Erken Dönem Türk Sinemasının Arşiv Kaynakları

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 37, 243 - 304, 23.06.2021

Fatma Samime İnceoglu

Öz

Bu çalışmada yüz yıllık bir geçmişe sahip Türk sinemasının erken dönem serencamına ışık tutan arşiv kaynakları ele alınmaktadır. Nitekim Osmanlı topraklarına sinemanın girişinin hikayesini, toplumsal, ekonomik ve siyasi açıdan bu topraklarda nasıl ve ne şekilde yer bulduğunu, ne tür bir işlev gördüğünü, hukuki boyutunu bu kaynaklardan öğreniyoruz. Çalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ve Cumhuriyet Arşivlerinde yapılan araştırma sonucu ulaşılan sinemayla ilgili belgeler, erken dönem Türk sinemasının hukuki, siyasi, iktisadi ve sosyo-kültürel rolü gözönünde bulundurularak tasnif edildi. Tiyatro-sinema ilişkisini ve sürekliliği yansıtmak maksadıyla modern bir gösteri sanatı olarak sinema öncesi Osmanlı topraklarına giren tiyatroya ilişkin örnek kayıtlara ve konuyla ilgili olduğu ölçüde, özellikle arşiv kaynaklarından yararlanılarak kaleme alınan ikincil literature de yer verildi.

Anahtar Kelimeler

Arşiv Kaynakları, Osmanlı Sinema Tarihi, Sinematografi

Archival Sources of Early Period Turkish Cinema

Öz

In this study, archive sources that shed light on the early period of Turkish cinema, especially Ottoman cinema, are evaluated. Indeed, we learn from these sources the story of cinema’s entry into Ottoman lands, in what way and how it found its place in these lands in terms of social, economic and politic, what kind of fuction it served, and its legal dimensions. In the article, the cinema-related documents obtained as a result of the research carried out in the Prime Ministry Ottoman Archives and Prime Ministry Republician Archives were classified considering the legal, political, economic and sosyo-cultural role of early Turkish cinema. In order to reflect the relationship between cinema and theater and its continuity, exemplary recordings of the theather that entered the pre-cinema Ottoman lands as a modern performing art and secondary literature, which was written especially by using archive sources, were also included.

Anahtar Kelimeler

Archive Sources, Ottoman Cinema History, Cinematography

Kaynakça

• TC Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri [Başbakanlık] Osmanlı Arşivleri (BOA) TC Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri [Başbakanlık] Cumhuriyet Arşivleri (BCA)