TOKATLI NURİ’NİN “DİLBERLER DESTANI” BAĞLAMINDA OSMANLI’DA KADIN

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2016

Cafer Özdemir

Öz

Âşık Edebiyatı, Osmanlı coğrafyası üzerinde kurulmuş ve en verimli
ürünlerini yine bu coğrafyada vermiştir. Bu edebiyatın icracısı olan âşıklar,
halkın duygu ve düşüncelerini terennüm edip hislerine tercüman olmuşlardır.
Güçlü bir gözlem yeteneğine sahip olan bu sanatçılar, yaşadıkları toplumun
âdet ve ritüellerini, eğlence kültürünü, eğitim ve ekonomik hayatlarını, giyim
kuşamlarını, inanışlarını, mimarilerini, mutfak kültürlerini, yöneticilerini ve
belirli tiplerini şiirlerine başarılı bir şekilde yansıtmışlardır. 19. yüzyılın
âşıklarından olan Tokatlı Nuri, on beş dörtlükten oluşan destanında Osmanlı
himayesinde yaşamış/yaşamakta olan çeşitli milletlere mensup kadınların
belirgin özelliklerini dile getirir. Kadınlara ait bu vasıflar, Osmanlı
toplumunda yaşayan insanların uzun deneyimleri ve gözlemleri sonucunda
zihin dünyalarındaki bir tezahürü olarak görülmelidir. Arap, Rum, Ermeni,
Arnavut, Boşnak, Yahudi, Tatar, Kürt, Çerkez, Gürcü ve Türk gibi çeşitli
milletlerden bahseden bu destan çok uluslu bir yapıya sahip olan Osmanlı
toplumunun aynası konumundadır. Bu şiir vasıtasıyla Osmanlı toplumunda
çeşitli milletler arasındaki kaynaşmayı da sezmek mümkündür. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, kadın, destan, Tokatlı Nuri

Kaynakça

• CEBECİ, D. (2009). Divan Şiirinde Kadın. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları.