ÇAĞDAŞ KIPÇAK GRUBU TÜRK LEHÇELERİNDE BOL- YARDIMCI FİİLİNİN İKTİDAR VE İMKAN BİLDİRMESİ ÜZERİNE

Yıl 2005, Sayı: 19, 81 - 101, 01.08.2005

Mustafa Tanç Mustafa Tanç

Öz

Türkçede iktidar ve imkan (yeterlik) bildiren fiiller Eski Türkçe döneminden beri Türkçe’de birleşik fiil yapısı içerisinde anlatılmıştır. Bu anlatımda ol- (

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Kıpçak Grubu Türk Lehçeleri, Karaçay–Malkar, Kazak, Kumuk, Nogay, Tatar Türkçesi, iktidar ve imkan, bol- fiili

Kaynakça

• Atay, Ayten (1998), Nogay Türkçesi Grameri, Doktora tezi, Erciyes Üniv. Sos- yal Bilimler Enst., Kayseri
• Ayapova, Taŋat Täŋirberdikızı (1998), Kazak Tili –Negizgi Okuvlık- I, Al- matı: Gılım
• Borcakov, A. vd. (2000), Türkmen Dilinin Grammatikası –Morfologiya-, Ankara:TDK Yay.
• Coşkun, Volkan (2000), Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay.
• Çağatay, Saadet (1972), Türk Lehçeleri Örnekleri II, Ankara: DTCF Yay.
• Dimitriev, N. K. (1969), Stroy Tyurkskih Yazıkov, Moskova: Sovyet Bilimler Akademisi Yay.
• Eckmann, Janos (1998a), “Harezm Türkçesi”, Tarihi Türk Şiveleri(çev. Meh- met AKALIN), Ankara: TKAE Yay.
• Eckmann, Janos (1988b), Çağatayca El Kitabı, (çev. Günay Karaağaç), İstan- bul: İstanbul Üniv. Edebiyat Fakültesi Yayınları
• Ercilasun, Ahmet Bican (1984), Kutadgu Bilig Grameri (Fiil), Ankara: Gazi Üniversitesi Yay.
• Ercilasun, Ahmet Bican vd.(1991), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I,
• Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. Ergin, Muharrem (1985), Türk Dil Bilgisi- 15. Baskı-, İstanbul: Boğaziçi Yay.
• Gabain, A. Von (1988a), Eski Türkçenin Grameri, (çev. Mehmet Akalın), An- kara: TDK Yay.
• Gabain, A. Von (1998b), “Codex Cumanicus’un dili” Tarihî Türk Şiveleri (çev. Mehmet AKALIN), Ankara:TKAE Yay.
• Gabain, A.Von (1953), “Türkçede Fiil Birleşmeleri”, -TDAY Belleten, Ankara, ss.16-26
• Güngördü, Erol (1998), Kırgız, Kazak ve Karakalpak Türkçelerinde fiil, Dok- tora Tezi, Gazi Üniv. Sosyal Bilimler Enst., Ankara
• Hacıeminoğlu, Necmettin (1996), Karahanlı Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay.
• Hacıeminoğlu, Necmettin (2000), Kutb’un Husrev ü şirin’i ve Dil Hususiyetle- ri, Ankara: TDK Yay.
• Iskakov, A.(1974), Kazirgi Kazak Tili (Morfologiya), Almatı: Mektep Basımevi
• Kara, Mehmet (2000), Türkmence (Giriş-Gramer-Metinler-Sözlük), Ankara: T.
• C. Kültür Bakanlığı Yay. Karamanlıoğlu, Ali Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay.
• Kekilbaev, Äbiş (2001), Dala Balladaları, Almatı: Jazuvşı
• Kenesbayoğlu, İ.K vd.(1984), Kazak Türkçesi Sözlüğü, (çev. Hasan Oraltay, Nuri Yüce, Saadet Pınar), İstanbul: TDAV Yay.
• Koç, Kenan vd. (2003), Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yay.
• Korkmaz, Zeynep (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
• Korkmaz, Zeynep (1995), “Türkiye Türkçesinde ‘iktidar’ ve ‘imkan’ gösteren yardımcı fiiller ve gelişmeleri”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 1. Cilt, Ankara: TDK Yay., ss.607-619
• Mansuroğlu, Mecdut (1988), “Karahanlıca”, Tarihi Türk Şiveleri (çev. Meh- met AKALIN), Ankara: TKAE Yay.
• Németh, Gyula (1990), Kumuk ve Balkar Lehçeleri Sözlüğü, (Çev. Kemal Aytaç), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi (Tatar, Kazak ve Kırgız Leh- çeleri Karşılaştırmalı Grameri), Ankara: TDK Yay
• Öztürk, Rıdvan (1997), Uygur ve Özbek Türkçelerinde Fiil, Ankara: TDK Yay.
• Pekacar, Çetin (1996), “Kumuk Türkçesinde Fiil”, TDAY-Belleten, Ankara: ss.221-235
• Schamiloğlu, Uli (1988), “Türk Dillerinde Yardımcı Fiiller Sorunu”,Türk Dil
• Kurumu, Uluslararası Türk Dili Kongresi, ss.153-168, Ankara: Türk Dil Kuru- mu Yayınları Schinkewitz, Pfilip Jakob (1942), “Rabguzi Sentaksı”, Türk Dili-Belleten,
• İstanbul: seri 3, sayı 8-9, ss.3-123
• Schönig, Claus (1984), Hilfsverben Im Tatarischen, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH
• Tannagaşeva, N.N. Kurpeşko - Akalın, Ş. Halûk (1995), Şor Sözlüğü, Adana:
• Türkoloji Araştırmaları Ryumina-Sırkaşeva, L.T.-Kuçigaşeva, N.A (2000), Teleüt Ağzı Sözlüğü, (çev. Ş. Halûk Akalın, Caştegin Turgunbayev),Ankara: TDK Yay.
• Tekin, Şinasi ( 1992), “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara: TKAE. Yay.
• Tekin, Talat (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara : Sanat Kitapevi.
• Tanç, Mustafa (2002), Kazak Türkçesinde Zarf-Fiiller –Muhtar Evezov’un
• Tandamalı Engimeler Adlı Eseri Üzerinde Bir Çalışma- (Şekil-Anlam-İşlev ve Türkiye Türkçesindeki karşılıkları), Doktora tezi, Çukurova Üniv. Sosyal Bi- limler Enst., Adana Tavkul, Ufuk (2000), Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
• Tomanov, Marhabat (1988), Kazak Tilinin Tarihiy Grammatikası, Almatı: Mektep Baspası
• Tosun, Reyhan (2000), Karaçay-Malkar Türkçesinde Fiil, Yüksek Lisans tezi,
• Gazi Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Kumuk Edebiyatı, Cilt 20, T.C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002
• Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Nogay Edebiyatı, Cilt 21, T.C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002
• Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Karaçay -Malkar Edebiyatı, Cilt 22, T.C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002
• Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Tatar Edebiyatı I, Cilt 17, T.C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002
• Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Tatar Edebiyatı III, Cilt 19, T.C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2002
• Yüksel, Zühâl (2001), “Kırım Türkçesinde ol- yeterlik fiili”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 12/1 Güz/I ,Ankara, ss.16-26
• Zeynelov, Ferhat (1993), Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Dilbilgisi, (çev. Yusuf Gedikli), İstanbul: Cem Yayınevi