Opinions of Pedagogical Formation Certificate Program Students on the Social Status of the Teaching Profession

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1836 - 1862, 31.08.2025

Gül Kurum Tiryakioğlu , Tuğba Güner Demir

https://doi.org/10.37217/tebd.1590118

Öz

This study aims to determine the views of pedagogical formation certificate program students on the social status of the teaching profession. In line with this purpose, it was conducted using the qualitative research method. The study group consisted of 11 participants selected using the purposeful sampling method. The data collected using the semi-structured interview form was analysed descriptively using content analysis. According to the research findings, the reasons why the participants chose the teaching profession were grouped under the categories of love for the profession, gaining official teacher status, and the ideal of becoming a teacher. However, the vast majority of participants thought that the social status of the teaching profession was low. The factors affecting the status of the teaching profession were determined as Ministry-based (income level, Ministry of National Education practices, employment opportunities, number of graduates, unstable teacher training policies, and professionalism) and society-based (social perspective, new generation needs, and comfortable job perception). The participants thought that in order to increase the status of the profession, teachers' salaries should be increased, parents' awareness should be raised regarding the education process, the teacher training system should be improved, personnel opportunities should be increased, the reputation of the profession should be restored, and university quotas should be reduced.

Anahtar Kelimeler

Social status , Teaching profession , Pedagogical formation , Certificate program

Öğretmenlik Mesleğinin Toplumsal Statüsüne İlişkin Pedagojik Formasyon Sertifika Programı Öğrencilerinin Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, pedagojik formasyon sertifika programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsüne ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışma nitel araştırma yöntemi ile yürütülmüştür. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen 11 katılımcıdan oluşmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan veriler içerik analizi ile betimsel olarak çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların öğretmenlik mesleğini tercih etme sebepleri meslek sevgisi, resmi olarak öğretmenlik statüsü kazanma ve öğretmen olma ideali kategorileri altında toplanmıştır. Ancak katılımcıların büyük çoğunluğu öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsünün düşük olduğunu düşünmektedir. Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen faktörler Bakanlık kaynaklı (gelir düzeyi, Millî Eğitim Bakanlığı uygulamaları, istihdam olanağı, mezun sayısı, istikrarsız öğretmen yetiştirme politikaları ve profesyonellik) ve toplum kaynaklı (toplumsal bakış açısı, yeni nesil ihtiyaçlar ve rahat iş algısı) olarak belirlenmiştir. Katılımcılar mesleğin statüsünü yükseltmek için öğretmen maaşlarının yükseltilmesi, eğitim-öğretim sürecine ilişkin velilerin bilinçlendirilmesi, öğretmen yetiştirme sisteminin iyileştirilmesi, personel olanaklarının artırılması, meslek itibarının geri kazandırılması ve üniversite kontenjanlarının düşürülmesi gerektiğini düşünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal statü , Öğretmenlik mesleği , Pedagojik formasyon , Sertifika programı

Kaynakça

• Atmaca, T. (2020). Öğretmenlerin toplumsal saygınlık ve imajlarına olumsuz etki eden faktörlerin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(1), 152-167.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Erol, E. (2014). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 48-62.
• Aydın, I., Demir, T. G., & Erdemli, O. (2015). Teacher’s views regarding the social status of the teaching profession. The Anthropologist, 22(2), 146-156.
• Bağçeci, B., Yıldırım, İ., Kara, K., & Keskinpalta, D. (2015). Pedagojik formasyon ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 307-324.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed., 2. b.). Siyasal.
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2021). Araştırma tasarımı (E. Karadağ, Çev. Ed.). Nobel.
• Çınkır, Ş. & Kurum, G. (2017). To be appointed or not to be appointed: The problems of paid teachers. Journal of Qualitative Research in Education, 5(3), 9-35.
• Demir, S. B. & Almalı, H. (2020). Öğretmenler ne yapıyor ki! Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin itibarı üzerinde etkili olan faktörler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 1-17.
• Demirel-Yazıcı, S. V. & Cemaloğlu, N. (2022). Türkiye’nin öğretmen profilinin OECD ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 15-40. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1068214
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. A. Saban & A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s. 51-109). Anı.
• Eraslan, L. & Çakıcı, D. (2011). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 427-438.
• Fwu, B. J. & Wang, H. H. (2010). The social status of teachers in Taiwan. Comparative Education, 38(2), 211-224. Dağ, N. (2020). Prekarizasyon bağlamında öğretmenlik. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 365-379.
• Demirdiş, M., Taşkın, P., & Çınkır, S. (2024). Drivers and outcomes of teachers pursuing extra employment outside of teaching. International Journal of Educational Research, 127, 102427.
• Dolton, P., Marcenaro, O., De Vries, R., & She, P. (2018). Global teacher status index. Varkey Foundation https://www.varkeyfoundation.org/media/4867/gts-index-13-11-2018.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Drudy, S. (2013). Gender balance/gender bias: The teaching profession and the impact of feminisation. Gender balance and gender bias in education içinde (s. 6-20). Routledge.
• ERG. (2021). Arka plan: Öğretmenliğin toplumsal değeri. https://www.egitimreformugirisimi.org/arka-plan-ogretmenligin-toplumsal-degeri/ sayfasından erişilmiştir.
• Hanington, B. & Martin, B. (2019). Universal methods of design expanded and revised: 125 Ways to research complex problems, develop innovative ideas, and design effective solutions. Rockport.
• Ingersoll, R. M. & Merrill, G. J. (2011). The status of teaching as a profession. J. Ballantine & J. Spade (Ed.), Schools and society: A sociological approach to education (4. b.) içinde (s. 185-189). Pine Forge/Sage.
• Kasapoglu, H. (2020). Status of teaching profession from the perspective of the teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 20(87), 119-136. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejer/issue/57462/814742 sayfasından erişilmiştir.
• Kılıç, S. & Tunç, B. (2022). Neoliberal politikaların öğretmenliğe yansımaları: Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine dayalı bir değerlendirme. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1781-1798.
• Köse, A. (2017). Pedagojik formasyon eğitiminde görevli akademisyenlere göre pedagojik formasyon uygulaması: sorunlar, çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 709-732.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (2013). The constructivist credo. Left Coast.
• MEB. (2024). Öğretmenlik Meslek Kanunu. https://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-kanunu-resm-gazetede-yayimlandi/icerik/1317 sayfasından erişilmiştir.
• MEB Personel. (2024a). Öğretmen üç ay evde yatıyor! https://www.mebpersonel.org/meb-personel/ogretmen-uc-ay-evde-yatiyor-h302345.html sayfasından erişilmiştir.
• MEB Personel. (2024b). 2024 branşlarda atama bekleyen öğretmen sayısı ve kontenjanlar. https://www.mebpersonel.org/meb-personel/2024-branslarda-atama-bekleyen-ogretmen-sayisi-ve-kontenjanlar-h301246.html sayfasından erişilmiştir.
• Meirkulova, A. & Gelişli, Y. (2022). The social status of the teaching profession: Teachers' views in Turkey and Kazakhstan. Hacettepe University Journal of Education, 37(2), 424-439.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. b.). Nobel Akademi.
• Mutluer, Ö. & Yüksel, S. (2019). The social status of teaching profession: A phenomenological study. Journal of Teacher Education and Educators, 8(2), 183-203.
• OECD. (2005). Teachers matter: Attracting, developing and retaining effective teachers, education and training policy. Paris: OECD. https://dx.doi.org/10.1787/9789264018044-en
• OECD. (2022). Education at a glance 2022: OECD indicators. Paris: OECD. https://doi.org/10.1787/3197152b-en
• OECD. (2024). Education at a glance 2024: OECD indicators. Paris: OECD. https://doi.org/10.1787/c00cad36-en
• ÖSYM. (2024). 2024 yükseköğretim programları ve kontenjanları. https://www.osym.gov.tr/TR,29532/2024-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu. html sayfasından erişilmiştir.
• Özoğlu, M. (2010). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Pişkin, Z. & Parlar, H. (2021). Toplumsal statü ve algı açısından öğretmenlik mesleğinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 4(1), 1-28.
• Polat, M. (2024). Milli eğitim akademisi ve öğretmen yetiştirme sürecinin dönüşümü. Politika Notları: İlke İlim Kültür Eğitim Vakfı. http://dx.doi.org/10.26414/pn060 Schleicher, A. (2018). World class: How to build a 21st-century school system? Strong performers and successful reformers in education. Paris: OECD.
• Soylu, A. & Esen, Y. (2022). Öğretmenlik meslek seçimi ve meslek kimliğinin kurulumunda toplumsal cinsiyetin rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1104-1123.
• TALIS. (2018). Türkiye’deki öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri, öğretim koşulları. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/10142823_TALIS_RAPORU-.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Teder, L. & Mikser, R. (2019). Teachers with multiple jobs: A preliminary typology on the basis of Estonian teachers' life stories. Educational Process: International Journal, 8(2), 111-122.
• Thompson, G. (2021). The Global Report on the Status of Teachers 2021. https://www.ei-ie.org/en/item/25403:the-global-report-on-the-status-of-teachers-2021 sayfasından erişilmiştir.
• Tunç, B. & Taner, S. G. (2020). Kamusal eğitim ve eğitim hakkı bağlamında ücretli öğretmenlik uygulamasının değerlendirilmesi. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 22-44.
• Ulubey, Ö., Yıldırım, K., & Alpaslan, M. M. (2018). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programının öğretmen adaylarının öğretmen kimliği algısına etkisinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 48-55.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.
• Yıldırım, K., Alpaslan, M. M., & Ulubey, Ö. Y. (2019). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonlarının incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 428-439.
• YÖK. (2023). Pedagojik formasyon eğitimine ilişkin detaylar. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/pedagojik-formasyon-egitimine-iliskin-detaylar-belirlendi.aspx sayfasından erişilmiştir.