Bu çalışmada geleneksel bitki ıslahı
yöntemlerinden olan introdüksiyon, seleksiyon, mutasyon ve poliploidi ıslahı
ile geleneksel rekombinant DNA teknolojileri (transgenez) dışında kalan
yöntemler yeni nesil bitki ıslahı yöntemleri olarak adlandırılmaktadır. Genlerin aktifleştirilmesi, susturulması veya yerlerinin
değiştirilmesi, sadece genetiği değiştirilmiş organizmaları (GDO) üretmemize
izin vermekle kalmamış aynı zamanda genlerin biyokimyasal, moleküler ve
hücresel mekanizmalarını da daha hızlı bir şekilde anlamamızı sağlamıştır.
Günümüzde genomun yeniden düzenlenmesi mühendislik açısından da
mümkündür. Bitki araştırmacıları tarafından gen ifadesini susturma, artırma ve genlerin
yer değiştirmesi ile genomun yeniden düzenlenmesi ve oluşturulması ile ilgili çalışmalar
önemli bir ivme kazanmıştır. Yeni nesil bitki ıslahı yöntemlerinin bir
bölümünün temel hedefi istenilen özellikleri transgenez ile kazandırılmış ancak
kendisi transgenik olmayan bir hat veya çeşit geliştirmektir. Diğer bazı yeni
nesil bitki ıslahı yöntemlerinin ana hedefi ise geleneksel rekombinant DNA
teknolojileri ile oluşan sorunların düzeltilmesidir. Yeni nesil bitki ıslahı
yöntemleriyle geliştirilen bitkilerin tanısı ise genomik, metabolomik ve
proteomik yöntemlerin kullanılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada genom
düzenleme teknikleri ile birlikte yeni nesil bitki ıslahı yöntemleri,
araştırmacı ve okurlara Türkçe olarak sunulmak üzere hazırlanmıştır. Bu
çalışmada ele alınan konular arasında, Oligonükleotit Yönlendirilmiş Mutagenez
(ODM), cisgenez ve transgenez, transgenik anaçlara aşılama, agro-infilitrasyon,
agro-inokulasyon, floral dip, RNA-bağımlı DNA metilasyonu (RdDM), ters ıslah ve
yeni genom düzenleme yöntemleri olarak Çinko Parmak Nükleaz Teknolojisi (ZFN), transkripsiyon aktifleyici benzeri protein
destekli nükleaz (TALEN) teknolojisi ve düzenli kümelenmiş aralayıcı kısa palindromik
diziler/Cas protein (CRISPR/Cas) sistemleri yer almaktadır.
In the
present study new generation plant breeding methods are defined as those
methods that other than the methods of introduction, selection, mutation and polyploidy breeding, and traditional
recombinant DNA technologies. The main aim of the new generation plant breeding
methods is to develop a non-transgenic line or breed that has the desired
characteristics acquired by the recombinant DNA technologies. Some other new
generation plant breeding methods are aimed at correcting the problems caused
by the traditional recombination DNA technologies. Genomic, metabolomics and proteomic methods have to be used to identify plants
developed with the new generation methods. The ability to activate,
silence or replace genes not just did allow us to produce genetically modified
organisms (GMO) but also let us a rapid understanding of biochemical, molecular
and cellular mechanisms of genes. Today genome rearrangements are also possible
to engineer. Creation and use of such genome rearrangements, gene knockouts and
gene replacements by the plant science community is gaining significant
momentum. In this study relatively new next
generation genetic transformation methods along with some genome editing
techniques were studied to provide knowledgement in Turkish to researcher and
readers. Topics covered include, oligonucleotide directed mutagenesis
(ODM), cisgenesis and transgenesis, grafting to transgenic rootstocks,
agro-infiltration, agro-inoculation, floral dip, RNA-dependent DNA methylation
(RdDM), reverse breeding, and novel methods of
genome editing methods such as zinc finger nuclease technology (ZFN), transcription activator-like effector nucleases (TALEN)
and clustered regulatory interspaced short palindromic repeats/Cas9
(CRISPR/Cas) systems.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | December 24, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 11 Issue: 1 |