TOKİ KONUTLARINDA YAŞAMANIN SOSYO-KÜLTÜREL YAPI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ (Akkent Mahallesi Örneği)

Yıl 2019, Sayı: 31-32, 13 - 40, 02.06.2019

Nazmi Avcı Damla Topçu

Öz

Kentler, ikincil ilişkilerin meydana geldiği, işbölümünün ve uzmanlaşmanın arttığı mekânlardır. Giderek daha çekici hale gelen kentler, insanlar tarafından tercih edilen mekânlar olmaya başlamış ve kentleşme olgusunu ortaya çıkarmıştır. Kent nüfusunun artması olarak ifade edilen kentleşme kentlileşmeyi, kentlileşme de toplumsal ve kültürel değişimleri beraberinde getirmiştir. Kentleşme, konut sorununu da görünür kılmakta ve konut sorununun çözümü gelir gruplarına göre değişiklik arz etmektedir. Alt gelir grubunda olan insanlar bu konut sorununu gecekondu denilen yapılarla çözmeye çalışmış ancak gecekondular devlet hazinesine yapılmış yapılar olması dolayısıyla devlet tarafından kentsel dönüşümü gerçekleştirmek amacıyla engellenmek istenmiştir. Bu durumda devlet hem gecekondulaşmayı engellemek hem de dar gelirli yoksul ailelerin konut ihtiyacını gidermek amacıyla Toplu Konutlar İdaresi’ni kurmuştur. Bu kapsamda yapılan konutlardan zaman içinde çeşitli gelir grubunda yer alan insanlar faydalanmaya başlamıştır. TOKİ konutlarında yaşamanın sosyo-kültürel yapı üzerindeki etkilerinin anlaşılmaya çalışıldığı bu çalışma, Isparta’nın Akkent Mahallesi’ndeki TOKİ konutlarında yapılmıştır. Çeşitli gelir gruplarının yaşamını sürdürdüğü TOKİ konutlarında memnuniyet durumu, TOKİ konutlarında yaşanan sorunlar, dayanışma ilişkileri de anlaşılmaya çalışılmıştır. Akkent Mahallesi’ndeki TOKİ konutlarında yaşamanın sosyo-kültürel yapı üzerinde çeşitli etkilere sahip olduğu görülmektedir. Farklı kültürlere ve farklı gelirlere sahip olan insanların Akkent Mahallesi’ndeki TOKİ konutlarında bir araya gelmiş olmaları birtakım sorunları da beraberinde getirmiştir. Özellikle kırsal kesimden gelen ve apartman kültürüne alışık olmayan insanların binadaki diğer insanlarla uyum sorunu yaşadıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent, kentleşme, gecekondu, konut, toki, Sosyo-Kültürel Yapı.

Kaynakça

• Akkar, Z. Müge, “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama Dergisi, Sayı 2, 2006. Alptekin, Musa Yavuz, İleri Mekânsal Biçimselleşme Olarak Kentsel Dönüşüm, içinde: Kentleşme Yazıları: Kentsel Kuramlar ve Kentlileşme Politikaları, edit: Kemal Özden, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yay., , 2014. Bahar, Halil İbrahim, Sosyoloji, İstanbul: Hayat Yay., 2011. Bayraktar, Erdoğan, Bir İnsanlık Hakkı Konut: TOKİ’nin Planlı Kentleşme ve Konut Üretim Seferberliği, İstanbul: Boyut Yay., 2007. Bayraktar, Erdoğan, Şehirlerin Dönüşümü, İstanbul, İmak Ofset Basım Yayın San., 2013. Bookchin, Murray, Kentsiz Kentleşme: Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü, Çev: Burak Özyalçın, İstanbul: Sümer Yay., 2014. Bostancı, Naci, “Toplum ve Kültür”, içinde: Sosyolojiye Giriş, 2. Baskı, edit: İhsan Sezal, Ankara: Martı Yay., 2003. Castells, Manuel, Kent, Sınıf, İktidar, Çev: Asuman Türkün, Phoenix Yay., Ankara, 2014. Doğan, İsmail, Sosyoloji: Kavramlar ve Sorunlar, 13. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yay., 2014. Erkan, Rüstem, Kentleşme ve Sosyal Değişme, Ankara: Bilimadamı Yay., 2002. İyi, Sevgi, Kent ve İnsan, içinde: I. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı Cilt 1, Anadolu Üniversitesi Yay., Eskişehir, 2015. Kaya, Erol, Kentleşme ve Kentlileşme, İlke Yay., İstanbul, 2003. Keleş, Ruşen, Kentleşme Politikası, 10. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 2008. Keleş, Ruşen, Kentleşme ve Konut Politikası, Ankara: A.Ü. S.B.F. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi, 1984. Kellekci, Ömer Lütfi -Lale Berköz, Konut ve Çevresel Kalite Memnuniyetini Yükselten Faktörler, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, Kısım 1, Eylül 2006. Kiraz, Ali Güvenç, A’dan Z’ye Kentsel Dönüşüm, 7. Baskı, İstanbul: Beta Yay., , 2017. Park, Robert E. -Ernest W. Burgess, Şehir: Kent Ortamındaki İnsan Davranışlarının Araştırılması Üzerine Öneriler, Çev: Pınar Karababa Kayalıgil, 2. Baskı, Ankara: Heretik Yay., 2016. Perouse, Jean F., “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Belirleyici Bir Rol Üstlenen Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) Belirsiz Kimliği Üzerinde Birkaç Saptama”, içinde: İstanbul: Müstesna Şehrin İstisna Hali, Der. Çavdar, Ayşe- Pelin Tan, İstanbul: Sel Yay., 2013. Şahin, Yusuf, Kentleşme Politikası, 2. Baskı, Trabzon: Murathan Yay., 2011. Taşçı, Hasan, Bir Hayat Tarzı Olarak Şehir, Mekan, Meydan, İstanbul: Kaknüs Yay., 2014. Tekeli, İlhan Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2011. Turan, Nurcan, Konut Sorununun Çözümünde Bir Alternatif Olarak Konut Kooperatifleri ve Eskişehir İlindeki Konut Kooperatiflerinin Sosyo-Ekonomik Analizi Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yay., No: 1108, 1999. Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Kentleşme Şurası, Kentsel Dönüşüm, Konut ve Arsa Politikaları Komisyonu Raporu, Ankara, Nisan, 2009. Yılmaz, Cevdet, Risk Kapıyı Kırınca: Kentlerde Yoksulluk, Dayanışma, Güven ve Güvenlik, İstanbul: Libra Yay., 2010. Yörükan, Turhan, Gecekondular ve Gecekondu Bölgelerinin Sosyo-Kültürel Özellikleri, Ankara: Nobel Yay., 2006.