PROGENY TEST OF MONOGERM PLANTS SEGREGATED IN F2 GENERATION BY CROSSING OF MULTIGERM AND MONOGERM SUGAR BEET LINES

Yıl 2000, Cilt: 9 Sayı: 1-2, - , 01.06.2000

Celâl Er Serkan Uranbey Gökten Gümüşay

Öz

This research has been carried out at Etimesgut Station of Sugar Institute of Turkish Sugar Factories Company during 1991-1996. The aim of this study was to determine the differences of the yield and quality in selected monogerm single plants from F₂ generation that was obtained by crossing monogerm lines from USA and France multigerm and local lines derived from Sugar Institute. Tota! 49 cultivars and lines (4 Standard cultivars and 45 lines) were used. According to the results; the highest root yield (6000 kg/da), sugar content (18.54 %), and sugar yield (804 kg/da) were determined in line 34, Fiona cultivar and line 15 respectively. The lowest sodium amount (1.14 meq/100 g), potassium amount (4.56 meq/I00 g) and a-amino nitrogen amount (1.99 meq/100 g) were determined in lines 33, 4 and 9 respectively. in contrast, the lowest root yield (2390 kg/da), sugar content (13.38 %), pure sugar content (8.70%) and pure sugar yield (317 kg/da) were found in lines 4, 41 respectively. in addition, the highest sodium amount (5.16 meq/100 g) and potassium amount (8.73 meq/100 g) and a-amino nitrogen amount (5.28 meq/100 g) were obtained from lines 46, 44 respectively.

Anahtar Kelimeler

Monogerm; multigerm; root yield; sugar content; pure sugar content; potassium amount; a-amino nitrogen amount; sodium amount

MULTİGERM VE MONOGERM ŞEKERPANCARI HATLARININ MELEZLENMESİYLE F2 GENERASYONUNDA AÇILAN MONOGERM BİTKİLERDE DÖL TESTİ

Öz

Bu araştırma 1991-1996 yılları arasında Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsü Etimesgut Deneme İstasyonu'nda yürütülmüştür. Araştırma, A.B.D. ve Fransa'dan temin edilen monogerm hatlarla Şeker Enstitüsü'nde elde edilen yerli multigerm hatların melezlenerek, F₂ generasyonunda seçilen monogerm tek bitkiler arasındaki verim ve kalite farklılıklarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, 4'ü standart çeşit ve 45'i hat olmak üzere toplam 49 çeşit ve hat kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek pancar verimi (6000 kg/da) ile 34 numaralı hatta, en yüksek şeker varlığı (%18.54) Fiona çeşitinde, en yüksek arıtılmış şeker verimi (804 kg/da) 15 numaralı hatta, en düşük sodyum miktarı (1.14 meq/100 g) 33 numaralı hatta, en düşük potasyum miktarı (4.56 meq/100) 4 numaralı hatta ve en düşük a-amino azot miktarı (1.99 meq/100 g) ise 9 numaralı hatta saptanmıştır. Buna karşılık en düşük pancar verimi (2390 kg/da) 4 numaralı hatta, en düşük şeker varlığı (% 13.38) 41 numaralı hatta, en düşük arıtılmış şeker varlığı (%8.70) yine 41 numaralı hatta, en düşük arıtılmış şeker verimi (317 kg/da) 4 numaralı hatta, en yüksek Na miktarı (5.16 meq/100 g) 46 numaralı hatta, en yüksek potasyum miktarı (8.73 meq/100 g) 44 numaralı hatta, en yüksek oc-amino azot miktarı (5.28 meq/100 g) ise yine 44 numaralı hatta tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Multigerm; monogerm; pancar verimi; şeker varlığı; arıtılmış şeker verimi; potasyum miktarı; a-amino azot miktarı; sodyum miktarı

Kaynakça

• ANONİM. 1988. 1988 Yılı Çeşit Deneme Sonuçları, T.Ş.F.A.Ş. Etimesgut Şeker Araştırma Enstitüsü Bitki Islahı Şubesi Raporları, No : 11, T.Ş.F.A.Ş. Yayınlan, Ankara, 88-
• -
• ANONİM, 1989. 1989 Yılı Çeşit Deneme Sonuçları. T.Ş.F.A.Ş. Etimesgut Şeker Araştırma Enstitüsü Bitki Islahı Şubesi Raporları, No : 12, T.Ş.F.A.Ş. Yayınları, Ankara,
• -51.
• BORDONOS, M., 1960. Ways of Creatıng Monogerm Beet, Plant Breeding Abstract, Vol :9: 469.
• BOSEMARK, N. O., 1972. Studıes of Cytoplasmıc Male Sterility in Sugar Beet, Report of anl.I.R.B. Joint study, No: 4,231-251 England.
• ER,C. ve URANBEY, S., Nişasta Şeker Bitkileri Ders Kitabı, A.Ü.Z.F.Yayınları, Yayın No: 1504: 1-343, Ankara.
• OWEN, F. V., 1952. Mendelıan Male Sterility in Sugar Beet, Proc. Amer. Soc., No:7, Sugar Beet. Technology, England, 371-376.
• SAVİTSKY, V. F. 1950. Monogerm Sugar Beets in the United States, Proc. Amer. Soc., No: 6, Sugar Beet Technology, England, 156-159.
• SAVİTSKY, V. F., 1964. Tetraploid Inheritance of Monogerm Characterand Male-Sterilıty in Beta vulgaris L, XI International Plant Breeding Congress, Netherlands, 234-238.
• ZACHARIEV, A., 1987. Possibılıtıes of Obtaınmg Monogerm Tetraploıds by 5 x MM x 4 x Crosses and Selection for Monogermy in the Progeny of Pentaploıd Sugar Beet L., Plant Breeding Abstract. 57:1999.