KARACAY-MALKAR LITERATURE BEFORE THE SOVIET DOMAIN

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 18, 225 - 228, 28.01.2021

Gökçen Bilgin Aksoy

Öz

SOVYET EGEMENLİĞİNDEN ÖNCEKİ KARAÇAY-MALKAR EDEBİYATI

Öz

Adiloğlu’nun Gece Kitaplığı tarafından 2016 yılında ilk baskısı yapılan Sovyet Egemenliğinden Önceki Karaçay-Malkar Edebiyatı adlı eserinin tanıtımıdır.   
Kuzey Kafkasya’da yaşayan Türkler arasında Kumuk, Nogay ve Karaçay-Malkarlar önemli bir kesimi oluşturmaktadır. Dil, din, edebiyat, anane ve tarih bakımından bir bütünlüğe sahip olan Karaçay-Malkar Türkleri, yaklaşık 15. yüzyıldan 1944’e kadar tek bir topluluk hâlinde Kuzey Kafkasya’da yaşamıştır (Özkan 2007: 176-187). Sovyet hükûmeti, Karaçay-Malkar halkını sözde her birine özerk yönetimler vermek amacıyla - aslında halkı birbirinden ayırarak daha rahat asimile edebilmek için - idari bakımdan ikiye bölmüştür. Karaçay Türkleri Çerkeslerle aynı idare altında toplanarak Karaçay-Çerkes özerk bölgesine, Malkar Türkleri ise Kabardey Çerkesleri ile aynı yönetimde birleştirilerek Kabardin-Balkar Özerk Cumhuriyeti’ne bağlanmışlardır. Sovyetler Birliği’nin almış olduğu kararla Karaçay Türkleri 1943’te, Malkar Türkleri 1944’te Orta Asya ve Sibirya’ya topluca sürgüne gönderilmiştir. Bu sürgünde Karaçay-Malkar Türkleri toplam nüfusunun yarısını kaybetmiştir (Tavkul 1993: 44-50). Bugün Karaçay-Malkar Türkleri yoğun olarak Rusya Federasyonu’na bağlı Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti ve Kabardey-Malkar Cumhuriyeti’nde yaşamaktadırlar. Ayrıca Rusya Federasyonu’na bağlı çeşitli yerlerde, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye, ABD ve Suriye’de yaşayan Karaçay-Malkar Türkleri ile birlikte Karaçay-Malkarların dünyadaki toplam nüfusunun 350 bin civarında olduğu düşünülmektedir (Adiloğlu 2016: 15).
Dr. Öğr. Üyesi Adilhan Adiloğlu, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Kafkas-Karaçay kökenli bir aileye mensup olan Dr. Adilhan Adiloğlu’nun Karaçay-Malkarlar ile ilgili alana katkı sağlayan pek çok ulusal ve uluslararası makale, tebliğ, kitap bölümü, ansiklopedi maddesi gibi çalışmaları bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Adiloğlu, Sovyet Döneminde Karaçay Malkar Edebiyatı, Karaçay-Malkar Türkleri, Karaçay-Balkar Türkçesiyle Basılmış İlk Kitap Kitâbü Mürşidi’n-Nisâ, Kerim Otar: Şairin Sözü kitapları ile de tanınmaktadır. Adiloğlu’nun Gece Kitaplığı tarafından 2016 yılında ilk baskısı yapılan Sovyet Egemenliğinden Önceki Karaçay-Malkar Edebiyatı adlı eseri 2015 yılında Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde tamamladığı doktora tezinden üretilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yayın Tanıtma, Karaçay-Malkar Edebiyatı, Sovyet Egemenliği Öncesi

Kaynakça

• Adiloğlu, Adilhan. (2016). Sovyet Egemenliğinden Önceki Karaçay-Malkar Edebiyatı. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Özkan, Nevzat. (2007). Türk Dilinin Yurtları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tavkul, Ufuk. (1993). Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür. Karaçay-Malkar Türklerinde Sosyo-Ekonomik Yapı ve Değişme Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Ötüken.