Ana Ürün Koşullarında Bazı Soya (Glycine max (L.) Merill) Hat ve Çeşitlerinin Aksaray Bölgesine Adaptasyonu Üzerine Çalışmalar

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 2, 176 - 181, 26.12.2016

Metin Mert Emre İlker

Öz

Yağlı
tohumlu bitkilerden olan soya fasulyesi dünyada en önemli endüstri
bitkilerinden bir tanesidir. Bu araştırma; İç Anadolu Bölgesinde ana ürün
koşullarında bazı soya çeşit ve hatlarının verim ve tarımsal özelliklerini
belirlemek amacıyla 2014 yılında Aksaray ili Sapmaz Köyünde yapılmıştır.
Araştırmada BDSA 05, BATEM 317, BATEM 207, BDUS 04, BATEM 223, KAMA, BATEM 306,
KANA, KASM 02, KASM 03, ARISOY, ATAEM 7, NOVA, BRAVO ismindeki soya genotipleri
materyal olarak kullanılmıştır. Deneme Aksaray`da tesadüf blokları deneme
deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Her parselde 3 sıra, 70 cm sıra arası, 5 cm sıra üzeri olacak şekilde
3 metrelik sıraların her birine 90 tohumun ekimi gerçekleştirilmiştir ve ortadaki
sıra hasat edilmiştir. Çalışma sonunda varyans analizlerine göre hat ve
çeşitler arasında 1000 tane ağırlığı, ilk bakla bağlama yüksekliği, bitki boyu
ve tohum verimi açısından farklılık söz konusu olduğu belirlenmiştir. Sonuç
olarak; tane verimi ve incelenen diğer özellikler göz önüne alındığında tescilli
çeşit olan ATAEM 7 (498.42 kg/da) ile aday çeşit olan BATEM 317 (467.5 kg/da)
Aksaray ana ürün koşulları için ümitvar genotipler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adaptasyon, ana ürün koşulları, soya

Studies on Adaptation Abilities of Some Soybean (Glycine max (L.) Merill) Varieties and Lines Under Main Crop Conditions of Aksaray Region

Öz

This research was carried out in
Sapmaz village, Aksaray city in 2014
in order to determine some agricultural characteristics
and yield properties of the some soybean varieties and lines under the main
crop conditions in the Central Anatolia Region. Soybean genotypes BDSA 05,
BATEM 317,  BATEM 207, BDUS 04, BATEM
223, KAMA, BATEM 306, KANA, KASM 02 (KA03-03- 03), KASM 03 (KA03-03-04),
ARISOY, ATAEM 7, NOVA, BRAVO were used as a material in this study. Field
experiment was conducted based on Randomized Completely Block Design with three
replications. Plots consisted of 3 rows 3 m long spaced, 5 cm apart where the 90 seeds
were planted. Variance analysis was performed for each character. According to
the results, it was determined that the differences for first pod height, plant
height, thousand grain weight and grain yield of the lines and varieties were
highly significant. Results of this study indicated that; registered variety ATAEM
7 (498.42 kg/da) and BATEM
317 (467.5 kg/da)
line in respect to yield and investigated agricultural characteristics can be
grown in Aksaray main crop conditions.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, main crop conditions, grain yield

Kaynakça

• Algan N., 1990. Ege Bölgesi Koşullarında Bazı Soya Hat ve Çeşitlerinin Adaptasyon Yetenekleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt:27, Sayı:2, İzmir
• Arıoğlu HH., Yılmaz HA. ve Çulluoğlu N., 1994. Bazı Soya Çeşitlerinin Kahramanmaraş Bölgesi’nde Ana Ürün Olarak Yetişebilme Olanaklarinin Belirlenmesi Üzerinde Araştirmalar. Türkiye I. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I:189-196s. 25-29 Nisan 1994, İzmir
• Arıoğlu H., 2007. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayın No: A-70, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana, 204 s
• Bakoğlu A., Ayçiçek M., 2005. Elazığ Şartlarında Soya Fasulyesinin (Glycine max L.) Tarımsal Özellikleri ve Tohum Verimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Müh. Bilimleri Dergisi,17(1): 52-58s
• Cinsoy A. S., Tugay E., Atikyılmaz N.ve Eşme S., 2005. Ana ve Ikinci Ürün Soya Tarımında Verim ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Bir Araştırma.VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya. Cilt 1, s. 399-402
• Cober E. R. and Voldeng HD., 2000. Developing high-protein, high-yield soybean populations and lines. Crop Science, 40: 39-42p.
• Iqbal S., Mahmood T., Ali T. M., Anwar M. and Sarwar M., 2003. Path Coefficient Analysis in Different Genotypes of Soybean (Glycine Max (L) Merril). Pakistan Journal of Biological Sciences, 6 (12): 1085-1087
• İlker E., Tatar Ö. ve Gökçöl A., 2010. Konvansiyonel ve Organik Tarım Koşullarında Bazı Soya Çeşitlerinin Performansları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN 1018 – 8851 2010, 47 (1): 87-96s
• İşler N., Söğüt T. ve Çalışkan M. E., 1997. Bazı Soya Çeşitlerinin Diyarbakir Bölgesi II. Ürün Koşullarindaki Önemli Tarimsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 81-90
• Karasu A., Öz M. ve Göksoy A. T., 2002. Bazı Soya Fasulyesi [Glycine max (L.) Merill] Çeşitlerinin Bursa Koşullarina Adaptasyonu Konusunda Bir Çalişma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (2): 23-34s
• Kolsarıcı Ö., Gür A., Başalma D., Kaya M. D. ve İşler N., 2005. Yağlı Tohumlu Bitkilerin Üretimi. VI. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, I. Cilt 3-7 Ocak 2005
• Smith D. L. and Hume D. J., 1987. Comparison of Assay Methods for N2-Fixation Utilizing White Bean and Soybean. Canadian Journal of Plant Science, 67:11-19s
• Söğüt T., Öztürk F. ve Temiz M. G., 2005. Farklı Olgunlaşma Grubuna Dahil Bazı Soya (Glycine max L.) Çeşitlerinin Ana ve Ikinci Ürün Koşullarındaki Performanslarının Karşılaştırılması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I, S. 393-398, 5-9 Eylül Antalya
• Steel R. G. D. and Torrie J. H., 1960. Principles and Procedures of Statistics. (With special Reference to the Biological Sciences.) McGraw-Hill Book Company, New York, Toronto, London 1960, 481 S., 15 Abb.; 81 s 6 d
• Tayyar Ş. ve Gül M. K., 2007. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max (L.) Merr.) Genotiplerinin Ana Ürün Olarak Biga Şartlarindaki Performanslari. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, (J. Agric. Sci.), 2007, 17(2): 55-59s
• TÜİK, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu Web Sayfası. www.tuik.gov.tr Erişim Tarihi: Eylül 2014
• Vollmann J., Fritz CN., Wagentristl H. and Ruckenbuer P., 2000. Environmental and Genetic Variation of Soybean Seed Protein Content Under Central European Growing Conditions. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80: 1300-1306p
• Yılmaz HA. ve Efe L., 1998. Bazı Soya (Glycine max (L.) Merrill) Çeşitlerinin Kahramanmaraş Koşullarinda II. Ürün Olarak Yetiştirilebilme Olanakları. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (22): 135-142s
• Yılmaz H. A., 1999. Kahramanmaraş Ekolojisinde Farklı Ekim Sıklıklarının Iki Soya (Glycine max (L.) Merrill) Çeşidinde, Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (23): 223-232s
• Yılmaz N., 2003. The Effects of Seed Rate on Yield and Yield Components of Soybean (Glycine max L. Merill). Pakistan Journal of Biological Sciences, 6 (4): 373-376p
• Yılmaz A., Beyyavaş V., Cevheri İ. ve Haliloğlu H., 2005. Harran Ovası Ekolojisinde Ikinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Soya (Glycine max. L. Merrill.) Çeşit ve Genotiplerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 9 (2): 55-61s