Türkiye’de Ülke Sineması Literatürüne Genel Bir Bakış ve Bir Bibliyografi Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 37, 79 - 124, 23.06.2021

Yusuf Ziya Gökçek

Öz

Ülke sineması kavramı, sınırları uluslararası antlaşmalarla kabul edilmiş, bağımsız bir ülkede üretilen tüm film pratiklerini belirli tarihsel ve estetik ölçütler ve eğilimler etrafında çerçevelemeye çalışmaktadır. İngilizce literatürde “ulusal sinema” olarak ifade edilen ülke sineması literatürü, belirli bir ülkeye ait sinemayı dünya sinemasıyla kavramayı ve tarihsel bağlam içerisinde anlamayı içerir. Ancak, ülke sinemasını Batı ve "diğerleri" gibi bir ayrımı gözeterek ele alır. Bu çalışma ülke sinemasıyla ilgili Türkiye’deki lisansüstü tezler, tercüme ve telif kitaplar gibi süresiz yayınların betimsel istatistiklerinin çıkarılmasını ve içerik yönünden incelenmesini amaçlamaktadır. Betimsel verilere göre, üniversitelerde sinema bölümlerinin kurulmasıyla birlikte lisansüstü tez ve kitaplarda ülke sinemasının konu edinilmesi neredeyse eş zamanlı olarak ciddi bir artış göstermektedir. Yapılan akademik çalışmalara ait veriler yıl, üniversite, danışman ve incelenen ülke sinemasına göre, kitaplara ait olanlar ise yalnızca yıl ve konu edinilen ülkeye göre verilmiştir. İçerikleri incelendiğinde ise, Avrupamerkezciliğin bir yansıması olarak Türkçe literatürde de ülke sinemasına Batı ve diğerleri ayrımıyla yaklaşıldığı görülmektedir. Batı sineması kategorisinde, incelenen en yaygın ulusal sinema Hollywood iken diğerleri kategorisinde mercek altına en sık alınan İran sinemasıdır.

Anahtar Kelimeler

Ulusal Sinema, Dünya Sineması, Türk Sinema Literatürü, Avrupa-Merkezcilik

Overview of the National Cinema Literature in Turkey: A Bibliographical Study

Öz

The concept of national cinema tries to frame all film practices produced in an independent country, whose boundaries have been accepted by international treaties, around certain historical and aesthetic criteria and trends. National cinema literature includes to grasp the cinema of a particular country within world cinema and to understand it in historical context. Nonethless, in the Turkish written and translated works, it is seen that the concept of national cinema is considered through a distinction such as West and "others". The study aims to offer the descriptive statistical data of the non-periodical publications including graduate theses, written and translated books in Turkey. In the study, the change and frequency of the country's cinema perceptions encountered in the category of Western and others are put forward. The data of the academic studies are shown according to the year, university, consultant and the cinema of the country examined, while the data of the books are presented only by year and the particular country. According to content examinations, it is seen that, as a reflection of Eurocentrism, writers approach the national cinema through the distinction of West and others. In the Western cinema category, the most common national cinema studied is Hollywood, while in the category of others, Iranian cinema is the most frequently scrutinized.

Anahtar Kelimeler

National Cinema, World Cinema, Turkish Film Literature, Eurocentrism

Kaynakça

• Ahmad, A. (1987) Jameson's Rhetoric of Otherness and the "National Allegory". Social Text Sayı 17 (Sonbahar, 1987), s. 3-25. Bhambra, G. K (2015) Moderniteyi Yeniden Düşünmek, Post-Kolonyalizm Ve Sosyolojik Tahayyül. (Çev. Özlem İlyas) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları Baudrillard, J. (2012) Amerika. (Çev. Yaşar Avunç) İstanbul: Ayrıntı Berlinale (2020) https://www.berlinale.de/en/world-cinema-fund/home/profile.html Evren, B. (1993). Başlangıcından Günümüze Türkçe Sinema Dergileri. İstanbul: Korsan Yayıncılık.