Qüney Azerbaycan’da Fars Dili ve Diyalektlerine Uygunlaşdırılmış Qedım Türk Toponimleri

Yıl 2007, Sayı: 24, 65 - 74, 01.01.2007

QALİBE Hacıyeva

Öz

Bellidir ki, çeşitli dillerden bir birine karşılıklı söz alıp verme sonucunda herhangi bir dile geçen söz o dilin kurallarına uygun bir şekilde ya ses uyumuna ve gramerine, ya da diğer dil özelliklerine uygunlaştırılır. Bazen öyle sözler olur ki, onlar başka dile kabul edilirken şekline göre aynı dilin ses uyumuna benzetilerek ilkin kendi anlamından uzaklaştırılıp yeni ve tam ters anlamlı sözlere çevrilir. Her bir apelyativ leksem gibi toponimler de her hangi tarihi devrin etnik dil elementlerini kendinde korumaktadır. Araştırmalar kanıtlıyor ki, çeşitli dillerin bir— birine etkisi toponimle'den de yan geçmiyor. Bunun neticesinde daha çok diyalektal etkilerle fonetik değişmeye maruz kalan toponimlerin birçoğunun semantikası tamamile tahrif edilerek değiştiriliyor. Mehs buna göre de Azerbaycan—Türk toponimiyasında rastlanan bu faktör daha ciddi tarihi sorun yaratıyor. Tarihen eski Türk toprakları olmuş Güney Azerbaycan’da, şimdiki Ermenistan erazisi olan Batı Azerbaycan 'da, Rusiya ’da, Gürcüstan ’da ve birçok başka bölgelerde diyalektal etkilerle fonetik değişiklıye uğramış çok sayıda Türk menşeli yer yurt ve şahıs adlarının anlamı değişdirilmişdir. Bu gibi adlarda yabancı dillerin etkisi aydın görülse de lingvistik metodların düzgün tatbiki her bir dilin diyalektal ve ağız özelliklerini müeyyenleştirmekle bu adların menşeyini ve dil mensubluğunu aydınlaştırmak imkânı yaratıyor

Anahtar Kelimeler

toponim, Güney Azerbaycan, Türk dili, Fars dili, diyalekt