THE EFFECTS OF ROW SPACING AND SEED RATES ON YIELD AND YIELD COMPONENTS IN CHICKPEA (Cicer arietinum L.)

Yıl 2003, Cilt: 12 Sayı: 1-2, - , 01.06.2003

Hatice Aytaç Cemalettin Çiftçi , Mehmet Atak

Öz

The research was conducted to determine effect of row spacing (17.5, 35.0 and 52.5 cm) and seed rates (10, 20, 30, 40 and 50 seed/m²) on yield and yield components of Uzunlu-99 chickpea cultivar, in Haymana research and experimental farm of Field Crops Central Research Institute, in 2002 – 2003 growing season. The experiment was established according to split plots of randomized blocks with three replications. In the research, effects of different row spacing and seed rates on plant height, first pod height, pod number per plant, seed number per pod, seed yield per plant, 100 seed weight, and harvest index were investigated.

Row spacing and seed rates were not significant for seed number per pod, number of main branches per plant and 100 seed weight, but significant for plant height, seed yield per plant, seed number per plant, and seed yield per area. Row spacing were significant pod height, pod number per plant and harvest index. Maximum seed yield of 1030.0 kg/ha was obtained from sowing rate of 40 seed/m² and 30 cm row spacing.

Anahtar Kelimeler

Chickpea; row spacing; seed rates; yield and yield components

NOHUT (Cicer arietinum L.)’TA SIRA ARASI MESAFESİ İLE TOHUM MİKTARININ VERİM VE VERİM ÖĞELERİNE ETKİLERİ

Öz

Bu araştırma, farklı sıra arası mesafeleri (17.5, 35.0 ve 52.5 cm) ve değişik tohum miktarlarının (10, 20, 30, 40 ve 50 adet/m² ) Uzunlu – 99 nohut çeşidinde, verim ve verim öğeleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla 2002-03 vejetasyon döneminde, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün Haymana Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülen denemede, sıra arası mesafeleri ile tohum miktarlarının; bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, baklada tane sayısı, bitki tane verimi, biyolojik verim, 100 tane ağırlığı, tane verimi ve hasat indeksi üzerine etkileri incelenmiştir.

Sıra arası mesafeleri ve tohum miktarlarının; bitkide ana dal sayısı, baklada tane sayısı ve 100 tane ağırlığı dışında bitki boyu, bitkide tane sayısı, bitkide tane verimi, biyolojik verim ve tane verimine etkisinin önemli olduğu; ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı ve hasat indeksi özelliklerinde ise sadece tohum miktarlarının istatistiki olarak önemli etkide bulunduğu belirlenmiştir. Tane veriminde en yüksek ortalama değer 35 cm sıra arası mesafesinde ve 40 adet/m² tohum miktarı uygulamasında 1030.0 kg/ha olarak elde edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Nohut; sıra arası mesafesi; tohum miktarı; verim; verim öğeleri

Kaynakça

• Afzal, M., Naseem, B. A. and Khan, A.G. 1990. Effect of Sowing Date and Rrow Spacing on Seed Yield of Gram. Journal of Agricultural Research Lahore. 28:2, 95-98.
• Akdağ, C. ve Engin, M. 1987. Ekim Sıklığının Tokat Yöresinde Üç Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşidinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (1): 103-113.
• Akdağ, C. 1990. Bakteri (Rhizobium ssp.) Aşılama, Azot Dozları ve Ekim Sıklığının Nohut (Cicer arietinum L)’ un Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. Doktora Tezi (Yayınlanmamış) A.Ü. Ziraat Fakültesi. Ankara. Sayfa:93
• Anonymous, 2003. http://www.foa.org.
• Aydın, N. 1988. Ankara Koşullarında Nohut (Cicer arietinum L)’ ta Ekim Zamanı ve Bitki Sıklığının Verim, Verim Komponentleri ve Antraknoza Olan Etkileri. Doktora tezi (Yayınlanmamış) A.Ü. Ziraat Fakültesi. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Ankara .
• Beech, D.F., Leach, G.J.1989. Effect of Density and Row Spacing on The Yield of Chickpea ( Cv. Tyson) Grown on The Darling Downs, South Eastern Queensland. Australian Journal of Experimental Agriculture. 29: 2, 241-246.
• Çiftçi C.Y., ve Şehirali, S. 1984. Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşitlerinde Değişik Özelliklerin Fenotipik ve Genotipik Farklılıklarının Saptanması. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayın no:TB.4.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları ( İstatistik Metodları II ). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları Ders Kitabı:1021. 295s. Ankara .
• Meyveci, K., Eyüpoğlu, H., Sürek, D., Karagüllü, E., Acar V. ve Okan, O. 1998. Üç Farklı Nohutta Uygun Sıra Arası Mesafesi ve Tohum Miktarının Verime Etkisi. Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yetiştirme Tekniği Bölümü Araştırmaları (Yayınlanmamış). Ankara.
• Mohapatra, A.K., Paikaray, R.K. and Misra, R.C.1995. Response of Chicpea to Row Spacing, Nitrogen and Phosphorus in Acid Red Soil. International Chickpea Newsletter, 2 (1):25-27.
• Khan, R.U., Ahad, A. Rashid, A. and khan, A. 2001. Chickpea Production as Influenced by Row Spacing Under Rainfed Conditions of Dera Ismail Khan. On Line Journal of Biological Science, (3): 103-104.
• Nirad , K. S. and Manas, K.J. 1960. Effects of Spacing on Gram. Indian Journal of Agronomy. 4: 149-152.
• Sıddıque, K. H. M., Sedgley, R. H. and Marshall, C.1984. Effect of Plant Density on Growth and Harvest Index of Brances in Chickpea (Cicer arietinum L.) Field Crops Research, 9: 193-203.
• Singh, R.C., Sing, M., Kumar, R. and Sing M.1991. Performance of Kabuli Gram (Cicer arietinum L.) Genotypes in Relation on Sowing Time and Row Spacing. Hayrana Journal of Agronomy.7:2, 129-132.
• Saxena, M.C.1984. Response to Date of Sowing and Population Density. ICARDA Annual Report. 224-225.
• Sharar, M. S., Ayub, M. Nadeem, M. A. and Noori, S.A. 2001. Effect of Different Row Spacings and Seeding Densities on the Growth and Yield of Gram (Cicer arietinum L.). Department of Agronomy, Üniversity of Agriculture, Faisalabad, Pakistan. 38: 3-4, 51-53; 10 ref.
• Şehirali, S. 1988. Yemeklik dane baklagiller.A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 1089., Ders Kitabı314, Ankara.
• Togay, Y. ve Togay, N. 1998. Nohut (Cicer arietinum L.)’ ta Farklı Sıra Aralıklarının Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi. 7(2), 32-35.
• Tosun, O. ve Eser, D. 1975 a. Nohut (Cicer arietinum L.)’ ta Ekim Sıklığı Araştırmaları, I. Ekim Sıklığının Verim Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı. 25 (1): 171-180.
• Tosun, O. ve Eser, D. 1975 b. Nohut (Cicer arietinum L.)’ ta Ekim Sıklığı Araştırmaları, II. Ekim Sıklığına Göre Değişen Bitki Özellikleri ile Verim Arasındaki İlişkiler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı. 25 (1): 1-19.