Effects of Forecrops on Quality of Some Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars

Yıl 2013, Cilt: 22 Sayı: 2, 41 - 58, 01.06.2013

Alaettin Keçeli Saime Ünver İkincikarakaya

Öz

This research was carried out at the University of Research and Application Farm, Faculty of Agriculture, Ankara, during 2009-2010 and 2010-2011 growing seasons. The experiments were set up on the plots where two year crop rotation researches have been conducted approximately since 1985 by Central Research Institute for Field Crops. In this research, 9 different previous crops (fallow, continuous wheat, chickpea, winter lentil, spring oat, spring lentil, sunflower and safflower) and 4 bread wheat cultivars (Bayraktar-2000, Eser, Gerek-79 and Tosunbey) were used. . Samples were analyzed after had milled in Quality Laboratory of Central Research Institute for Field Crops. In the study; kernel hardness, flour yield, protein content, Zeleny sedimentation, ash, falling number, wet gluten, dry gluten, gluten index and glutograph, properties were investigated.

According to research results; the highest protein content was 17.3 % (dry matter) from Tosunbey (278 kg/da) after safflower in the first year and 15.5 % (dry matter) from Gerek-79 (375 kg/da) after spring lentil in the second year. The highest ash content was 0.49 (dry matter) from Eser after common vetch in the first year and 0.82 (dry matter) from Tosunbey after common vetch in the second year. Principal component analysis (PCA) of quality parameters for two years showed that Tosunbey gave the best values after different cover crops for quality in dry season the 1.yYear and rainy season the 2. year. Variety X Previous crop interactions of all parameters were significant except grain hardness.

Anahtar Kelimeler

Previous crop; crop rotation; dry farming; bread wheat; quality

Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinde Farklı Ön Bitki Uygulamalarının Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

Öz

 

Bu araştırma; 2009-2010 ve 2010-2011 yetiştirme dönemlerinde Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yürütülmüştür. Deneme; Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından 1985 yılından beri yıldır ikili ekim nöbeti araştırmaları yapılan parselleri üzerine kurulmuştur. Araştırmada 9 farklı ekim nöbeti uygulaması (nadas, devamlı buğday, nohut, kışlık mercimek, kışlık fiğ, yazlık yulaf, yazlık mercimek, ayçiçeği, aspir) ve 4 adet ekmeklik buğday çeşidi Bayraktar-2000, Eser, Gerek-79, Tosunbey) yer almıştır. Örnekler Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Kalite Laboratuvarında öğütülerek analizleri yapılmıştır. Araştırmada; tane sertliği, un verimi, protein miktarı, Zeleny sedimentasyon, kül miktarı, düşme sayısı, yaş gluten miktarı, kuru gluten miktarı, gluten index ve glutograf cihazı analiz değerlerine ait özellikler incelenmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre, en yüksek protein miktarı birinci yıl aspir sonrası ekilen Tosunbey (278 kg/da) çeşidinde 17.3 (kuru madde), ikinci yıl ise yazlık mercimek sonrası ekilen Gerek-79 (375 kg/da) çeşidinde 15.5 (kuru madde)tespit edilmiştir. En yüksek kül birinci yıl 0.49 (kuru madde) ile fiğ sonrası Eser çeşidinde, ikinci yıl ise 0.82 (kuru madde) ile fiğ sonrası Tosunbey çeşidinde belirlenmiştir. Kalite değerlerinin her iki yıl için de değerlendirildiği temel bileşenler analizi (Biplot) sonuçlarına göre, en iyi değerleri kurak ve yağışlı geçen yıllarda farklı ön bitkilerden sonra Tosunbey çeşidinin verdiği saptanmıştır. Sertlik dışında tüm parametrelerde çeşit x ön bitki interaksiyonu önemli çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ön bitki, ekim nöbeti, kuru tarım, ekmeklik buğday, kalite

Kaynakça

• AACC, 1990. AACC Method 38-12 Wet Gluten and Gluten Index. In Approved methods of the American Association of Cereal Chemists. 8th ed. Vol. 1. AACC, St. Paul, MN.
• Anonim, 1984. TSE 4178 Buğday Unu – Kuru Gluten (Öz) Tayini. Rutin Referans Metot, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• Anonim 2013. Erişim: 26/09/2013. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist. .
• Anonymous, 1968. International Association for Cereal Chemistry. ICC Standard No: 107
• Anonymous, 2002a. Determination of Sedimentation Value (ac. to Zeleny) as an Approximate Measure of Baking Quality. International Association for Cereal Science and Technology (ICC) Standard No : 116/1.
• Anonymous, 2002b. Determination of Crude Protein in Cereals and Cereal Producs for Food and Feed. International Association for Cereal Science and Technology (ICC) Standard No : 105/2.
• Anonymous. 2008. International Association for Cereal Chemistry. ICC Standard No:104/1
• Atlı A,. 1985. İç Anadolu’da Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Kalite Özellikleri Üzerine Çevre ve Çeşidin Etkileri. Doktora Tezi. A.Ü.Z.F. Ankara
• Avcı M., Akar T., Meyveci K., Karaçam M. and Sürek D. 2005. Yield performances of cereal varieties in various two course crop rotations under Mediterranean dryland areas. Developments Plant Breeding, Wheat Production in Stressed Environments, Proceedings of the 7th International Wheat Conference, 27 November–2 December 2005, Mar del Plata, Argentina. In: in H. T. Buck, J. E. Nisi and N. Salomón (eds.)
• Avcı M., Meyveci K., Eyüboğlu H., Avcin A. ve Karaca, M. 1999. Orta Anadolu’da uzun süreli ekim nöbetlerinin verimlere ve toprak özelliklerine etkileri. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu (ed. H. Ekiz), 8-11 Haziran 1999. Sayfa:178-188.
• Bushuk, W., 1982. Gram and Oilseeds. Third Edition Canadian International Grains Insttude. Vinnipeg. Manitoba.
• Dalal, R. C., Strong, W. M., Weston, E. J., Cooper, J. E., Wildermuth, G. B., Lehane, K. J., King, A. J. and Holmes, C. J. 1998. Sustaining productivity of a Vertisol at Warra, Queensland, with fertilisers, no-tillage, or legumes. 5. Wheat yields, nitrogen benefits and water-use efficiency of chickpea-wheat rotation. Australian Journal of Experimental Agriculture, 38 (5): 489-501.
• Depauw, R.M., J.M. Clark., T.N.Mc Caig., T.F. Townley., 1992. Opportunities for the improvement of western canadian wheat protein concentration, grain yield and quality through plant breeding. Wheat Protein Proceedings Of The Wheat Protein Symposium Canada. 75-92.
• Düzgüneş O., Kesici T., Kavuncu O. ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları:1021. Ders Kitabı, 295 s. Ankara.Elgün, A. ve Enugay, Z., 1995. Tahıl İşleme Teknolojisi. Atatürk Üniv. Zir.Fak., Yayın No: 297, (2. Baskı) Erzurum, s 481.
• Ercan, R., Seçkin, R. ve Velioğlu, S., 1988. Ülkemizde Yetiştirilen Bazı Buğday Çeşitlerinin Ekmeklik Kalitesi. Gıda 13 {2) 107-114.
• Flores, E, M.T. Moreno., J.I. Cubero. 1998. A comparison of univariate and multivariate methods to analyze environments. Field Crops Res 56:271-286.
• Gabriel, K.R. 1971. The biplot-graphic display of matrices with application to Principal component analysis. Biometrika 58: 453-467.
• Gil, Z. and Narkiewicz -Jodko, M. 1998. The effct of the Fore-crop Upon Winter Wheat Milling and Baking Values. Nahrung 42 (1998) Nr. 5, S. 302-303.
• Lipkovich İ., E.P. Smith. 2002. Biplot and Singular Value Decomposition Macros for Excel. department of Statistics Virginia Tech Blacksburg, VA 24061-0439. http://www.jstatsoft.org/v07/i05/paper.
• López-Bellido, L., Fuentes, M., Castillo, J. E. and López-Garrido, F. J. 1998. Effects of Tillage, Crop Rotations and Nitrogen Fertilization on Wheat-Grain Quality Under Rainfed Mediterranean Conditions. Field Crops Research 57 265-276. Lopez-Bellido, L., Lopez-Bellido, R. J., Castillo, J. E. and Lopez-Bellido F. J. 2001. Effects of Long-term Tillage, Crop Rotations and Nitrogen Fertilization on Bread-Making Quality of Hard Red Spring Wheat. Field Crops Research 72 197-210.
• Muchova, Z. 2003. Changes in Technological Quality of Food Wheat in a Four Crop Rotations. Plant Soil Environ., 49 (4): 146-150. Slovakia.
• Pomeranz, Y.Z., 1971. Wheat Chemistry andl Technology. American Association of Cereal Chem. St.. Paul. Minesota. USA.
• Seçkin, R., 1970. Buğdayın Bileşimi ve Kalitesine Etki Yapan Faktörler. A.Ü. Zir.Fak. Yayınları No: 430, Konferans Serisi: 8.
• Šileikiene, D., Rutkoviene, V., Pekarskas, J. and Hidvégi, S. 2006. The impact of winter wheat cultivation practices on the quality of soil and grain.Cereal Research Non-Profit Company, Szeged, Hungary, Cereal Research Communications, 34, 1(II), pp 649-651.
• Şahin, M., S. Aydoğan., A. Göçmen Akçacık. 2006. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Konya Kuru Koşullarında verim ve Kalite Yönüyle Stabilite Yeteneklerinin Belirlenmesi Bahri Dağdaş Uluslar arası Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Bitkisel Araştırma Dergisi 1 (3) S:17-23.
• Williams P., El-Haramein F.J., Nakkoul H. and Rihawi, S. 1988. Crop Quality Evaluation Methods and Guidelines. 145 p. Second Edition, Aleppo, Syria.
• Yan, W. 2001. GGE biplot- A windows application for graphical analysis of multi-environment trial data and other types two-way data. Agron J 93: 1111-1118.