Din ve Modernizm Bağlamında Sinemada Tarikatlar: “Takva” Filmi Örneği

Yıl 2020, Sayı: 36, 39 - 52, 30.12.2021

Kemaleddin Taş , Tarık Güvendi

Öz

Modernizmin akışkanlığı içinde din ve toplum ilişkileri ele alınırken dini temsil iddiasında bulunan tarikatların geçirdikleri yapısal ve fonksiyonel dönüşümlerin dindar zümreler üzerindeki etkilerinin boyutlarını Takva filminin kadrajından görme çabasında olan bu metin, tarikatları tarih sahnesine çıkaran saikleri hatırlatarak Osmanlı döneminde ve Cumhuriyetle birlikte siyasal, ekonomik ve toplumsal zeminlerde gerçekleşen diyalektiği kategorik olarak anlamlandırmayı; varlıklarını idame ettirme kaygısıyla kurulan kapital ilişkilerin günümüzdeki seyrini ve dayandığı sosyo-ekonomik faktörleri konu edinmektedir. Takva filminde ana karakter Muharrem, yüzünü öte dünyaya çevirmeye çalışan inançlı kitlelerin prototipini; temsili tarikat ise uhrevi yolculukta müntesiplerine refakat eden mihmandar rolünü üstlenmiştir. Filmde cereyan eden ilişkiler üzerinden Türkiye’de dini yapıların, özelde müntesipleriyle genelde ise kamusal alanla kurdukları diyaloğun tonu ve rengine dair birtakım çıkarım ve göndermeler söz konusudur. Takva adlı yapımda tarikatlarla ilgili sahnelerin çözümlenmesi ve bu meyanda analiz edilerek yorumlanması makalenin omurgasını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk Sineması, Takva Filmi, Din, Tarikat, Kapitalizm

Kaynakça

• Akgül, M. (2002). Türkiye'de Din ve Değişim -Bir Erol Güngör Çözümlemesi-. İstanbul: Ötüken Neşriyat. Akşit, B. vd. (2012). Türkiye'de Dindarlık- Sosyal Gerilimler Ekseninde İnanç ve Yaşam Biçimleri. 1. Baskı. Derleyen: Bülent. Akkıyal. İstanbul: İletişim Yayınları. Arendt, H. (2019). Kötülüğün Sıradanlığı- Adolf Eıchmann Kudüs’te-. Çev. Özge Çevik. İstanbul: Metis Yayınları.