Elyazması Eserlere Dibâce ve Tahkikte Süreli Yayıncılık: Mecelletü Ma‘hedi’l-Mahtûtâti’l-‘Arabiyye

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 121 - 186, 31.12.2018

Murat Şimşek , Mahmut Samar

https://doi.org/10.5281/zenodo.3474601

Öz

Bu çalışma, Mecelletü maǾhedi’l-Maħŧûŧati’l-Arabiyye özelinde tenkitli metin neşri alanında entelektüel çalışma türlerinden biri olan süreli yayıncılığı konu edinmektedir. Ancak çalışmayı daha anlamlı hale getirmek için öncelikle elyazmaları hakkında birtakım temel bilgilere yer verilmiştir. Bu anlamda ilk olarak elyazması çağının tarihsel dönemleri bağlamında İslam tarihi açısından elyazması tarihinin dönemleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Ardından elyazması eserlerin bazı muhteva özelliklerine ve yazma nüshalarda metin harici kayıtlar ile tenkitli metin neşri hakkında özet bilgilere yer verilmiştir. Sonrasında MaǾhedü’l-Maħŧûŧâti’l-Arabiyye adlı enstitünün bir yayını olan ve 1955-2017 yılları arası ikişer cillten 61 sayısı yayımlanan bu derginin içerik panoraması ortaya konmuştur. Bu çerçevede derginin yayın içeriğine dair isatistikler bir tabloyla gösterilmiş, bugüne kadar dergide yayımlanan çalışmalar farklı açılardan tasnife tabi tutularak kronolojik şekilde listelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Manuscript, Elyazması, Mecelletü Ma‘hedi’l-Mahtûtâti’l-‘Arabiyye

Manuscript Prologues and Periodical Publications of Critically Edited Works: Majallah Ma‘ahad al-Makhtūtāt al-‘Arabiyyah

Öz

This study has been prepared in contribution to the newly released Tahkik İslami İlimler Araştırma ve Neşir Dergisi (“Journal of Critical Editions of Islamic Manuscripts”). It also seeks to explore one of the scholarly genres in the field of critically published texts, namely, periodical publications, and in particular the Majallah Ma‘ahad al-Makhtūtāt al-‘Arabiyyah. Firstly, possessing basic knowledge of manuscripts and that of the historical periods of manuscripts of Islamic history in particular is a minimal requirement in this field. In the Islamic cultural heritage, there exists many a manuscript of treatises that are either in the form of a single leaf or a short tract. When it comes to preparing such works for publication, their length do not always suffice that of a book. For this reason, periodicals have been issued in order for critical editions of manuscripts of such works, particularly those containing short treatises, the history of books and writings, and studies on libraries and cataloging, get published.

Kaynakça

• Anderws, W., “Osmanlı Metin Çalışmaları: Geçmişe Meydan Okuma Geleceği Tasarlama” (Eski Metinlere Yeni Bağlamlar: Osmanlı edebiyatı Çalışmalarında Yeni Yönelimler, haz. Hatice Aynur ve dğr., İstanbul: Klasik yayınları, 2015.
• Bahcıvan, Seyit, “Yazma Eserlerin Tahkikinde Metodolojik Problemler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, sayı: 21, s. 61-90.
• Bedir, Murteza, Stemmatik (Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı), İstanbul: Küre yayınları, 2011.
• Brockelmann, Carl, Geschichte der arabischen Litteratur, Witkam 1983.
• Çetin, Nihat Mazlum, “Yazma Eserlerin Tanınması”, İlim ve Sanat, sy. 30, İstanbul 1991.
• Erünsal, E. İsmail, Orta Çağ İslam Dünyasında Kitap ve Kütüphane, İstanbul: Timaş yayınları, 2018.
• Gacek, Adam, Arapça Elyazmaları İçin Rehber, çev. Ali Benli ve M. Cüneyt Kaya, İstanbul: Klasik yayınları, 2017.
• Harb, Muhammed, “MaǾhedü’l-Maħŧûŧâti’l-Arabiyye”, DİA, 2003, XXVII, 330-331.
• http://libsc.org.ly/mrkaz/index.php/2017-11-18-13-42-54.
• http://www.brill.com/journal-islamic-manuscripts; http://booksandjournals.brillonline.com/content/journals/1878464x.
• http://www.siats.co.uk/journal-of-manuscripts-documents-libraries-for-specialized-research-jmdlsr/.
• Kavak, Özgür, “Çok Boyutlu Bir Telif Türü Olarak Hâşiye: Veliyyüddin Carullah Efendi’nin Fıkıh Notları ve CâmiǾu’r-rumûz Hâşiyesi”, Osmanlı’da İlm-i Fıkıh, Âlimler, Eserler, Meseleler, ed. M. Bedir, N. Kızılkaya, H. Sağlam, İstanbul: İsar yayınları, 2017, s. 142-181.
• Kleinlogel, Alexander, “Varyantlar ve Varyant Olmayanlar: Elyazması Geleneğinin Mantığı”, çev. Fatma Meliha Şen, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları: Metin Neşri: Problemler, Tespitler, Öneriler, hazırlayanlar: Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Ali Emre Özyıldırım, İstanbul: Klasik, 2017.
• Kütükoğlu, Mübahat S., Tarih Araştırmalarında Usûl, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014.
• Özen, Şükrü, “Metin Tenkidi Üzerine Bazı Tespitler ve Öneriler”, İslami İlimlerde Metodoloji (Usûl) Meselesi 3, 2009, s. 446-470.
• Özyıldırım, Ali Emre, “Bir Metni Neşretmek”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları: Metin Neşri: Problemler, Tespitler, Öneriler, hazırlayanlar: Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Ali Emre Özyıldırım, İstanbul: Klasik, 2017.
• Paul Maas - Barbara Bordalejo - Jan Just Witkam, Stemmatik: Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı, derleme ve tercüme: Murteza Bedir, İstanbul: Küre Yayınları, 2011.
• Pedersen, Johannes, Kitabın tarihi, İslam Dünyasında Kitabın Tarihi, İslam Medeniyeti Araştırmaları, Bilgi ve Toplum, çev. Mustafa Macit Karagözoğlu, İstanbul: Klasik yayınları, 2012.
• Sezgin, Fuat, Geschihte des arabischen Schrifttums, I-IX, Leiden 1967-84.
• Topuzoğlu, Tevfik Rüştü, “Kıraat ve Semâ Kaydı”, DİA, XXV, 436.
• Tulum, Mertol, Tarihi Metin Çalışmalarında Usul: Menâkıbu’l-Kudsiyye Üzerine Bir Deneme, İstanbul: Deniz Kitabevi, 2000.
• Yazıcı, Hüseyin, “Mukabele Kaydı”, DİA, XXXI, 102-103.