DİN VE DÜNYEVİLEŞME BAĞLAMINDA TÜRK TOPLUMUNDA TARİKAT VE CEMAATLER

Yıl 2020, Sayı: 34, 29 - 34, 01.03.2021

Kemaleddin Taş Tarık Güvendi

Öz

Bir yandan modernizmin metafiziği semaya hapseden katı nesnelliği, dinin büyüsünü bozan araçsal aklı, titanlaştırılan bilimsel teknolojisi ve modernitenin bir sonucu olan kapitalizmin normatif baskısı; diğer yandan kültürel koşullanmanın ve tarihsel tecrübenin postmodern dayatmasında her bir öznenin kendi yorumuna pay edilerek parçalanmış hakikat iddiaları ve üst dilin reddiyle öznenin kutsal metni beşere indirgemesi karşısında dini sosyal teşekküller, siyasi, toplumsal ve sosyo psikolojik zeminde kimi zaman uhrevi kimi zaman da dünyevi pozisyonlar almaktadırlar. Bu makale, dini temsil iddiasında bulunan yapıların dünyevi olana karşı pozisyon alırken müntesipleriyle beraber geçirdikleri yapısal ve fonksiyonel dönüşümleri ele almayı; dini yapıların zaman içinde değerler haritasındaki değişimleri gözlemlemeyi; özellikle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde kurulan kimi zaman simbiyotik kimi zaman da çatışmalı diyalektiğin kodlarını siyasi, toplumsal ve ekonomik değişkenler çerçevesinde anlamlandırarak günümüz dini sosyal teşekküllerin kamusal ilişkilerine yönelik alternatif bir perspektif sunmayı amaç edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din,, Tarikat,, Tasavvuf,, Modernizm,, Dünyevileşme.

Kaynakça

• Akgül, M. (2002). Türkiye'de Din ve Değişim -Bir Erol Güngör Çözümlemesi-, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Atay, T. (2009). Din Hayattan Çıkar- Antropolojik Denemeler-, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bahattin Akşit, R. Ş. (2012). Türkiye'de Dindarlık- Sosyal Gerilimler Ekseninde İnanç ve Yaşam Biçimleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Berkes, N. (2002). Türkiye'de Çağdaşlaşma (16 Baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ceyhan, S. (2020). Türkiye'de Tarikatlar Tarih ve Kültür (2. Basım ), İstanbul: İsam Yayınları.
• Ceylan, S. (2020). "Cumhuriyet Türkiye'sinde Tarikatlar", Türkiye’de Tarikatlar Tarih ve Kültür, İstanbul: İsam Yayınları.
• Ceylan, S. (2020). "Osmanlı Devletinde Tarikatlar", Türkiye'de Tarkatlar Tarih ve Kültür, İstanbul: İsam Yayınları.
• Çakır, R. (2002). Ayet ve Slogan (9. Baskı), İstanbul: Metis Yayınları.
• Ertürk, R. (2004). Sufi Tecrübenin Epistemolojisi, Ankara: Fecr Yayınları.
• Güngör, Ü. G. (2007). Türklerin Dini Tarihi, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Işık, Z., "Şeyhler ve Şahlar Osmanlı Toplumunda Devlet-Tarikat İlişkilerinin Gelişim ve Değişim Süreçleri", Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), s. 179- 182.
• Karaman, F. (2006). Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Kirman, M. A. (2004). Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Konseyi, W. (. (1990). Günümüz Din ve Fikir Hareketleri Ansiklopedisi, İstanbul: Risale Yayınları.
• Kurt, A. (2009). İşadamlarında Dindarlık ve Dünyevileşme, Bursa: Emin Yayınları.
• Küçükyalçın, E. (2018). Turna'nın Kalbi Yeniçeri Yoldaşlığı ve Bektaşilik (5.Baskı), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Luckmann, T. (2003). Görünmeyen Din- Modern Toplumda Din Problemi, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Mardin, Ş. (2004). Türkiye'de Din ve Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erkal, M. E., B.Baloğlu, F.Baloğlu (1997). Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: Der Yayınları.
• Okutan, A. (2020). Müslümanların Birlik ve Bütünlüğünün Önündeki En Büyük Engel Dini Grupçuluk, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Öngören, R. (2001). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özdemir, R. (1994). "Osmanlı Devleti’nin Tarikat, Tekke ve Zaviyelere Karşı Takip Ettiği Siyaset". Milletlerarası Hoca Ahmet Yasevi Sempozyumu (s. 259-310).
• Peköz, M. (2009). İslami Cumhuriyete Doğru- Türkiye’de Siyasal İslam’ın Dünü, Bugünü ve Yarın, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Şentürk, H. (2011). Türkiye'de İslami Oluşumlar ve Siyaset, İstanbul: Çıra Yayınları.
• Uludağ, S. (2001). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yıldırım, A. (2014). Din, Dünyevileşme ve Zühd (2. Baskı). Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Yıldırım, O. (2020). Diyanet'in Tarikatlar Raporu (5 Baskı), İstanbul: Kaynak Yayınları.