TİYATRODA EKSPRESYONİZM AKIMI VE LEOPOLD JESSNER’İN SHAKESPEARE OYUNLARINA YÖNELİK EKSPERSONİST SAHNELEME ÇALIŞMALARINDAN ÖRNEKLER

Yıl 2011, Sayı: 19, 31 - 63, 30.12.2015

Banu Çakmak

Öz

1. Dünya Savaşının etkisiyle 1910 yıllarında Almanya’da doğan ve Avrupa’da çok ses getiren ekspresyonizm akımı, önce resimde başlamış ardından tiyatroda yazın ve sahne dünyasını etkisi altına almıştır. Ekspresyonizm tiyatroda özellikle sahneleme anlamında bir dönüm noktası yaratmıştır. Karşı gerçekçi akımlardan politik tiyatroya değin birçok başka sanat akımının doğmasını önceleyen ekspresyonizm gerçekçilik ve gerçekçi sahneleme karşısında bir kırılma noktasıdır. Bu nedenle bu yazıda ekspresyonizmi hazırlayan koşullar, akımın temelinde yatan düşünceler, oyun yazarlığı ve yönetmenlik bağlamında tiyatroya yansımaları değerlendirilecek; ekspresyonizmin en başarılı yönetmeni Lopold Jessner’in yönettiği akımın en başarılı oyuncularından Fritz Kortner’in başrol aldığı, olay yaratan Shakespeare sahnelemelerinden örnekler sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ekspresyonizm, Leopopd Jessner, Shakespeare, Fritz Kortner

Kaynakça

• • ANNUE, M. G., “The Uses of Richard III: From Robert Cecil to Ric- hard Nixon”, Shakespeare Bulletin, Vol. 24, Issue 3, John Hopkins University Press, Baltimore - Maryland, 2006, s. 23-47
• • BROCKETT, Oscar, Dünya Tiyatro Tarihi, Dost Yayınları, Ankara, 2000
• • CANDAN, Ayşin, 20. yy.da Öncü Tiyatro, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003
• • FEINBERG, Anat, “Leopold Jessner: German Theatre and Jewish Identity”, Leo Baeck Institute Yearbook, Vol. 48, Issue 1, Oxford University Press, Oxford, 2003, 111-133
• • GASSNER, John, “Forms of Modern Drama”, Comperative Litera- ture, Vol. 7, No. 2, Duke University Press, Caroline, 1955, 129 - 143
• • GRANGE, William, “Shakespeare In The Weımar Republic”, Theatre Survey, Vol. 28, Issue 2, University of Nebraska, Lincoln, 1987, 89- 100
• • GROMBRICH, E. H. Sanatın Öyküsü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997
• • HORTMANN, Wilhelm, HAMBURGER, Michael, Shakespeare On The German Stage: The Twentieth Century, Cambridge University Press, New York,1998
• • INNES, Cristopher, Avant-Garde Tiyatro, Dost Yayınları, Ankara, 2004
• • KUHNS, David F. German Expressionist Theatre, Cambridge Uni- versity Press, New York, 1997
• • LEWIS, Colby, “Leopold Jessner’s Theories of Dramatic Production”, Quarterly Journal of Speech, Vol. 22, Issue 2, Routledge, London, 1936, 197-206
• • MARX, Peter W. “Challenging The Ghosts: Leopold Jessner’s Hamlet”, Theatre Research International, Vol. 30, Isuue 1, Cambridge Univer- sity Press, New York, 2005, 72 – 87
• • PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Türkçe Sözlük, Yapı Kredi Yayınları, İstan- bul, 1995
• • RICHARD, Lionel, Ekspresyonizm Sanat Ansiklopedisi, Remzi Ki- tabevi, İstanbul, 2005
• • STRINDBERG, August, Hayaletler Sonatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1979
• • ŞENER, Sevda, Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi, Dost Yayınları, Ankara, 2008
• İNGİLİZCE BAŞLIK YOK