Türkiye’de
insanlar birçok bitkiyi, hastalıkları tedavi etmek amacıyla kullanmışlardır. Ecballium
elaterium (L.) A. Rich. (Cucurbitaceae) (Acı kavun) bitkisi de ülkemizde
tedavi amacıyla kullanılan önemli tıbbi bitkilerden biridir. Meyve suyu,
içeriğinde bulunan ve kukurbitasin B adı verilen triterpenik yapıda maddeler
sinüzit tedavisinde kullanılmaktadır. Kukurbitasinler sitotoksik, antitümoral,
antienflamatuar, antimikrobiyal çeşitli biyolojik aktivitelere sahiptir. Ayrıca
karaciğer koruyucu ve pürgatif özellikleri de bilinmektedir. Acı kavun
bitkisinden kukurbitasin etken maddesinin elde edilmesini sağlayarak ülke
ekonomisine katkı sağlamak, ilaç sanayine katma değer yaratmak ve bitkisel
kökenli sekonder metabolitlerin üretilmesi oldukça önemlidir. Bunun için
yapılacak gerek genetik mühendisliği çalışmaları; gerekse doku kültürü
çalışmalarında kallus kültürü ile uygun dokuyu oluşturmak ve çoğaltmak
çalışmaların en çok zaman harcanan kısımlarını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın
amacı, E. elaterium bitkisinde kallus kültürüne etki eden faktörlerin
belirlenmesidir. In vitro koşullarda sürdürülebilir bir kallus
rejenerasyonunun sağlanabilmesi için farklı lokasyonlardan bitkiler
toplanmıştır. Eksplantların yüzey sterilizasyonunda NaOCl ve H2O2 kullanılmıştır.
Kotiledon boğum, yaprak, petiol, meyve, gövde ve tohum eksplantlarının kallus
kültürüne tepkisi incelenmiştir. Tohumların in vivo ve in vitro çimlenmelerine
etki eden faktörler araştırılmıştır. Üç farklı sukroz dozu ve iki farklı büyüme
düzenleyicinin acı kavun bitkisinde kallus oluşumuna etkilerine bakılmıştır. En
iyi sonuçlar tohum eksplantlarından elde edilmiştir. Bütün parametreler
bakımından elde edilen sonuçlar, E. elaterium bitkisinde büyüme ve
kallus oluşumuna çok sayıda faktörün etki ettiği sonucuna varılmıştır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 11 Sayı: 2 |