THE RESEARCHES ON THE EFFECTS OF MIXTURE SOWING RATES OF CICER MILKVETCTH (Astragalus cicer L.)- WHEATGRASS (Agropyrou Gaertn.) FOR FORAGE YIELD AND BOTANICAL COMPOSITION

Yıl 2000, Cilt: 9 Sayı: 1-2, - , 01.06.2000

Sabahaddin Ünal Ahmet Eraç

Öz

The objective of t his study is to determine the best fitting combination of cicer milkvetch (Astragalus cicer L.), crested wheatgrass (Agropyrou cristatum (L.) Gaertn) and intermediate wheatgrass (Agropyron intermedium (Host) Beauv.) as a mixture in use of the planted pastures under dryland conditions of Central Anatolia. The research was established as a completely randomised block design with four replications, and was conducted in the years between 1995 and 1997 at the Haymana İkizce Experimental Station of The Central Research Institute for Field Crops. A total of eleven combinations of cicer milkvetch, crested wheatgrass and intermediate wheatgrass made up the mixtures as at the ratios of 20, 40, 60, 80 % and pure stand for each species. The results of this research are presented as follows:

1. 1.        There was significant differences among seedling numbers of plan t species in rogart with mixtures. Crested wheatgrass and intermediate wheatgrass compared with cicer milkvetch which were parallel observed increasing seedling numbers in relation to increasing sowing rates. Seedling dry weights at the ratios of sowing weren't significantly obtained at the same plant species.
2. 2.        Compared with botanical composition rates ( according to plant numbers and dry matter yields ) in the combinations of cicer milkvetch, crested wheatgrass and intermediate wheatgrass, those of cicer milkvetch were less found, those of crested wheatgrass and intermediate wheatgrass were more obtained.

3. Herbage and hay yields of intermediate wheatgrass were the highest whereas them of cicer milkvetch were the lowest. The mixture consisted of 40 % cicer milkvetch + 60 % crested wheatgrass possessed the highest hay yield. In the mixture of 20 % cicer milkvetch + 80 % intermediate wheatgrass produced the highest hay yield.

1. 4.       In mixtures of crested wheatgrass, the mixture made up 40 % cicer milkvetch + 60 % crested wheatgrass possessed the highest dry matter yield, whereas the highest dry matter yield of intermediate wheatgrass was obtained from the mixture of 20 % cicer milkvetch + 80 % intermediate wheatgrass.
2. 5.       The highest crude protein yield was realized in mixture of 40 % cicer milkvetch + 60 crested wheatgrass. In the mixtures of intermediate wheatgrass the highest crude protein yield was obtained from the mixture of 80 % cicer milkvetch + 20 % intermediate wheatgrass.

The results of this research showed that recommended mixtures of cicer milkvetch, crested wheatgrass and intermediate wheatgrass give the artificial pastures with the highest hay yields.

Anahtar Kelimeler

Cicer milkvetch; crested wheatgrass; mixture; composition

NOHUT GEVENİ (Astragalus cicer L.) AYRIK (Agropyroıı Gaertn.) EKİMİ KARIŞIM ORANLARININ YEM VERİMİ VE BOTANİK KOMPOZİSYONA ETKİLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Öz

Bu araştırmanın amacı, Orta Anadolu kıraç koşullarında nohut geveni (Astragalus cicer L.). otlak ayrığı (Agropyron cristatum (L.) Gaertn.), mavi ayrık (Agropyroıı intermedium (Hoşt) Beauv.) türlerinin oluşturacağı en uygun suni mera karışımının belirlenmesidir. Araştırma 1995 ve 1997 yılları arasında Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitiisii'nün Haymana ilçesi İkizce köyü yakınında bulunan deneme tarlalarında, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Nohut geveni, otlak ayrığı ve mavi ayrık türleri yalın ve % 20, 40, 60, 80 oranlarındaki karışımlarıyla toplam olarak 11 kombinasyon uygulanmıştır.

Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar sırayla aşağıda verilmiştir:

1.     Araştırmadaki bitki türleri fide sayılan karışımlara göre önemli değişim
göstermiştir. Nohut gevenine göre otlak ayrığı ve mavi ayrıkta ekim oranlarının artışına bağlı
olarak fide sayılarında paralel bir artış görülmüştür. Aynı bitki türlerinde fide kuru ağırlıkları
uygulamalarda önemli olarak bulunmamıştır.

1. Nohut geveni, otlak ayrığı ve mavi ayrık karışımlarda bitki sayısına göre ortalama botanik kompozisyon oranları ile kuru madde verimi açısından botanik kompozisyon oranı ortalamaları karşılaştırıldığında nohut geveninde daha düşük, buğdaygillerde ise daha yüksek oranlar saptanmıştır.
2. Yeşil ve kuru ot verim ortalamaları en yüksek mavi ayrıkta, en düşük olarak da nohut geveninde bulunmuştur. Parseldeki otlak ayrığı karışımlarında en yüksek kuru ot verimi % 40 nohut geveni + % 60 otlak ayrığı; mavi ayrıkta ise % 20 nohut geveni + % 80 mavi ayrık uygulamasından elde edilmiştir.
3. Parseldeki otlak ayrığı karışımlarında en yüksek kuru madde verimi % 40 nohut geveni + % 60 otlak ayrığı; mavi ayrıkta ise % 20 nohut geveni + % 80 mavi ayrık uygulamasında saptanmıştır.
4. Parseldeki otlak ayrığı karışımlarında en yüksek ham protein verimi % 40 nohut geveni + % 60 otlak ayrığı; mavi ayrık karışımlarında ise % 80 nohut geveni + % 20 mavi ayrık uygulamalarında bulunmuştur.

Bu sonuçlara göre nohut geveninin otlak ayrığı ve mavi ayrıkla birlikte önerilen karışım oranlarının yem verimi yüksek sunî meralar oluşturacağı fikri ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nohut geveni; karışım; ayrık; verim; kompozisyon

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, E. 1982. Adi otlak ayrığında (Agropyron cristatum L. Gaertn) bazı morfolojik ve tarımsal özellikleri ile çiçek biyolojisi üzerine araştırmalar. Doktora tezi (basılmamış), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• ALTİN, M. 1982a. Bazı yembitkileri ile bunların karışımlarının değişik ekim seki Derindeki kuru ot ve ham potein verimleri türlerin ham potein oranlan ve karışımların botanik kompozisyonları, 1. kuru ot ve ham potein verimleri . Doğa Bilim Dergisi: Vet. Hay./ Tar. Orm., 6; 93-107.
• ALTIN. M. 1982b. Bazı yembitkileri ile bunların karışımlarının değişik ekim şekillerîndeki kuru ot ve ham potein verimleri türlerin ham potein oranları ve karışımların botanik kompozisyonları, 2. ham protein oranları ve karışımların botanik kompozisyonları. Doğa Bilim Dergisi Vet. Hay./Tar. Orm., 6; 109-125.
• ANONİM, 1948. Grass. Yearbook of Agriculture 1946. United States Department ol' Agrıculture. U.S. Government Printing Office, Washington, 892 pp.
• ANONİM, 1993. Türkiye İstatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Yayın No: 1620, s.323, Ankara.
• BAKIR, Ö.. ERAÇ, A. ve ÖZKAYNAK, İ. 1980. Nohut geveni (Astragalus cicer L.) botanik özelliği ve tarımsal değeri. Merkez İkmal Müdürlüğü Basımevi. Yenimahalle, s. 28, Ankara.
• BAYSAL, İ., 1976. Bazı yerli ve yabancı araştırma merkezlerinden temin edilen mavi ayrık (Agropyron intermediuın (Hoşt.) Beauv.) çeşitlerinin adaptasyon ve verim denemeleri. Atatürk Üniversitesi Zir. Fak. Der.,7 (3); 1-11, Erzurum.
• BLASER, R. E., TAYLOR, T., GRİFFETH, W., and SKRDLA, W.. 1956. Seedlmg competition in establishing forage plants. .Agronomy Journal. 48 (1): 1-6.
• BLEAK, A. T. 1968 . Grovvth and yield of legumes in mıxtures with grasses on A Mountain Range. Journal of Range Management, 21 (4 ); 259.
• CARTER L. P. and SCHOLL, J. M., 1962. Effectiveness of inorganic nitrogen as a replacement for legumes grown in association with forage grasses. I. Dry matter production and botanical composition . Agronbmy Journal, Vol. 54 (2); 161-163.
• CHAMBLEE D. S. and LOVVORN, R. L., 1953. The effect of rate and method of seeding on the yield and botanical composition of alfalia-orchardgrass and alfalfa- tali fescue. Agronomy Journal, Vol.45; 192-196.
• CHAMBLEE, D.S., 1958. Some above-below relationshıp of on alfalfa-orchardgrass mıxture. Agronomy Journal, 50; 434-437.
• DAVIS, A. M. 1973 . Protein ,crude fiber, tannin, and oxalate concentrations of some ıntroduced Astragalus species. Agronomy Journal. 65:613-615.
• DEMİR, İ. 1963. Yem Bitkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay. No: 62.
• DUBBS, A. L. 1971. Competıtion between grass and legume species on dryland. Agronomy Journal, 63 (3); 359-362.
• DÜZGÜNEŞ, O., KESİCİ, T. ve GÜRBÜZ, F. 1983. İstatistik metodları I. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 861, Ders Kitabı: 229, Ankara.
• GOMM, F.B. 1964. A comparison of two sweetclover strains and Iadak alfalfa alone and in mıxtures with crested wheatgrass for range and dryland seeding. Journal of Range Management, 17(1); 19-23.
• HAMİLTON, R. I.. SCHOLL, J.M., and POPE, A.L. 1969. Performance of three grass species grown alone and with alfalfa under intensive pasture management: Animal and Plant Response. Agronomy Journal, 61; 357-361.
• HANSON, A.A., BARNES, D.K., and HILL, R.R. JR. 1988. Relationships wıth other species in a mixture. Alfalfa and Alfalfa Improvement, Agronomy No:29, Madıson, VVisconsin.
• HULL, A.C. JR. 1971. Grass mixtures for seeding sage brush lands. Journal of Range Management, 24 (2); 150-152.
• HULL, A. C. JR. 1972. Grovvth characteristıcs of crested and faırway wheatgrasses in Southern Idaho. Journal of Range Management, 25 (2); 123-125.
• HUNT. O. J. and VVAGNER, R.E. 1963. Effects of phosphorus and potassium fertilızers on legume compositions of seven grass-legume mıxtures. . Agronomy Journal, 55 ( 1); 16-19.
• KALTON, C.R. and WILSIE, C.P., 1953. Effect of bromegrass varıety on yield and composition of a brome-alfalfa mixture. Agronomy Journal, 45 (7); 308-311.
• KENNETH, P.V., REECE, P. E., and NICHOLS, J. T. 1993. Genotype and Genotype x Enviroment Interaction Effects on Forages Yield and Quality of intermediate Wheatgrass in Swards. Crop Science, 33; 37-41.
• KILCHER, M.R. and HEİNRICHS, D.H., 1971. Stand pattems for alfalfa -grass hay productıon in a dry climate. Canadian Journal of Plant Science, 51(4); 317-322.
• KURT, Ö. 1978. Orta Anadolu kıraç koşullarında bir yapay mer'a karışımının tohum oranları üzerinde araştırma. Doktora tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• MARTIN, M.P.L.D. and Field, R.J. 1984. The nature of competition betvveen perennıal ryegrass and white clover. Grass and Forage Science. 39; 247-253.
• MIKLAS, P.N., TOWNSEND, C.E., and LADD, S.L. 1987. Seed coat anatomy and scarification of cicer milkvetch seed. Crop Science, 27 (4); 766-772.
• PUMPHREY, F.V. 1971. Grass species growth on a volcanic ash derived soil cleared of forest. Journal of Range Management, 24 (3); 200-203.
• RHODES, I. 1968. The grovvht and development of some grass species under competiüve stress. The Journal of the Britısh Grassland Society, 23 (4);.330-335.
• SCHUSTER, J.L. and RICARDO, C.D.L.G. 1973. Phenology and forage productıon of cool season grasses in the Southern Plains. Journal of Range Management, 26 (5); 336-339.
• SERİN, Y. 1989. Erzurum kıraç şartlarında yetiştirilen adi otlak ayrığı (Agropyron cristatuın (L.) Gaertn.)'na uygulanan değişik sıra aralığı ile azot ve fosforlu gübre dozlarının tohum ve sap verimleri ile bazı verim unsurlarına etkileri üzerine bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13 (3); 778-781.
• SERİN, Y. 1990. Erzurum kıraç şartlarında yetiştirilen mavi ayrık (Agropyron internıediuın (Hoşt.) Beauv.)'a uygulanan değişik sıra aralığı ve gübrelerin tohum ve sap verimleri ile bazı verim unsurlarına etkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der., 21 (2); 45-62, Erzurum.
• SERİN, Y. 1991a. Erzurum kıraç şartlarında yetiştirilen mavi ayrık (Agropyron internıediuın (Hoşt.) Beauv.)'a uygulanan değişik sıra aralığı ve gübrelerin ot ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına etkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der.. 22 (2); 1-13, Erzurum.
• SERİN, Y. 1991b. Erzurum kıraç şartlarında yetiştirilen adi otlak ayrığı (Agropyron cristatum (L.) Gaertn.)'na uygulanan değişik sıra aralığı ve gübrelerin ot ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına etkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der., 22 (1); 1-12, Erzurum.
• SHOWN, L.M., Miller, R.F., and Branson, F.A. 1969. Sage brush convension to grassland as affected by precipitation , soil and cultural practices. Journal of Range Management, 22 (5); 303-311.
• SMOLIAK, S., JOHNSON. A., and LUTWICK, L.E. 1967. Productivity and durability of crested wheatgrass in Southeastern Alberta. Canadian Journal of Plant Science. 47; 539-548.
• STEEL, R. G. D. and TORRIE, J. H. 1960. Princeples and procedures of statistıcs with special reference to the biological sciences. McGraw Hill Book Company, Inc. New York, Toronto, London, 481 pp.
• TEKELİ, A. S. 1977. Orta Anadolu koşullarında suni mera tohum karışımlarının ekim metodları üzerinde araştırmalar. Doktora tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi . Diploma Sonrası Yüksek Okulu.
• TEKELİ, S. 1982. Farklı biçim yüksekliklerinin kılçıksız brom (Bromus inermis Leyss.) ve mavi ayrık (Agropyron intermedium (Hoşt) Beauv.)'ta kök ve topraküstü organlarının gelişmeleri üzerine etkileri. Doçentlik tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi, Diploma Sonrası Yüksek Okulu.
• THOMPSON, K. 1978. On the interpretation of competatıon experıments. Annals of Botany, 42.1231-1232.
• TOSUN. F., MANGA, 1., ALTİN. M., SERİN, Y. ve GÖKKUŞ. A. 1990. Değişik kapasitede yapılan otlatmaların tabii ve sun'i mer'aların kum ot verimi ve yenen ot miktarları ile hayvan başına ve dekara canlı ağırlık artışlarına etkileri. "Doğu Anadolu'da Yapılan Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Araştırma Özetleri, Edi: Y. Serin. A. Gökkuş ve L. Tahtacıoğlu", Doğu An.Tar. Ar. Ens.Yay. No:l; 121-122.
• TOWNSEND, C. E. 1970. Phenotypic diversity for agronomic characters in Astragalus cicer L. Crop Science, 10(6); 691-692.
• TOWNSEND, C. E. 1972. Influence of seed size and depth of planting on seedling emergence of two milkvetch species. Agronomy Journal, 64 (5); 627-630.
• TOWNSEND, C.E. and MCGINMES, W.D. 1973. Factors inflovvering vegatatıve growth and flowering m Astragalus cicer L. Crop Science, 13 (2); 262-264.
• TOWNSEND, C.E. 1974. Selection for seedling vigor in Astragalus cicer L.. Agronomy Journal, 66 (2); 241-245.
• WHEELER, W. A. and HILL, D.D. 1957. Crested wheatgrass , ıntermediate vvheatgrass. Grassland Seeds, p. 507.
• WHITE, L.M.and WIGHT, J. R. 1981. Seasonal dry matter yıeld and dıgestibility of seven grass species, alfalfa, and cicer milkvecth in Eastern Montana. Agronomy Journal, 73 (3); 457-462.
• YAŞAR, M., 1997. Farklı fenolojik devrelerde biçmenin nohut geveni (Astragalus cicer L.) yem verimine etkileri üzerinde araştırmalar. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• YEŞİLÇİMEN, A.. 1987. Nohut geveni (Astragalus cicer L. ) seçmelerinin bazı tarımsal karakterleri üzerine araştırmalar. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.