Evaluation of Emergency Gathering and Temporary Shelter Areas in Disaster Management: Case of Istanbul Sancaktepe

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 165 - 178, 30.08.2025

Aysun Ferrah Güner , Eyüp Salih Elmas , Zülal Nurdan Korur , Pelin Karaçar

https://doi.org/10.46464/tdad.1560940

Öz

On February 6, 2023, around 58,000 people lost their lives in the 7.7 and 7.6 magnitude earthquakes centered in Kahramanmaraş, which affected Türkiye and Syria and caused great destruction in 11 provinces. Lack of rapid and effective response after the earthquakes, insufficiency of temporary shelter areas, lack of coordination between institutions, etc. problems have brought disaster and emergency management, and especially the issue of determining post-disaster emergency gathering and temporary shelter areas, back to the agenda. Determination, size and infrastructure features of these areas are among the most important issues of disaster management. In this study, the criteria for determining emergency gathering and temporary shelter areas in order to contribute to disaster and emergency management studies within the scope of combating disasters were evaluated through the example of Sancaktepe district of Istanbul province, and it was determined that there were size, ownership and multifunctional use problems in some gathering areas.

Anahtar Kelimeler

Disaster planning , Emergency gathering areas , Temporary shelter areas , Istanbul Sancaktepe

Afet Yönetiminde Acil Toplanma ve Geçici Barınma Alanlarının Değerlendirilmesi: İstanbul Sancaktepe Örneği

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde, Türkiye ve Suriye’yi etkileyen, 11 şehirde büyük yıkıma yol açan Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde 58.000 civarı insan hayatını kaybetmiş, depremler sonrasında yaşanan hızlı ve etkili müdahale eksikliği, geçici barınma alanlarının yetersizliği, kurumlar arası koordinasyon eksikliği vb. sorunlar, afet ve acil durum yönetimini ve özellikle afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının tespiti konusunu tekrar gündeme getirmiştir. Bu alanların tespiti, büyüklüğü ve altyapı özellikleri afet yönetiminin en önemli konularındandır. Bu çalışmada, afetlerle mücadele kapsamında afet ve acil durum yönetimi çalışmalarına katkı sağlaması amacıyla acil toplanma ve geçici barınma alanlarının tespitindeki ölçütler, İstanbul ili, Sancaktepe ilçesi örneği üzerinden değerlendirilmiş ve bazı toplanma alanlarında büyüklük, mülkiyet ve çok işlevli kullanım açısından sorunlar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet planlaması , Acil toplanma alanları , Geçici barınma alanları , İstanbul Sancaktepe

Etik Beyan

Araştırma kapsamında herhangi bir kişiyle ve/veya kurumla çıkar çatışması/ilişkisi bulunmamaktadır

Destekleyen Kurum

YOK

Teşekkür

Katkılarından dolayı Sancaktepe Belediyesi’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• AFAD, 2022. TAMP Türkiye Afet Müdahale Planı, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf.
• AFAD, 2023a. AFAD ve Tarihçesi, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi:https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda.
• AFAD, 2023b. Toplanma Alanına Erişim, İstanbul Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, Erişim adresi:https://istanbul.afad.gov.tr/toplanma-alanina-erisim.
• AFAD, 2023c. Geçici Barınma Merkezlerinin Kurulması, Yönetilmesi ve İşletilmesi Hakkında Yönerge (04.11.2015), T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/yönerge.
• Aman D.D., 2019. Olası Marmara depreminde toplanma alanları yer seçim kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği, Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 347 s.
• Avlar E., Limoncu S., Tizman D., 2023. Deprem Sonrası Geçici Barınma Birimi: CLT E-BOX, Gazi Üniversitesi Mühendislik, Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38:1, 471-482.
• Chen W., Zhai G., Fan C., Jin W., Xie Y., 2017. A Planning Framework Based on System Theory and Gis for Urban Emergency Shelter System: A Case of Guangzhou, China, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23(3), 441-456.
• Çelik H.Z., Partigöç N.S., Erdin H.E., 2017. Afet ve Acil Durumlarda Halkın Toplanma Alanlarının Kullanılabilirliğini Belirleyen Kriterler, 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Eskişehir, Turkey.
• Çınar A.K., Akgün Y., Maral H., 2018. Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlamasındaki faktörlerin değerlendirilmesi: İzmir-Karşıyaka örneği, Planlama Dergisi, 28(2), 179-200.
• Ergünay O., 2002. Afete hazırlık ve afet yönetimi, Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Afet Operasyon Merkezi, Ankara, 49 s.
• Erkal T., Değerliyurt M., 2009. Türkiye’de afet yönetimi, Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
• Gerdan S., Şen A., 2019. Afet ve Acil Durumlar İçin Belirlenmiş Toplanma Alanlarının Yeterliklerinin Değerlendirilmesi: İzmit Örneği, Kent Araştırmaları Dergisi, 10(28), 962-983.
• Gözükızıl C.A. Tezcan S., 2023. Cumhuriyet’in yüzüncü yılında Türkiye’de afetler: 06 şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri, Kent Akademisi Dergisi, 16, 97-114.
• Günaydın A.S., Şahin İ.K., 2023. Afet Sonrası Toplanma Alanlarının Mevcut Durumunun İrdelenmesi: Malatya Kent Merkezi Örneği, Journal of Architectural Sciences and Applications, 8(Özel sayı), 450-470.
• JICA, 2002. İstanbul İli Sismik Mikro-Bölgeleme Dahil Afet Önleme/Azaltma Temel Planı Çalışması, Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul, Türkiye. Erişim adresi: https://depremzemin.ibb.istanbul/tr/istanbul-ili-sismik-mikro-bolgeleme-dahil-afet-onlemeazaltma-temel-plani-calismasi-jica-2002.
• Kalkan M., Ozcetin Z., Doğan M.C., Ay M., 2024. Investigation of the Adequantness of Emergency Assembly Areas After the 6 February 2023 Earthquakes: The Case Study of Malatya Province, Turk Deprem Arastirma Dergisi, 6(1), 46-59, https://doi.org/10.46464/tdad.1390770.
• Kar B., Hodgson M.E., 2008. A GIS-Based Model to Determine Site Suitability of Emergency Evacuation Shelters, Transactions in GIS, 12(2), 227-248.
• Kural Y.C.,, 2023. Doğal afetler 2023’ün ilk yarısında 194 milyar dolarlık ekonomik hasar yarattı, Sigortacı Gazetesi, Araştırma, Erişim adresi: https://sigortacigazetesi.com.tr/dogal-afetler-2023un-ilk-yarisinda-194-milyar-dolarlik-ekonomik-hasar-yaratti/.
• Limoncu S., Bayülgen C., 2005. Türkiye’de afet sonrası yaşanan barınma sorunları, Megaron, 1(1), 18-27.
• Maral H., 2016. Afet sonrası geçici yerleşim yerlerinin planlanmasında üst ölçekli planlama: Karşıyaka örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gediz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Yenileme Anabilim Dalı, 107 s.
• Munich RE, 2023. Earthquakes, thunderstorms, floods: Natural disaster figures for the first half of 2023, Munich RE, Erişim adresi: https://www.munichre.com/en/company/media-relations/media-information-and-corporate-news/media-information/2023/natural-disaster-figures-first-half-2023.html.
• Sancaktepe Belediyesi, 2024. Acil Toplanma Alanları Haritası. Erişim adresi: https://webgis.sancaktepe.bel.tr/keos/.
• Şirin M., Ocak F., 2020. Gümüşhane Şehri'nde Afet ve Acil Durum Toplanma Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri Ortamında Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 85-106.
• Tapan M.G., 2023. Kahramanmaraş depremleri sonrası afet yönetiminde sosyal hizmet uygulamaları, Yedi Aralık Sosyal Araştırmalar Dergisi (YASAD), 2(1): 18-30.
• Tarabanis K., Tsionis I., 2002. Using network analysis for emergency planning in case of earthquake, Transactions in GIS, 3(2), 187-197, https://doi.org/10.1111/1467-9671.00015.
• The Sphere Project, 2011. Humanitarian Charter and Minimum Standards in Humanitarian Response, The Sphere Project, Third edition 2011, 393p, Erişim adresi: https://spherestandards.org/handbook/editions/.
• TMMOB, 2023. TÜRKİYE AFET MÜDAHALE PLANI (TAMP) NEDEN UYGULAN(A)MADI? Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 2023. Erişim adresi: https://www.tmmob.org.tr/icerik/turkiye-afet-mudahale-plani-tamp-neden-uygulanamadi.
• TMMOB Mimarlar Odası, 2023. 6 Şubat 2023 Depremleri Tespit Ve Değerlendirme Raporu, Erişim adresi: https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/mo06022023depremtespit.pdf.
• Uyar H.E., Özkan E., 2023. Deprem sonrası ilk durak: İstanbul’da toplanma alanlarına dair bir inceleme, Afet ve Risk Dergisi 6(1), 226-242.