ORGANİK TARIM MEVZUATINA GÖRE TÜRKİYE’DE BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 1 ve 2, 27 - 34, 01.12.2013

Hülya Hanoğlu¹

Öz

Endüstriyel hayvancılıkta kullanılan yem ve yem katkı maddelerinin hayvansal gıdalarda bıraktığı kalıntılar, bu ürünleri tüketen insanlarda önemli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Alternatif olarak gündeme getirilen meralara ve kimyasal kullanılmadan üretilen yemlere dayalı organik hayvancılık, çevreye daha az zararlı ve daha etik bir üretim sistemidir. Organik sistemde hayvanların organik yemlerle beslenmeleri zorunludur. Mevzuata göre, organik yem bitkileri yetiştirilecek olan arazilerin iki yıllık geçiş sürecine alınmaları gerekmekte olup; bu konu, organik hayvancılığa geçişteki önemli zorluklardan birini oluşturmaktadır. Öte yandan kontrol ve sertifikasyon hizmetlerinin pahalı olması da, küçük ölçekli işletmelerin organik hayvancılığa geçişini zorlaştırmaktadır. Türkiye’de organik hayvancılık açısından büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Özellikle doğal kaynakların zengin ve yerli ırkların egemen olduğu Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri organik büyükbaş hayvan yetiştiriciliği için uygun yörelerdir. Küçükbaş hayvancılık hastalıklara karşı dayanıklı yerli ırklarla yapılmakta; hayvanlar büyük ölçüde çayır-mera ve anıza dayalı olarak beslenmektedir. Bu nedenle küçükbaş hayvancılıkta organik yetiştiriciliğe geçiş olanakları daha fazladır. Bu çalışmada, dünyada ve Türkiye’de organik tarımın tarihçesi ve durumu, organik tarım mevzuatının gelişimi, organik hayvancılığın temel ilkeleri, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılıkta organik yetiştiricilik ilkeleri ile Türkiye’de organik hayvan yetiştiriciliğine geçiş olanakları değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Organik Hayvancılık, İnsan Sağlığı, İşletme Ölçeği, Organik Hayvancılık Mevzuatı, Organik Hayvancılığın Geleceği

Cattle and Ovine Breeding in Turkey in Terms of Organic Agriculture Legislation

Öz

The remnants of the feed and additives in animal products in industrial livestock breeding lead to serious health problems in people who consume these products. The alternative, organic breeding based on pastures and chemical free feeds is a less dangerous and more ethical production system. In organic system animals should be fed with organic forage. According to the legislations, it is necessary to put fields where organic forage plant breeding will be carried out, into a transition period of two years; this issue is one of the most important challenges in transition to organic livestock breeding. On the other hand, high costs of inspection and certification services also obstruct small scale enterprises to pass to organic livestock breeding. There is a great organic livestock breeding potential in Turkey. Particularly regions of Black sea, East and Southeast Anatolia where rich natural resources and dominant native breeds exist, are convenient territories for organic cattle breeding. Ovine breeding is carried out with new strong local races resistant to diseases and animals are mostly fed with stubble based forage at meadows and pastures. Therefore, ovine breeding provides more extensive opportunities for transition to organic breeding. In this study, the history and status of organic agriculture in the world and Turkey, the development of organic agriculture legislation, the basic principles of organic livestock breeding, the basic organic breeding principles for cattle and ovine, and the opportunities of transition to organic livestock breeding in Turkey are analyzed

Anahtar Kelimeler

Organic Livestock, Human Health, Farm Scale, Organic Livestock Legislation, Future of Organic Livestock

Kaynakça

• Agodi, A., Barchitta, M., Grillo, A., Sciacca, S. 2006. Detection of genetically modified DNA sequences in milk from The Italian market, International Journal of Hygiene and Environmental Health, 209: 81-88.
• Ak, İ. 2004. Ekolojik Tarım ve Hayvancılık, 4.Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-4 Eylül 2004, Isparta. s. 490-497
• Ak, İ., Atay, A. 2008. Ekolojik Tarımın Tarihçesi ve Genel İlkeleri, Ekolojik/Organik Tarım ve Çevre, Ekolojik Yaşam Derneği, Bursa, s. 1-13.
• Altındişli, A., Aksoy, U. 2010. Organik Tarımın Dünya’da ve Türkiye’deki Durumu, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara, s. 213-227.
• Amin, S. (Ed). 2008. XXI. Yüzyıl Meydan Okumaları Karşısında Köylü ve İşçi Mücadeleleri, Özgür Üniversite Yayınları, Ankara.
• BM (Birleşmiş Milletler), 2011. World Population Prospects, http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm (Erişim: 30 Aralık 2012)
• Demirtaş, U., Tokat, E. 2012. Verimlilik Yönetiminde Ölçme ve Teşhis: Bir KOBİ Uygulaması. Verimlilik Dergisi, 2012/3: 7-38 FAOSTAT, 2012a. Live Animals, http://faostat.fao.org/site/573/DesktopDefault. aspx?PageID=573 (Erişim: 30 Aralık 2012) FAOSTAT, 2012b. Livestock Primary, http://faostat.fao.org/site/569/DesktopDefault. aspx?PageID=569 (Erişim: 30 Aralık 2012)
• GTHB (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı), 2012. Organik Tarım Üretim Verileri
• http://organik.tarim.gov.tr/sayfam.asp?sid=41&pid=41&ld=Or ganik%20Tar%FDm%20%DCretim%20Verileri (Erişim: 30 Aralık 2012)
• Gibon, A., Sibbald, A.R., Thomas, C. 1999. Improved Sustainability in Livestock Systems, a Challenge for Animal Production Science, Livestock Production Science, 61(2-3): 107-110.
• Hanoğlu, H., Soysal, D., Ceyhan, A., Ak, İ. 2009. Güney Marmara Şartlarında Organik Kuzu Besisi Üzerine Bir Araştırma-I Besi Performansı, Kesim ve Karkas Özelliklerinin Belirlenmesi, 1. GAP Organik Tarım Kongresi, 17-20 Kasım 2009, Şanlıurfa, s. 604-615.
• Hansson, I., Hamilton, C., Ekman, T., Forslund, K. 2000. Carcass quality in certified organic production compared with conventional livestock production, Journal of Veterinary Medicine. Series B, 47: 111-120.
• Hovi, M., Sundrum, A., Thamsborg, S.M. 2003. Animal health and welfare in organic livestock production in Europe: current state and future challenges, Livestock Production Science, 80 (1-2): 41-53.
• ISTPP (Institute of Science, Technology and Public Policy), 2007. Concentrated (CAFOs), http://istpp.org/pdf/istpp_cafo.pdf (Erişim: 30 Aralık 2012) Feeding Operations
• Kaymakçı, M., Taşkın, T., Koşum, N., Önenç, S.S., Önenç, A. 2004. Organik Süt Üretimini Türkiye’de Geliştirme Olanakları, 1. Uluslararası Organik Hayvansal Üretim ve Gıda Güvenliği Kongresi, 28 Nisan-1 Mayıs 2004, Kuşadası, s. 358-370.
• Kaymakçı, M. 2011. Tarımda küçük işletme kalmasın mış?, Tarım Bağımsızlıktır, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya.
• Kaymakçı, M. 2012. Başka Bir Hayvancılık Sistemi Mümkün mü?, Çalıştay Bildirisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 6 Ocak 2012, İzmir.
• Kouba, M. 2003. Quality of organic animal products, Livestock Production Science, 80(1-2): 33-40.
• Lu, C.D., Gangyi, X., Kawas, J.R. 2010. Organic goat production, processing and marketing: Opportunities, challenges and Outlook, Small Ruminant Research, 89: 102-109
• Mazza, R., Soave, M., Morlacchini, M., Piva, G., Marocco, A. 2005. Assessing the transfer of genetically modified DNA from feed to animal tissues, Transgenic Research, 14: 775-784
• Özkaya, T. 2009. Türkiye Tohumculuğu ve Tarım İşletmelerinin Tasfiyesi, Mülkiye Dergisi, 33 (262): 255- 274.
• Özkaya, T. 2010. Ekonomik ve Ekolojik Kriz Karsısında Türkiye Tarımı, Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, 22-24 Eylül, 2010, Şanlıurfa, s. 266-272.
• Răducuţă, I. 2011. Research on the situation of agricultural land and livestock exploited in the organic system in European Union, Lucrări Ştiinţifice Seria D, Zootehnie, 54: 258-263.
• Ramsay, M.R. 2008. İşletme Verimliliği Ölçümü ve Uluslararası İşgücü Verimliliği, Milli Prodüktivite Merkezi, Yayın No: 705, Ankara.
• Revilla, I., Vivar-Quintana, A.M., Lurueña-Martínez, M.A., Palacios, C., Severiano-Pérez, P. 2008. Organic vs Conventional Suckling Lamb Production: Product Quality and Consumer Acceptance. 16th IFOAM Organic World Congress, June 16-20, Modena, Italy.
• Tsiplakou, E., Cotrotsios, V., Hadjigeorgiou, I., Zervas, G. 2010. Differences in sheep and goats milk fatty acid profile between conventional and organic farming systems, Journal of Dairy Research, 77(3):343-9.
• Van Ryssen, J.B.J. 2003. Organic meat and milk production: 2. Achieving the objectives, South African Journal of Animal Science, 4 (1): 7-13.
• Wahlshe, B.E., Sheehan, E.M., Delahunty, C.M., Morrissey, P.A., Kerry, J.P. 2006. Composition, sensory and shelf stability analyses of Longissimus dorsi muscle from steers reared under organic and conventional production systems, Meat Science, 73: 319-325.
• Webster, J. 1994. Animal Welfare - a Cool Eye towards Eden, Blackwell Science, Oxford, 273 p.
• Willer, H., Lernoud, J., Kilcher, L. (Eds.). 2013. The World of Organic Agriculture, Statistics and Emerging Trends 2013, FiBL-IFOAM Report, Frick & Bonn, 344 p.
• Woodward, B.W., Fernández, M.I. 1999. Comparison of conventional and organic beef production systems II: Carcass characteristics, Livestock Production Science, 61: 225-231.
• Sorumlu Yazar: Hülya HANOĞLU
• [e-mail]
• Geliş Tarihi : 1/4/2013
• Kabul Tarihi : 30/6/2013