https://doi.org/10.26466/opus.470118
• Biber, L. (2020). Sosyal medya, fomo ve kuşaklararası farklılaşma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 26-43.
• Canbulat, N., & Cihangir Çankaya, Z. (2014). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 556-576. https://doi.org/10.12984/eed.67597
• Chotpitayasunondh, V., & Douglas, K. M. (2016). How “phubbing” becomes the norm: The antecedents and consequences of snubbing via smartphone. Computers in Human Behavior, 63, 9-18. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.018
• Çelik, F., & Diker, E. (2021). Covid-19 sürecinde depresyon, stres, gelişmeleri kaçırma korkusu ve zorlayıcı sosyal medya kullanımı arasındaki ilişkiler. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 8(1). 17-43. https://doi.org/10.31682/ayna.783472
• Çifçi, S. (2021). Ergenlerde sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve öznel iyi oluş arasındaki ilişki: sosyal karşılaştırma ve yalnızlığın aracı rolü (Tez No. 702165). [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• De Vries, D. A., & Kühne, R. (2015). Facebook and self-perception: Individual susceptibility to negative social comparison on Facebook. Personality and Individual Differences, 86, 217–221. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.05.029
• Diener, E., & Ryan, K. (2009). Subjective well-being: A general overview. South African Journal of Psychology, 39(4), 391-406. https://doi.org/10.1177/008124630903900402
• Fullwood, C., James, B., & Chen-Wilson, C. (2016). Self-concept clarity and online selfpresentation in adolescents. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 19(12), 716-720. https://doi.org/10.1089/cyber.2015.0623
• Gökler, M., Aydın, R., Ünal, E., & Metintaş, S. (2016). Sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 53-59. http://doi.org/10.5455/apd.195843
• Güler, E., Versikarani, D., & Keskin, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı üzerine bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 1-13.
• Karaaslan-Eşer, A., & Ayaz-Alkaya, S. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık durumu ve gelişmeleri kaçırma korkusunun incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(1), 27-36.
• Kıran, S., Küçükbostancı, H., & Emre, İ. E. (2020). Sosyal medya kullanımının kişiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(4), 435-441. https://doi.org/10.17671/gazibtd.693331
• Koç, T. (2021). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve öznel iyi oluşun bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 705032). [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Koçak, M., & Traş, Z. (2021). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1618-1631. https://doi.org/10.33206/mjss.893201
• Kovan, A., & Ormancı, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki: COVID-19 pandemi örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 4(Kültürel Bilişim, İletişim ve Medya Çalışmaları Kongresi Özel Sayısı), 125-145. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.975976
• Kozan, H. İ. Ö., Kavaklı, M., Ak, M., & Kesici, Ş. (2019). Akıllı telefon bağımlılığı, genel aidiyet ve mutluluk arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22(4), 2152-2159. http://dx.doi.org/10.5505/kpd.2019.87587
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K.M., & Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9, 111-131. https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.111
• Pamuk, M. (2021). Kovid 19 ile ilgili gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3310-3338. https://doi.org/10.26466/opus.876588
• Przybylski, A., Murayama, K., R. DeHaan, C., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29(4), 1841-1848. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.02.014
• Sarıca Keçeci, H., Kahya Özyirmidokuz, E., & Özbakır, L. (2021). Dijital bağımlılık ve foMo, kişilik faktörleri ve mutluluk ile ilişkisi: Üniversite öğrencileri ile bir uygulama. Bağımlılık Dergisi, 22(4), 379-394. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.02.014
• Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal medya bağımlılığı ölçeği-yetişkin formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 523-538.
• Tanhan, F., Özok, H. İ., & Tayiz, V. (2022). Gelişmeleri kaçırma korkusu (FoMO): güncel bir derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(1), 74-85. https://doi.org/10.18863/pgy.942431
• Tutgun Ünal, A., & Deniz, L. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıklarının incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 3(2), 155-181. http://dx.doi.org/10.17121/ressjournal.488
• Tuzgöl Dost, M. (2005). Öznel iyi oluş ölçeği'nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 103-111.
• Ünal, Ç. (2019). Çevrimiçi sosyal destek ve gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal anksiyete bozukluğu belirti düzeyi arasındaki ilişkinin açıklanmasında sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medya yorgunluğunun aracı rolü (Tez No. 576952). [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Wegmann, E., Oberst, U., Stodt, B., & Brand, M. (2017). Negative consequences from heavy social networking in adolescents: The mediating role of fear of missing out. Journal of Adolescence, 55, 51-60. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.12.008
• Verma, J., & Kumari, A. (2016). A study on addiction to social networking sites and psychological well being among working adults. International Journal of Humanities and Social Sciences, 5, 151-160.
• Zıvdır, P., & Karakul, A. (2023). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı düzeyleri ve fomo ilişkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 11(1), 1054-1067. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1168528